Kaljouw reageert bij afscheid NZa als door horzel gestoken
De bestuursvoorzitter van de Nederlandse Zorgautoriteit(NZa) reageerde op 21 maart 2023 in de Volkskrant in een interview als door een horzel gestoken op de activiteiten van de actiegroep Vertrouwen in de GGZ. Het interview verscheen op haar laatste NZa-werkdag. De actiegroep gaat een rechtszaak tegen de NZa aanspannen. Dat is vanwege de verplichting dat GGZ-zorgverleners de onder het medisch beroepsgeheim vallende antwoorden op een indringende vragenlijst van alle GGZ-cliënten dienen op te sturen naar de NZa. Kaljouw beticht nu de actiegroep van het vertellen van wildwestverhalen en het oproepen van weerstand tegen de NZa. Ze stelt in het interview dat een kleine groep mensen veel ”fuzz” maken op sociale media. En dat psychiaters en psychologen die uit deze groep en een rechtszaak beginnen om de opvraag van de zogenaamde HONOS-data te voorkomen. Ze vergeet voor haar gemak dat de actiegroep bestaat uit een grote groep cliënten naast de zorgverleners.
Cliënten
In de kwestie waarom het gaat draait juist alles om de GGZ-clíënt(patiënt). Het behelst diens gegevens die de zorgverlener verplicht moet opsturen naar de NZa. Onder hen was (en is) de verontwaardiging groot zodra zij weet kregen van de aan hun zorgverleners opgelegde verplichting. Een aantal patiënten heeft trouwens geen idee van het opsturen van de data, omdat dat moet gaan gebeuren zonder toestemming aan hen te vragen.
Wegzetten als onruststokers
Wat Kaljouw in een niet bepaald chique ogende passage in het interview schrijft is een poging om de actiegroep Vertrouwen inde GGZ weg te zetten als een “quantité negligable” en als onruststokers. Ze gaat daarbij voorbij aan het grote aantal grote en kleinere organisaties, beroepsbeoefenaren, cliëntenorganisaties en cliënten die hun steun betuigden op de website van de actiegroep. Daaronder niet de minsten, zoals het FNV, CNV Zorg en Welzijn etc etc., Bits of Freedom, Privacy First etc.
Bezorgd om schending medisch beroepsgeheim
Ten diepste gaat het alle tegenstanders van de aanlevering van de antwoorden op HONOS-vragenlijsten aan de NZa om de schending van het medisch beroepsgeheim. De antwoorden vormen een weerspiegeling van het psychisch en lichamelijk functioneren van de cliënt. De data dienen gepseudonimiseerd aangeleverd te worden aan de NZa. Dat is geen anonimisatie. De reden is dat de NZa toch wijzigingen in het psyschisch functioneren en de veranderende zorgvraag/behandeling op persoonsniveau wil kunnen bijhouden. De NZa zegt zelf dat door koppelingen van databases ook herleiding tot een persoon mogelijk is maar dat niet zullen uitvoeren.
Wachtlijsten
Marjan Kaljouw komt met een tranen trekkend verhaal over het belang van de voorgenomen zorgdata-verzameling. Ze stelt in het interview dat die nodig is om het opheffen van de wachtlijsten in de GGZ mogelijk te maken, vooral die in de hoog-complexe GGZ-zorg. Men is bij de NZa al vanaf 2014 bezig aan het bedenken van het zogenaamde zorgprestatiemodel als basis voor de bekostiging van de GGZ. Het ging daarbij eigenlijk aldoor om het kunnen voorspellen van de kosten van de GGZ. Voor de risicoverevening vooraf(ex ante) van de uitgaven van de zorgverzekeraars is men al lange tijd op zoek naar een soort heilige graal. Dat is een methode om de zorgkosten te kunnen voorspellen. Vanaf 2017 gaat men vol gas geven, maar de ontwikkeling van het zorgprestatiemodel verloopt niet over rozen. Tot eind 2021 gaat de argumentatie niet over de wachtlijsten.
Laag-/hoog-complexe zorg
Vanwege het bestaande financieringsmodel was het financieel aantrekkelijker laag-complexe zorg te bieden en was de hoog-complexe zorg het kind van de rekening. Eind 2021 begonnen instellingen van hoog-complexe zorg om te vallen en daalde het aantal behandelplaatsen. Opeens zie je dan in de argumentatie van de NZa het argument “wachtlijsten” verschijnen. Diezelfde NZa en ook het ministerie van VWS hebben echter jarenlang laagcomplexe zorg direct en indirect gefaciliteerd en hebben dus duidelijk boter op het hoofd.
Niet gevalideerd(te krijgen)
Het zorgprestatiemodel is een construct van de NZa dat in de verste verte nog niet gevalideerd is. Namelijk dat het doet wat het beoogt. Dat is het voorspellen van de zorgkosten in de GGZ. De HONOS-vragenlijst is een instrument om uitkomsten te meten en is ongeschikt om zorg toe te wijzen of zorgkosten te voorspellen. Het is uitermate onwaarschijnlijk dat het model valide uitkomsten gaat geven. Elf hoogleraren psychiatrie beschreven al in 2012 dat er misbruik dreigde van het gebruik van ROM(Routine Outcome Monitoring)-data. De uitkomsten van de HONOS-vragenlijsten zijn ROM-data. Deze hoogleraren stelden dat het gebruik van ROM-data voor benchmarking en financiering gebaseerd is op het fundamentele misverstand dat de beleidsmaker objectieve vergelijkingen kan uitvoeren tussen groepen op basis van data die de behandelaar in de klinische praktijk gebruikt om het beloop van de individuele patiënt te beoordelen.
Zere plek
Door wijze waarop Marjan Kaljouw zich uit in het Volkskrant-interview maakt ze wel heel erg duidelijk hoe gevoelig het aanspannen van een rechtszaak om de verplichte aanlevering van de HONOS-data te doen stoppen ligt. Zij noemt de cliënten die mede de actiegroep vormen bewust niet om de zorgverleners weg te kunnen zetten als lastpakken.
Dit soort publieke uitingen zijn een zelfstandig bestuursorgaan onwaardig. Het is maar goed dat Marjan Kaljouw daar vertrekt.
W.J. Jongejan, 22 maart 2023
Afbeelding van David Hablützel via Pixabay
22-03-3023 20.55u: tekst in eerste alinea en in alinea “Niet gevalideerd(te krijgen)” op enkel punten aangepast.
Recente reacties