Hint Klink op poging regionaal zorgcommunicatie-monopolie VZVZ met LSP?
Recent, op 15 april 2022, verscheen op het online-magazine Skipr een artikel waarin Ab Klink aan het woord komt. Klink is voormalig minister van VWS, voormalig CEO van de zorgverzekeraar VGZ en nu werkzaam als senior executive advisor(zeg maar: consultant) bij PwC. De titel van het artikel is: “Ab Klink: Pas op voor monopolistische regionale netwerken”. Hij zegt daarin dat als je alles regionaal regelt en dicht timmert, je alle innovatie uit het zorgstelsel blaast. In het artikel zegt hij dat als digitalisering een vlucht neemt, zorgverlening zich niet laat tegenhouden door de regionale grenzen. En waarschuwt hij voor monopolistische netwerken. Dit passeert net op het moment dat ik vanuit doorgaans zeer betrouwbare bron, maar niet bevestigde bron, een hardnekkig gerucht hoorde. Het betreft pogingen van de Vereniging van Zorgaanbieders Voor Zorgcommunicatie(VZVZ) om regionaal een monopoliepositie te verkrijgen voor het Landelijk SchakelPunt(LSP). Dat gaat dan om de digitale zorgdatacommunicatie.
VZVZ en RSO’s
VZVZ kent al enige tijd een innige samenwerking met de Regionale Samenwerkings-Organisaties (RSO’s). Een RSO heeft als doel de kwaliteit en de doelmatigheid van de zorg in de regio te verbeteren door het organiseren van elektronische informatie-uitwisseling. Het levert een platformfunctie gericht op samenwerking, het nastreven van een regionale agenda, kennisdeling en innovatie. VZVZ houdt zich met de RSO’s bezig met LSP-stimulering en de doorontwikkeling ervan. Daarnaast werkt VZVZ samen met RSO Nederland op het gebied van het landelijke programma Twiin: een landelijke infrastructuur – op basis van internationale standaarden – voor de uitwisseling van medische gegevens. Door de nauwe contacten met de RSO’s vormen deze voor VZVZ, als verantwoordelijke voor het LSP, de ogen en de oren en een plek waar men eventueel sturing richting gebruik van het LSP kan geven.
Hardnekkig gerucht
In het veld vernam een betrouwbare en doorgaans welingelichte bron meermaals het hardnekkige gerucht dat VZVZ in verschillende regio’s een deal aanbiedt aan RSO’s. Naar verluidt zou ze nogal wat euro’s willen betalen om ervoor laten tekenen geen andere infrastructuur af te nemen dan die van VZVZ. Daarmee zou men andere aanbieders proberen buiten spel te zetten. Diezelfde bron gaf aan dat onderdeel van de deal blijkbaar een zwijgplicht bestaat over de inhoud ervan. Die genoemde zwijgplicht maakt het tegelijkertijd ook moeilijk om bevestiging van dit gerucht uit andere bronnen te verkrijgen. Het zich vast leggen op één bepaalde infrastructuur kan sterk marktverstorend werken. Dat heeft te maken met het feit dat er best andere vormen van zorgdata-infrastructuur bestaan naast het LSP. Initiatieven die bij kenners welbekend zijn, maar die structureel tegen gewerkt worden. Die tegenwerking komt vooral uit de koker van VWS en het daardoor opgezette Informatieberaad zorg.
Schaalgrootte
Het is VZVZ er veel om te doen dat het LSP ooit voldoende schaalgrootte bereikt. Het gebruik van het LSP is nooit zo enthousiast van de grond gekomen als men ooit dacht. De toename van het berichtenverkeer was beperkt omdat bijna 50 procent van de Nederlanders geen toestemming gaf om huisartsdata opvraagbaar te maken. Door de kunstgreep van de corona-opt-in-toestemming nam sinds half 2020 die berichtenstroom toe. Je merkt aan alle projecten(o.a. MedMij, LSP+ en Twiin) die VZVZ de laatste paar jaar onderneemt dat men probeert de werkingssfeer te vergroten. Regelmatig noemen VWS, het Informatieberaad en VZVZ alternatieven voor het LSP wel interessant maar te klein van schaal. Die kleine schaal heeft alles te maken met het feit dat alleen VZVZ bij de private doorstart van het LSP dit knooppunt plus de organisatie eromheen gratis in handen kreeg. VWS stopte 300 miljoen euro in tijdens het voorgaande publieke LSP-traject.
Marktverstorend
Een eventueel via RSO’s bereikte monopoliepositie zou zoals gezegd sterk marktverstorend werken. De vraag is dan ook wat de Autoriteit Consument en Markt(ACM) hiervan zou vinden. Het aardige in het stuk van Ab Klink op Skipr is dat hij waarschuwt voor monopolistische netwerken. Uit zijn woorden kan je concluderen dat hij het hebben van monopolieposities op het gebied van digitale communicatie op regionaal niveau verwerpelijk vindt. In een gezonde economie past dat ook niet.
Hij zegt:
“De coronacrisis heeft de roep om meer regionale samenwerking versterkt. Ik begrijp die wens als het gaat om de data-infrastructuur. Maar de volgende stap mag nooit zijn: alles regionaal regelen en dicht timmeren. Dan blaas je alle innovatie uit het stelsel. Terwijl je die nodig hebt om in de contracten goede voorbeelden op te schalen.”
Waarschuwing
Ook al kent het aan mij gemelde verhaal geen bevestiging uit andere bron, het mag toch een waarschuwing zijn voor alle veldpartijen in de zorgdatacommunicatie om een monopoliepositie te alle tijde te vermijden en bij anderen te voorkomen. Zowel uit zuiverheid ten aanzien van concurrentie-hetgeen de ACM bewaakt-, maar ook omdat zoals Klink terecht stelt je dan alle innovatie uit het stelsel blaast.
Bij dit alles moet je bedenken dat het LSP niets innovatiefs heeft en zelf een legacy-structuur en -technologie kent, bedacht als die is tussen 2006 en 2008.
W.J. Jongejan, 22 april 2022
Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
Recente reacties