NZa zoekt geitenpaadje om aan HONOS-data te komen
Je kunt zien dat de Nederlandse Zorgautoriteit(NZa) zich steeds meer in de nesten aan het werken is met het nieuwe bekostigingsmodel voor de GGZ. Dit zorgprestatiemodel draait om de zorgvraagtypering. Voor dat laatste bouwde/ijkte de NZa een algoritme dat men voedde met antwoorden op HoNOS+-vragenlijsten, die men zonder toestemming van cliënten, opeiste bij GGZ-zorgverleners/zorgaanbieders. Voor het ontwikkelen/door-ontwikkelen van de zorgvraagtypering maakt de NZa gebruik van de Adviescommissie Zorgvraagtypering waaraan naast de NZa en het Zorginstituut Nederland(ZiN) nogal wat veldpartijen van werkgevers en werknemers in de GGZ aan deelnemen. Elke paar maanden verschijnen de notulen van die commissie. Op 15 januari 2025 verschenen de notulen van de vergadering van 30 augustus 2024. Eerdere notulen(van de vergadering van 5 juli 2024 lieten zien dat men in de commissie nog steeds niet weet of de zorgvraagtypering wel bruikbaar is. Ook nu weet men dat nog niet. De NZa verkent daarnaast ook geitenpaadjes.
Bruikbaarheid ver te zoeken
Terwijl in de notulen van 5 juli de vraag over de bruikbaarheid wel tien keer voorkwam is dat in de recente versie nog steeds drie maal. Men spreekt in de notulen de hoop uit dat men het rond december 2024 hoopt te weten. Dat hangt af van een onderzoek van professor Casper Albers van de Rijksuniversiteit Groningen naar de “interbeoordelaars-betrouwbaarheid”. Dat onderzoek is thans nog niet af.
Motie Joseph/Dobbe/Westerveld
In de notulen van 5 juli komt de Kamermotie Joseph/Dobbe/Westerveld over de HoNOS-data, die in juni 2024 aangenomen werd, aan de orde. De motie verzoekt de regering om ervoor te zorgen dat de NZa de nu al verzamelde HoNOS+-data vernietigt en niet opnieuw overgaat tot de uitvraag van HoNOS+-vragenlijsten en verzoekt de regering voorts ervoor te zorgen dat de NZa bij het voorspellen van zorgkosten in de GGZ voortaan slechts gebruikmaakt van geaggregeerde data en geen patiëntgegevens op persoonsniveau. Het ministerie van VWS heeft de Adviescommissie Zorgvraagtypering gevraagd te reageren op die motie. Ze vraagt om te reflecteren op de verzoeken in de motie en het ministerie te laten weten wat de consequenties zijn voor de doorontwikkeling van de zorgvraagtypering van 1) het niet opnieuw uitvragen van HoNOS+-vragenlijsten en 2) het gebruik van enkel geaggregeerde data. De voorzitter van de Adviescommissie vraagt de leden over hoe te reageren.
Geitenpaadje(1)
Men bespreekt vervolgens dit verzoek van VWS. Men gaat ook in op de vraag hoe de NZa kan handelen in lijn met de motie als ze toch voor de doorontwikkeling van het zorgprestatiemodel opnieuw een, beperkte, uitvraag zou moeten gaan doen van HoNOS-data. De NZa wil immers voor het onderhoud aan het algoritme opnieuw kleinschaliger HoNOS-data-opvragen. Daarop stelt de NZa in de notulen:
“Dat het model zonder verplichte data-aanlevering niet kan worden onderhouden, wil de NZa nuanceren. De motie stelt dat de NZa niet mag uitvragen, maar er zijn andere routes denkbaar, bijvoorbeeld via een onafhankelijke organisatie.”
Wat je hier ziet is dat de NZa denkt dat het mogelijk moet zijn niet zelf antwoorden op HONOS-vragenlijsten die men kleinschaliger opnieuw wil hebben, op te vragen, maar via een onafhankelijke derde (partij). Dat neemt niet weg dat de NZa opnieuw, nu indirect, HONOS-data op persoonsniveau zou verkrijgen. Ronduit schandalig!
Geitenpaadje(2)
Daarnaast doet veldpartij VV&VN(Verplegenden en Verzorgenden Nederland) de suggestie om de data niet te pseudonimiseren maar te anonimiseren. De NZa zegt hierop:
“VV&VN oppert om de brief te gebruiken om suggesties te doen aan de minister, bijvoorbeeld over mogelijkheden om data niet te pseudonimiseren maar (via een derde partij) te anonimiseren. De NZa geeft aan dat er tijd nodig zal zijn om zo’n idee verder uit te werken.”
Dit voorstel is nogal een dingetje. De NZa stelde altijd alleen met gepseudonimiseerde gegevens te kunnen werken. Het opeens kunnen werken met geanonimiseerde data stelt dat eerdere standpunt in een ander daglicht. Het probleem met geanonimiseerde data is nog net zo groot als met gepseudonimiseerde, want: “Given enough data, perfect anonymization is impossible no matter how hard one tries.”. Daarnaast blijven geanonimiseerde data toch data op persoonsniveau, hetgeen de Kamermotie juist verbiedt.
Aanvullende data
De NZa denkt nog steeds dat ze aanvullende HONOS-data kan verkrijgen voor de doorontwikkeling van het algoritme van de zorgvraagtypering. Daarbij zal de NZA ook eerst nog de hobbel moeten nemen van de gang langs de Autoriteit Persoonsgegevens(AP). Die gaf op 14 december 2022 toestemming om eenmalig de HONOS-data op te vragen. Met de bepaling dat als de NZa toch het nog een keer wilde dat ze expliciet opnieuw toestemming moet vragen bij de AP. Ook gaat de NZa volkomen voorbij aan de bodemprocedure die de actiegroep/coalitie Vertrouwen in de GGZ aanspande tegen de NZa. Die acht het handelen van de NZa totaal onrechtmatig en een grove schending van het medisch beroepsgeheim.
Waar zijn we mee bezig?
Heel aardig was de opmerking van de vertegenwoordiger van de Nederlandse Vereniging van Psychiatrie(NVvP) in de Adviescommissie over de vraag die de minister van VWS aan de Adviescommissie stelt over wat de NZa zou willen/kunnen/mogen in het kader van de motie Joseph/Dobbe/Westerveld:
“NVvP vraagt zich af in wat voor positie de Adviescommissie terecht komt met een reactie aan het ministerie dat de organisatie aanstuurt waaraan de commissie adviseert, de NZa.”
Men heeft bij de NVvP blijkbaar toch wel door in welke bizarre positie VWS de Adviescommissie en met haar de veldpartijen manoeuvreert door een advies te vragen hoe de NZa(onder geleide van VWS) om moet gaan met een de NZa beperkende Kamermotie. Op mij komt dat verzoek van VWS ook als onzindelijk over en maakt de Adviescommissie medeplichtig aan het handelen van VWS.
W.J. Jongejan, 18 januari 2025
Afbeelding van Silvia Gaudenzi via Pixabay
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!