eHealth-evangelist houdt het even voor gezien en collecteert voor te schrijven boek

Op de website van het online magazine Skipr viel mijn oog afgelopen week op een bericht dat de eHealth-voorvechter Lucien Engelen, directeur van het ReShape Center for Health(care) Innovation in Nijmegen, het eventjes voor gezien houdt en een “functioneel medische sabbitical gaat houden. Engelen was met ReShape van het Nijmeegse Universitair Medisch Centrum, de laatste jaren veelvuldig in het nieuws met berichtgeving over de noodzaak van het disruptief innoveren in de zorg met behulp van zorg-ICT-innovaties. Zo vaak en zo luidruchtig, dat ik hem een ehealth-evangelist ben gaan noemen. Het lijkt erop dat het trekken aan deze kar hem wat teveel geworden is. Op zich is dat niet erg verbazingwekkend omdat hij bij het presenteren van ideeën eigenlijk constant het beeld schetst van het gigantisch moeten opboksen tegen wat leeft in het zorgveld. Daarmee bewust een  beeld creërend en cultiverend van een underdog, die de strijd moet aangaan met tegenwerkende krachten in gepercipieerde weerstandsnesten. Het gevolg is het constant zichzelf overschreeuwen met in zijn ogen steeds veelbelovender initiatieven, die trouwens op de keper beschouwd nogal eens tegenvielen. Ik denk daarbij aan de Google Glass-bril, de aandacht voor het geflopte bedrijf Theranos, de geflopte Scanadu Scout of de Check Me Health Monitor van Viatom. Men moet zich bij alle veranderingen met eHealth in de zorg afvragen hoeveel innovatie in beperkte tijd en hoeveel disruptie(ontwrichting) de zorg aan kan. Voor het goede begrip: eHealth is te definiëren als de digitale toepassingen in de zorg: het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteuning of verbetering van de gezondheid en de gezondheidszorg.

Stagnatie

De laatste anderhalf jaar wordt pijnlijk duidelijk dat ondanks luid roepen en stimuleren door het ministerie van VWS, Nictiz, en propagandisten als Lucien Engelen het niet bepaald vlot met de vorderingen op dat gebied. Jaar op jaar blijkt uit rapportage van Nictiz dat met het invoeren van eHealth-toepassingen niet erg vlot. Patiëntenportalen voor het maken van afspraken en het aanvragen van herhaalrecepten die gepropageerd worden blijken bijvoorbeeld in de praktijk door de bevolking toch niet zo geapprecieerd te worden als de makers en propagandisten denken. Recent nog bracht PharmaPartners een rapport erover uit. Het blijkt dat de resultaten die gemeld worden nog lager uitvallen dan die welke Nictiz bracht in de landelijke eHealth-monitor. Aan de hoeveelheid energie die het ministerie van VWS in het stimuleren van eHealth steekt is ook af te lezen dat men loopt te trekken aan een paard dat niet harder of anders kan lopen. Dat blijkt onder andere uit het informatieberaad over de zorg-ICT dat de op instigatie van de minister van VWS, Schippers in 2014 is ingesteld. Daarbij zijn patiëntenorganisaties, zorgverlenerskoepels, verzekeraars en ICT-leveranciers vertegenwoordigd. De vergaderingen blijken bij herhaling Poolse landdagen te zijn, zo verzucht de directeur-generaal van VWS, die eerder dit soort bijeenkomsten ”a whole system in a room” noemde. Het uitvoeren van revolutionaire ideeën blijkt vaak veel weerbarstiger te zijn dan de bedenkers ervan vermoeden. Vaak is de haalbaarheid van ideeën omgekeerd evenredig met de schaal.

TrendITion exit

In 2014 startte Nictiz een samenwerkingsverband met ReShape onder de naam TrendITion. Binnen dit samenwerkingsverband zouden beide organisaties hun kennis verbinden en verdiepen op het gebied van eHealth. Wekelijks verscheen een artikel op het online magazine SmartHealth onder verantwoordelijkheid van TrendITion. Zoekend naar bijdragen van TrendITtion stuit ik op Smarthealth op een webpagina waarbij melding wordt gemaakt van een initiatief dat van 2014 tot 2016 duurde. Dat dus blijkbaar nu beëindigd is. Op de Twitterpagina van TrendITion is ook te zien dat de laatste Tweet op 16 oktober 2016 gepost is. Voor ReShape zat Lucien Engelen één dag per week bij Nictiz. Blijkbaar is daar per 1 januari 2017 een eind aan gekomen.

Privacy

Lucien Engelen toont zich niet een groot beschermer van privacy. De ICT-toepassingen die hij propageert en zijn ideeën over disruptieve innovatie gaan zeer vaak ten koste van privacy, omdat die naar zijn zeggen hinderlijk is. Geen moeite heeft hij als commerciële partijen, zoals app-ontwikkelaars en grote concerns zorgdata commercieel uitbaten. Hij ging zelfs zo ver dat hij in een officiële brochure van het ministerie van VWS degenen die zich zorgen maken over de privacy van de burger wegzet als “privacy-maffia” en ïnnovation-killers”.  Het is niet bepaald een respectvolle wijze van omgaan met andersdenkenden.

Collecte

Het artikel op Skipr verwijst via een link de lezer naar een eigen webpagina van Lucien Engelen, waarop hij tamelijk openhartig over zijn lichamelijke ongemakken en gebrek aan energie spreekt. Wat opvalt dat het niet zomaar een webpagina is maar één op www.patreon.com. Dat is een website die gebruikt wordt om iemands naamsbekendheid uit te venten. Bij Engelen gaat het om bedragen van 1 tot 150 dollar die geschonken kunnen worden en die te maken hebben met het realiseren van een boek dat hij nog gaat schrijven over de impact van digitale transformatie en waarom innovatie inde gezondheidszorg zo moeilijk is. Voor dat bedrag kan je dan een online blog volgen, korting op het boek krijgen of een video-contact van bijv. een half uur met hem. Het komt allemaal nogal zielig over in het licht van zijn bezigheden en zijn zeer innige contacten met de industrie. Op de website van Patreon maakt vraagt hij zich hardop af eventueel hulp te vragen aan Tim Cook (van Apple), Marc Benioff (van Salesforce), Jeff Bezos (van Amazon) en Jack Ma( van Alibaba) om hun aandacht te vestigen op het belang van ICT voor de zorg. Gezien zijn ongetwijfeld toch wel goed  betaalde baan als directeur van ReShape doet het ook wat vreemd aan dat hij dit soort gekrabbel nodig denkt te hebben voor het maken van een boek.

Maat

In de gezondheidszorg is het van groot belang dat veranderingen op een verantwoorde wijze plaatsvinden. Iedereen die professioneel handelt in de zorg zal innovatie altijd toejuichen, maar het mag nimmer ten koste gaan van de kwaliteit van de zorg van de patiënt. Daar draait het uiteindelijk altijd. De zorg is tot het huidige niveau gekomen door een constant, geleidelijk proces van innoveren en verbeteren. Innoveren om het innoveren is uit den boze. Roepen dat de zorg tegen innoveren is en dat alles radicaal anders moet getuigt niet van kennis van de processen op de werkvloer. Het gaat in de zorg vooral om de maatvoering en gevoel daarvoor acht ik bij Lucien Engelen niet aanwezig. Hij verstoort eerder bestaande ontwikkelingen en processen dan dat hij ze vooruithelpt.

Het vreemdste dat ik recent uit de mond van Lucien Engelen optekende was in een introductie-video bij het van start gaan van de door hem bedachte Health Innovation School. Sprekend over de veranderingen, die nodig zijn om met ICT de zorg te veranderen, heeft hij het over ”actually building a plane in mid-air”. Op mij kwam het over als het overschreeuwen van zichzelf. Het is misschien wel goed dat het wat rustiger wordt met innoverende geluiden vanuit Nijmegen.

W.J. Jongejan