Lege grootspraak van manchetloos bloeddruk meten met Samsung smartphones

Binnen zeer korte tijd zullen de Samsung S9 en S9+ smartphones in Nederland te koop zijn. Uiteraard met allerlei nieuwe functies. Op een Amerikaanse website , genaamd Mobihealthnews, verscheen op 26 februari 2018 een artikel over een app die op die smartphones, uitgerust met een speciale lichtbron, beschikbaar zou komen om manchetloos de bloeddruk van mensen mee te bepalen. Over dit manchetloos meten heb ik al enige keren een artikel geschreven, omdat het om een notoir onnauwkeurige methode is, die bovendien slechts alleen de systolische bloeddruk(bovendruk)  meet en niet de nog belangrijker diastolische(onderdruk).  In het artikel in Mobihealthnews wordt gewag gemaakt van een nieuwe optische sensor waarmee de smartphones uitgerust zijn die gebruikt wordt voor de bloeddrukmeting. In wezen gaat het om dezelfde techniek als waarmee een Chinees bedrijf Viatom zegt met hun apparaatje, de Checkme, de bloeddruk te kunnen meten. Over dit apparaatje en de pogingen vanuit het Reshape Center van het Radboud Universitair Medisch Centrum te Nijmegen om “bewijs” te leveren voor de manchetloze bloeddrukmeting schreef ik een tweetal keren.  Bij het lezen van het artikel wordt duidelijk dat Samsung eigenlijk zegt dat het voor het gebruik van deze functie in de vorm van research samenwerking met de universiteit van San Francisco heeft gezocht en niet voor het grote publiek. Met die universiteit wil men bij enkele duizenden mensen de bloeddruk manchetloos meten en tegelijk het stressniveau om zo tot een beter begrip te komen van het verband  tussen stress en de bloeddrukhoogte. Alsof er nog niet genoeg literatuur is over het verband tussen bloeddruk en stress. Met die testopzet probeert Samsung de regulering van de Amerikaanse Food and Drug Administration(FDA) , die onder andere toezicht houdt op de correcte werking van medisch diagnostische appratuur die op de markt komt, enigszins te omzeilen.

Manchetloos meten

Waar gaat het bij manchetloos meten om? Het onbloedig meten van de bloeddruk  gebeurt standaard met een manchet om de bovenarm en levert dan de systolische en diastolische bloeddruk op. Met de Checkme van Viatom en de Samsung smartphone bepaalt men de bloeddruk indirect door gebruik te maken van een ECG-signaal, gemeten met elektroden, door het vasthouden van het apparaat en daarnaast een lichtbron, die met twee soorten infrarood licht werkt. De methode heet dan ook de photo-plethysmografische bloeddrukmeting. Bij een hartslag komt het ECG-signaal vrijwel zonder vertraging aan bij het apparaat, terwijl de drukgolf, die het gevolg is van de hartslag, later aankomt afhankelijk van de hoogte van de bloeddruk. Met het licht en de daarbij horende sensor meet men die vertraging. In een onderzoek in Nijmegen bleek alleen in volkomen platliggende houding de bloeddruk,  die manchetloos gemeten was enigszins in de buurt te komen van de klassiek meting met manchet.

Met manchet meten

Bij de klassieke bloeddrukmeting met een bloeddrukmanchet om de bovenarm zorgt het opblazen van de manchet dat de slagader in de bovenarm dicht wordt gedrukt. Men luistert tijdens het leeglopen van de manchet naar het geruis dat verschijnt wanneer het bloed weer gaat stromen en wanneer de bloedstroom van turbulent naar laminair verandert. Het eerste punt is de systolische bloeddruk, het tweede de diastolische. De meting met het licht is een zeer indirecte meting met veel foutenbronnen. Nog nergens ter wereld heeft validatie van de meters die met licht werken plaats gevonden volgens protocollen van zogenoemde Hypertension Societies.  Zie hiervoor de alinea “Bloeddruk” in  deze link. Wel proberen fabrikanten via vage onderzoeken dit soort apparaten enig “bewijs” mee te geven. Bewijs dat bij nadere beschouwing helemaal niets voorstelt.

FDA

De FDA controleert zoals eerder gezegd ook de correcte werking van medisch diagnostische apparatuur en zal ongetwijfeld lucht krijgen van de nieuw bedachte functie van de smartphone. Ongetwijfeld zal de FDA Samsung daarop aangaan spreken en stellen dat het apparaat nimmer de nauwkeurigheid heeft van de bloeddrukmeting met manchet. Daarop zal Samsung ongetwijfeld zeggen dat het niet voor het grote publiek bedoeld was, maar voor researchdoeleinden en zal vervolgens publicitair gas terug nemen.  In de tussentijd hoopt Samsung zich dan geprofileerd te hebben op de markt van gezondheids- en zorgtoepassingen.

Triest

Het is eigenlijk een heel trieste constatering dat het grote publiek iets voorgehouden wordt dat op voorhand geen vervanging kan zijn van bestaande methoden. Het is een vorm van ongefundeerd techno-optimisme waarbij een irreëel geloof in nieuwe mogelijkheden bestaat.

De laatste tijd wordt veel gepraat over de ballast die evidence based practice in de gezondheidszorg met zich mee zou brengen. Gerandomiseerde dubbelblinde testen zouden te langzaam gaan en de vooruitgang alleen maar tegenhouden. Er gaan allerlei stemmen op om vooral te werken met practice based evidence. Daarbij zouden dan grote aantallen gebruikers veel data over nieuwe ICT-toepassingen genereren waarna men met slimme algoritmen zou kunnen bepalen of iets waardevol is of niet. De pogingen van Samsung om met de S9 en S9+  bloeddrukken te gaan laten bepalen bij duizenden mensen in een research-setting lijken in die ontwikkeling te passen. Men vergeet daarbij dan wel dat medische apparatuur die als revolutionair op de markt gebracht wordt op voorhand even nauwkeurig, dan wel nauwkeuriger moet werken dan de bestaande.

W.J. Jongejan