Digitalisering van de zorg bijt zich zelf financieel in de staart
Krap een week geleden publiceerde het advies- en consultancy bedrijf KPMG een rapport over de digitalisering van de zorg in opdracht van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen(NVZ). Het rapport heet “Investeren in zorg-ICT om de zorg duurzaam te verbeteren”. Het is een macroanalyse met als conclusie dat er substantieel meer geld in de zorg-ICT gestoken moet worden. Terwijl er nu al veel geld gaat zitten in het beheer/onderhoud van zorg-ICT zal er bij voortgaande digitalisering er naar verhouding steeds meer geld nodig zijn voor beheer/onderhoud. De uitgaven daaraan zullen sneller stijgen dan het bedrag dat in innovatie gaat zitten. De perspectief dat meer digitalisering van de zorg meer besparingen gaat opleveren blijkt nog ver weg te zijn. KPMG beschrijft dat de in het rapport genoemde investeringen op termijn ook baten en besparingen zullen opleveren. Maar men beschrijft er tegelijk bij dat die besparingen niet altijd direct te realiseren zullen zijn.
Lange tijd ronkende taal
Lange tijd hebben diverse ministers van VWS luidkeels verkondigt dat door inzet van ICT in de zorg er veel te besparen zou zijn. Maar niets is minder waar. ICT in de zorg slokt al lange tijd een groot deel van zorgbudgetten op. Vanaf het begin kon je aan je klompen aanvoelen dat er meer geld bij moest dan dat het ooit zou besparen. Al in oktober 2015 schreef ik een artikel daarover op deze website met als titel: “eHealth: de nieuwe kleren van de keizer.” De toenmalige voorzitster van de NVZ, Yvonne de Rooij, liet in 2018 nog optekenen dat er de daaropvolgende jaren fors geïnvesteerd moest worden om de omslag in de zorg mogelijk te maken die voor besparingen nodig is, zoals in digitale gegevensuitwisseling.
Exponentiële toename beheerskosten
KPMG schrijft over toename van beheerkosten bij innovatie:
“Van het huidige ICT-budget gaat circa 22% naar verandering(change) en innovatie. Om de transformatie te realiseren zou 30% van het huidig ICT-budget nodig zijn, terwijl de beheerkosten door deze investeringen oplopen tot 100% van het huidige ICT-budget in 2026. “
Daarmee geeft KPMG dus duidelijk aan dat de beheerkosten vele malen sneller, min of meer exponentieel, toenemen bij een groeiend innovatie-budget. Daarbij maakt KPMG de kanttekening dat een dergelijke toename plaats vindt als de baten en besparingen zich niet realiseren in de periode 2022 t/m 2026.
Baten en besparingen?
Dat die baten en besparingen zich niet binnen die periode realiseren geeft KPMG op dezelfde pagina (pag. 15) van het rapport meteen aan.
“De beschreven investeringen zullen op termijn ook baten en besparingen gaan opleveren. Waaronder besparingen in de beheerkosten. Een infrastructuur in de cloud kan doorgaans goedkoper worden ingericht dan wanneer dat met eigen hardware wordt gedaan. Desalniettemin zijn de beoogde besparingen niet altijd direct te realiseren. Het duurt vaak meerdere jaren om alle besparingen volledig te realiseren. De baten van de inzet van technologie dragen voornamelijk bij aan de efficiëntie van zorgprocessen en de kwaliteit van zorg. Dat zijn uiteraard ook de doelen die worden nagestreefd met de transformatie. Voor het ICT-budget betekent dit echter dat de benodigde verhoging voor additionele beheerkosten niet kan worden gecompenseerd met baten binnen het eigen budget”
Beperkingen
Digitalisering is niet meer weg te denken uit de zorg, maar die digitalisering geforceerd stimuleren met daarbij de gedachte dat men daardoor veel geld gaat besparen is een volkomen verkeerde. Tegelijk met het exponentieel toenemen van beheerkosten speelt nog een ander probleem dat het rapport toch wel signaleert. Dat is in de eerste plaats het gebrek aan voldoende ICT-competenties binnen de ziekenhuisorganisaties. Dat is niet op te lossen door het botweg inhuren van externen. Want er is, volgens KPMG, in de tweede plaats ook een afhankelijkheid van zorgpersoneel en andere eindgebruikers van technologie. Ook hier ervaren ziekenhuizen weinig ruimte in de beschikbare capaciteit. Dat is niet verrassend; één van de doelen van digitalisering is om het zorgpersoneel te ontlasten. Als gevolg van de beperkte beschikbaarheid van zorgpersoneel kan er ook weinig capaciteit ingezet worden voor de implementatie van technologie. Daarnaast is het beschikbare zorgpersoneel al zeer zwaar belast.
In de staart bijten
Wat we hier zien is dat de digitalisering van de zorg zich zelf in de staart bijt. Elke toename in investeringen voor innovatie leidt tot meer dan proportionele groei van de uitgaven aan beheer, wat de innovatie weer beperkt. Waar zorguitgaven sterk onder druk staan hoor je hier van KPMG vooral de roep om meer ruimte in het zorgbudget vrij te maken voor ICT, terwijl men weet dat die extra uitgaven juist weer grotere uitgaven genereren.
Matiging in het stellen van zorgICT-doelen is één van de oplossingsrichtingen. Daarnaast zal men vroeg of laat tot het besef moeten komen dat digitalisering van de zorg niet die baten kent die men er altijd bij bedacht toen men het propageerde.
W.J. Jongejan, 27 mei 2022
Afbeelding van Clker-Free-Vector-Images via Pixabay
Recente reacties