Gelekte plannen EU Commissie om digitale privacy te verminderen

Op 11 november 2025 verscheen op de website van het online techmagazine The Register een belangrijk artikel. Het gaat over gelekte plannen van de Europese Commissie(EC) om wetgeving rond digitale privacy ingrijpend te herzien. Het artikel meldt dat privacy-activisten de gelekte plannen van de Europese Commissie veroordelen om de wetgeving inzake digitale privacy te herzien en beschuldigen ambtenaren ervan de juiste wetgevingsprocedures te omzeilen ten gunste van de belangen van Big Tech. Het artikel meldt dat de jurist Max Schrems, oprichter van privacygroep Noyb, waarschuwt  met de woorden: “Een onderdeel van de Europese Commissie (EC) lijkt te proberen iedereen in Brussel te overrompelen en de regels voor goede wetgeving te negeren, met mogelijk verschrikkelijke gevolgen.” De EC is van plan op 19 november het “Digitale Omnibus”-pakket te introduceren, met wijzigingen in de wetgeving op het gebied van AI-regelgeving, cyberbeveiliging, gegevensbescherming en privacy.

Wat wil de EC wijzigen?

Het gaat o.a. om het wijzigen van de General Data Protection Regulation(GDPR), wat bij ons de Algemene Verordening Gegevensverwerking(AVG) is. Een overzicht van de gelekte voorstellen, gedeeld door Noyb, bevat details over de ideeën die mogelijk zeer grote impact hebben op de bestaande wet- en regelgeving.

Eén van de voorgestelde wijzigingen betreft een wijziging van de GDPR/AVG. Deze wijziging zou een maas in de wet creëren die een bedrijf meer vrijheid geeft om persoonsgegevens te gebruiken voor commercieel gewin. De huidige AVG bepaalt dat zelfs als persoonsgegevens gekoppeld zijn aan een gepseudonimiseerde gebruiker (d.w.z. “Pietje Puk” wordt gewijzigd in “Gebruiker12345”),  men de gegevens nog steeds moet behandelen alsof ze toebehoren aan een identificeerbare, natuurlijke persoon, en dat de regels voor gegevensbescherming nog steeds van toepassing zouden moeten zijn.

Consequenties

The Register schrijft hierover:

“Onder de nieuwe voorstellen zou deze bepaling niet langer worden gehandhaafd, waardoor gegevensbeheerders mogelijk minder streng zouden kunnen zijn met de bescherming van de persoonsgegevens van gebruikers. “Dit zou van toepassing kunnen zijn op bijna alle online tracking, online advertenties en de meeste gegevensmakelaars”, aldus Noyb. 

En vervolgt:

“De EC zou ook een “doeleindenbeperking” kunnen voorstellen voor het recht op toegang tot gegevens, waardoor het recht van een individu om toegang te krijgen tot, te corrigeren of te verwijderen van de gegevens die een organisatie of bedrijf over hem of haar heeft, wordt belemmerd.”

Doeleindenbeperking kent grote consequenties

Noyb interpreteert dit als dat gegevensbeheerders meer bevoegdheden zouden hebben om verzoeken om toegang tot gegevens af te wijzen. “Dit betekent dat als een werknemer een verzoek om toegang gebruikt in een arbeidsconflict over onbetaalde uren – bijvoorbeeld om een ​​overzicht te verkrijgen van de gewerkte uren – de werkgever dit zou kunnen afwijzen als ‘misbruik’. Hetzelfde zou gelden voor journalisten of onderzoekers.”

Artikel 9 AVG

De door de EC voorgestelde aanpassing zou betekenen dat ze de bescherming verzwakken van gevoelige gegevens uit artikel 9 van de AVG. Dat gaat over– seksuele geaardheid, gezondheidstoestand, politieke opvattingen. Met de wijziging zou die alleen van toepassing zijn wanneer deze gegevens “rechtstreeks aan het licht komen”. Bedrijven zouden deze gegevens uit andere bronnen kunnen afleiden zonder dat de AVG voor bescherming zorgt.

Artificial Intelligence

Al enige tijd lobbyen grote tech-bedrijven bij de EC om de regelgeving ten aanzien van data voor AI-toepassingen te vergemakkelijken. Centraal in dat lobbywerk staat dat de regelgeving te veel  beperkingen zou kennen voor innovatie en dat de hervormingen voor mogelijk een speciale uitzondering t.b.v. voor AI-systemen zouden moeten zorgen. Waardoor ze gegevens kunnen verwerken waarvoor anders een legitieme wettelijke basis nodig.

Noyb zei ook dat bepaalde interpretaties van de voorstellen bedrijven in staat zouden kunnen stellen meer gegevens van de persoonlijke apparaten van gebruikers te verzamelen, die vervolgens gebruikt kunnen worden om de AI-modellen van Big Tech te trainen. Deze gegevens worden momenteel beschermd door artikel 5 van de AVG, dat wordt ondersteund door artikel 7 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie – respect voor privé- en gezinsleven, woning en communicatie.

Gerechtvaardigd belang?

Volgens Noybs interpretatie zou dit

“tot een groteske situatie leiden: als persoonsgegevens worden verwerkt via een traditionele database, Excel-sheet of software, moet een bedrijf een wettelijke basis vinden onder artikel 6(1) van de AVG. Als dezelfde verwerking echter via een AI-systeem plaatsvindt, kan dit kwalificeren als een ‘gerechtvaardigd belang’ onder artikel 6(1)(f) van de AVG.”

En:

“Noyb zei ook dat bepaalde interpretaties van de voorstellen bedrijven in staat zouden kunnen stellen meer gegevens van de persoonlijke apparaten van gebruikers te verzamelen, die vervolgens gebruikt kunnen worden om de AI-modellen van Big Tech te trainen.“

Standpunt EC

De EC komt op 19 november dus met een nadere standpuntbepaling in een “digitale omnibus”. De EC zegt dat vereenvoudiging van de regelgeving haar prioriteit heeft. Ze wil Europese bedrijven helpen wereldwijd concurrerend te blijven en de technologische soevereiniteit van Europa versterken. Als onderdeel van deze inspanning worden de mogelijkheden van gerichte wijzigingen in de AVG besproken. Het doel bestaat eruit om de AVG operationeler te maken, niet om deze te verzwakken. Naar eigen zeggen heeft de EC nog geen formele besluiten genomen.

Dat “niet verzwakken” moeten we in het licht van al het bovenstaande met een flinke korrel zout nemen. De EC verkoopt de wijzigingen vooralsnog als het helpen van midden- en kleinbedrijf met AVG-perikelen, maar faciliteert is in wezen bezig BigTech.

W.J. Jongejan, 13 november 2025.

Afbeelding van Mohamed Hassan via Pixabay

PS Noyb staat voor: None Of Your Business

PPSS Het artikel op The Register is zo specifiek, maar tevens zo belangwekkend, dat aanzienlijke delen van de tekst vertaald  overgenomen zijn.