Zora: 15000 euro voor een kwetsbare buiksprekende “zorg”-robot
Vaak gaat het bij de ICT in de zorg om grote systemen. Deze keer eens een artikel over iets kleins, dat wel veel geld kost en per saldo weinig voorstelt. Het laatste jaar hebben veel media zonder uitzondering positieve artikelen geplaatst over de introductie van Zora, een zogenaamde ultramoderne zorgrobot. Even op het internet zoeken met die twee zoektermen levert meerdere pagina’s aan hits op. Het gebruik van de zorgrobot wordt gebracht als een zegen voor dementerende bejaarden en ook voor autistische kinderen. Waar gaat het eigenlijk om bij iets wat zo omhoog geschreven, gehypet, wordt?
Naam
De robot van 57 cm hoog is een zogenaamde humanoïde robot, zich “lopend” voortbewegend en uitgerust met armen, benen en een soort hoofd. Nu is lopen een groot woord, want het voortbewegen gaat in een tergend langzaam tempo met heel kleine stapjes. De naam heeft de robot gekregen van het Belgische bedrijf QMBT Creative Solutions die hem te koop aanbiedt. Op de website van QMBT staat dat de robot niet door hen ontworpen is ,maar door het Franse bedrijf Aldebaran die hem onder de naam Nao produceert. QMBT past de software van de computer in Nao aan en brengt hem als “mensrobot” op de markt voor bejaarden, autistische kinderen en afdelingen in ziekenhuizen, zoals kindergeneeskunde,, neurologie en revalidatie. Men zegt de naam bedacht te hebben door de eerste letters van de woorden zorg, ouderen, revalidatie en animatie.
Uitrusting
De robot is uitgerust met twee videocamera’s, vier, microfoons(voor “richting horen”), één sonar-afstandsmeter, twee luidsprekers, LED-verlichting en een spraaksynthesizer. Eén CPU(central processor unit) zit in het hoofd en één in de romp. Het besturingssysteem is Linux. Eén camera scant de horizon, de andere doet dit voor de directe omgeving. De beelden worden doorgestuurd naar iemand in de omgeving achter een laptop, maar daarover later meer. De makers realiseren zich namelijk ook dat “zien” een functie is die berust op het interpreteren van wat geregistreerd wordt. Het robotje kan dankzij wat algoritmen gezichten en vormen herkennen en een bal terugvinden die verplaatst is bijvoorbeeld. De ingebouwde accu zorgt dat alles ongeveer anderhalf uur werkt. Daarna moet Nao/Zora weer aan het stroominfuus, de oplader.
Inzet
Bij het bekijken van de website van de firma die Zora in de markt zet, krantenberichten en videofragmenten blijkt dat Zora staand op een tafel ingezet wordt voor het voordoen van simpele bewegingsoefeningen voor bejaarden( al dan niet dementerend), daarnaast als gezelschapsvervanging bij de bejaarde op patiënt op schoot of schuifelend door kamer, gang of kapel. Om de robot een handje te geven moet de bejaarde danig bukken, wat toch sneu oogt. Een slecht lopende patiënt is trouwens altijd nog sneller in het zich verplaatsen dan een “lopende” Zora. Ook trekt Zora de balletjes van de bingo. De argumenten bij de inzet zijn afleiding, het geven van extra aandacht, het uit de eenzaamheid halen en stimuleren van bewegen.
Personeel
Wat opvalt bij alle foto’s en videofragmenten is dat eigenlijk onveranderd een personeelslid van de verzorging aanwezig is, die toekijkt of alles wel goed verloopt. Ook bij de bewegingsoefeningen is op de achtergrond iemand aanwezig om bijv. de robot een oefenstok in de elektronische knuistjes te geven. Al bij oppervlakkige beschouwing valt op hoe kwetsbaar Zora is met de meerdere door servomotoren aangedreven gewrichten. Het is niet ondenkbaar dat een patiënt de ledematen etc. met enige kracht beroert en daarmee schade veroorzaakt.
Buikspreker
In de tv-documentaire van de EO’s Dit is de dag ” Nooit meer eenzaam met Zora, een zorgrobot” wordt de robot uitgebreid in beeld gebracht. Er lijkt dan sprake van interactie tussen de robot en de dementerende bejaarde die met elkaar praten. Maar wat blijkt al kijkende? Wat de patiënt tegen de robot zegt wordt draadloos doorgezonden naar een verzorgende, die elders in het pand achter een laptop zit. De verzorgende typt vervolgens een antwoord op de laptop wat Zoramoet gaan zeggen. In de robot worden vervolgens met spraaksynthese deze woorden uitgesproken. De patiënt communiceert dus gewoon met een persoon van vlees en bloed.
Kosten
Zoekend naar hoe duur Zora is, is daar op het internet nauwelijks zicht op te krijgen. Eerst vond ik dat de prijs van een Nao-robot vóór de aanpassingen van het Belgische bedrijf QMBT in Frankrijk 5628 euro kost. Op de website van WQMBT staat niets over een prijs. Met wat zoeken kwam de aap uit de mouw op een website van de ING-bank. Daar stond dat een Zora vijftienduizend euro kost. De software-implementatie die QMBT Creative Solutions zegt uit te voeren maakt de robot dus bijna drie maal zo duur!! Een leuk detail is dat de gekleurde delen van Zora op de ING-website oranje zijn!
Conclusie
Met enig onderzoek en gezond verstand blijkt dat geprobeerd wordt iets in de “zorgmarkt” te plaatsen wat helemaal geen personeel bespaart en stervensduur is. Voor het bedrag van één Zora kan een ziekenverzorgster bijna een half jaar weken. Die verzorgster hoeft niet elke anderhalf uur aan de oplader en is minder kwetsbaar dan een met servomotoren uitgeruste robot. Bovendien is de aanwezigheid van een persoon stimulerender dan een machine met een synthetische stem.
Het geheel doet bij nadere beschouwing sneu aan. Het appelleert aan gevoelens van vernieuwing, maar stelt in wezen niets voor. Het is een leuk speeltje, niets meer of minder. Een zeer aardige persiflage over zorgrobots maakte overigens het programma Koefnoen in 2014. Het is de moeite waard om hier even twee minuten en zevenenvijftig seconden voor uit te trekken.
W.J. Jongejan
Voor de duidelijkheid: de afbeelding bij dit artikel is niet van Nao/Zora
wjjongejan, u bent blijkbaar niet mee met de loonkosten die er in België zijn wat betreft medisch personeel. U telt blijkbaar aan netto loonkosten maar doe het bedrag dat jij hanteert gerust x2. Uiteraard kan een robot (op dit moment) geen mensentaken uitvoeren maar dat zal wel de toekomst zijn. Verwacht ook niet dat een nieuw product op de markt meteen top zal zijn, dit vergt tijd. And time is money. Momenteel werken wij een project uit waar eventueel een pepper met touchscreen kan ingezet worden voor niet-medische diensten. Pepper kan de taak verlichten van bijvoorbeeld een receptioniste. Er is uiteraard nog minstens één receptioniste aanwezig maar ik heb er dan ook maar één nodig in plaats van twee. Wat denk je dat de terug verdientijd gaat zijn van deze robot als hij pakweg zelfs 40.000 euro kost? Als je de bruto kosten rekent voor een werknemer en we nemen dit aan 3600 euro/maand (brutoloon, vakantiegeld, eindejaarspremie, ziekte,…) dan kom je aan een bedrag van meer dan 43000 euro per jaar. Dit zijn echt peanuts en is een super investering want de terug verdientijd is minder dan een jaar. Uiteraard is 40.000 euro veel voor de gewone werkende mens maar naar een zaakvoerder toe zal hij wel beter luisteren en niet veel afwezig zijn wegens ziekte.
Beste Wim Peeters, Uw geloof in de medische robots in de vorm van humanoïde zorghelpers, is roerend, maar deel ik geenszins. Het aardige is dat in uw mail u het eigenlijk vrijwel meteen niet meer heeft over het nu inzetten van bijv. Pepper als zorgrobot maar als taakverlichter van een receptioniste. Dat is nu niet bepaald een medische taak te noemen. Uw gedachten over de uitval van een robot ten aanzien van uitval van een personeelslid deel ik geenszins bij de huidige generatie zorgrobots, zoals Zora, Pepper en Rose. Ze zijn wat betreft de mechanische onderdelen zeer kwetsbaar en het is maar de vraag wat de bruikbare levensduur is. Ik vermoed hooguit een paar jaar.
U zegt “Bovendien is de aanwezigheid van een persoon stimulerender dan een machine met een synthetische stem,” terwijl ik juist in rapporten en onderzoeken lees dat oefeningen met een robot veel stimulerender en meer motiverend werken bij ouderen die revalideren. Waar komt u vandaan met die stelling?
De inschakeling van de Zora-“zorgrobot” gaat bij het doen van oefeningen altijd gepaard met inzet van mensen die het geval bedienen en begeleiden. De robot is hun verlengstuk. Een nieuw apparaat trekt altijd in het begin extra aandacht. Door het inschakelen van dit soort apparaten wordt de zorg onpersoonlijker.
Hier spreekt een ervaringsdeskundige, wij zetten nu robots in op een aantal plekken, en laten we concluderen dat alles nog in proefstadium is. Ook in de zorg. De mensen die er mee werken zijn veelal niet opgeleid en proberen zo goed als mogelijk er mee te werken, omdat ze er goede hoop op hebben en toekomst zien in deze materie. Ondanks al het azijn wat hierboven omschreven is, wordt er nu al met groot plezier. U kunt uw observatie als een waarheid beschouwen maar uw omschrijvingen zijn als en een schot in open doel. Natuurlijk staat in een aanloop periode veiligheid bovenaan. Echter, alle energie die er nu in wordt gestoken zijn serieuze pogingen om een slagingskans groter te maken. Deze ontwikkeling zal dus nu en in de toekomst steeds meer gaan bijdragen, ook in de zorg, aan verbetering en en verlichting voor nuttige bezigheden van cliënten. Ik denk dat uw artikel in geheel niet bijdraagt aan verbetering, maar ook u een splinter in de vinger van de zorg bent die zich niet bezig moet houden met dit soort zaken. Want nu leven we in 2017 en zijn die verbeteringen inmiddels al doorgevoerd.
In uw reactie bent u nogal scheutig met persoonlijke kwalificaties over mij als schrijver van voornoemd artikel. Blijkbaar is het schrijven van kritisch commentaar een bedreiging voor de voorstanders van “Zora”-robots in de zorg. Zoals zovelen spreekt u over hoe het de toekomst er met dit soort “zorgrobots” aan toe gaat. In het hier en nu kost het alleen maar schaarse middelen(geld) en schaarse mankracht. Het feit dat er veelal niet opgeleide mensen met dit soort apparaten omgaat maakt dat er weinig aandacht zal zijn voor de consequenties van dit soort robots die continu audio- en video-opnamen maken en via wifi met een instellingsnetwerk verbonden zijn. Het is uiteraard aardig om te werken met een apparaat dat mensachtige trekken heeft maar de meerwaarde is uitermate beperkt en zal bij een hoge kostenlast(meer dan 15.000 euro per Zora) absoluut geen zorgverleners besparen. Zeker niet als je bedenkt dat Zora om terug te praten gebruik maakt van een personeelslid dat de robot antwoorden laat uitspreken die ingetoetst zijn op een laptop. Antwoorden op vragen die dat personeelslid via de audioverbinding verneemt. Het is een blijft een buiksprekende pop.
Welke persoonlijke kwalificaties?
Heel goed artikel!Zo wordt de zorg ontzettend duur.Zora is een hulpmiddel geen vervanging voor personeel.Het is een duur speeltje.En wat te denken van het personeel dat geschoold moet worden om met die robot om te gaan,En alle bijkomende kosten van software.
Wees nuchter en schaf geen zora aan.
Weer een artikel van iemand die zijn wijsheid van internet filmpjes haalt maar nog nooit een werkende Zora in een instelling actief gezien.
Bij ons zorgt zora ervoor dat de de medewerker weer zijn zorg taak kan uitvoeren.
Zomaar een Voorbeeld uit tientallen: zora geeft bewegingslessen. De zorg bewegingscoach heeft nu tijd om bewegingen van cliënten te corrigeren tijdens de oefeningen en kan een client begeleiden als hij naar de toilet moet zonder de hele groep stil te zetten.
Ook qua prijs ben je verkeerd geïnformeerd. Zora is verkrijgbaar voor 10.000 euro,
Ik zou voortaan maar beter onderzoek doen voordat je zomaar iets opschrijft of een onderwerp kiezen waar je wel verstand van hebt.
Mvgr,
Damian
Het is weer het bekende verhaal als destijds met Zuid-Afrika. Je moet er geweest zijn om er over te oordelen. Er is materiaal genoeg om de werking en de implicaties van het gebruik van Zora te aanschouwen. De prijs van Zora is met grote moeite indirect op het internet te vinden. Zeker niet dat de robot nu 10.00 euro zou kosten. Dat blijft overigens nog een zeer fors bedrag, waarvoor je ook een persoon kunt inzetten. De gegeven voorbeelden zijn niet indrukwekkend. Zonder Zora kan en moet iemand die bewegingslessen geeft een cliënt ook gewoon corrigeren. Zora om de groep bezig te houden terwijl iemand op het toilet geholpen wordt is ook niet het gelukkigste voorbeeld omdat de groep dan blijkbaar zonder begeleiding bezig is.
Uit sommige verhalen blijkt dat bepaalde ouderen deze robot sneller vertrouwen dan een mens van vlees en bloed. Maar ik betwijfel ook ten zeerste of dit het enorme bedrag kan rechtvaardigen, terwijl de robot aan onderdelen misschien een paar honderd euro kost. Als ik voor mijn ouders zou moeten kiezen tussen twee Zora’s of één medewerker erbij, dan zou ik zeker voor het laatste kiezen, ik heb de verschraling van de zorg van dichtbij meegemaakt. Deze robot vergt zeker niet minder werk van het verzorgend personeel, maar wordt wel weer als een excuus gezien om nog minder ‘handen aan het bed’ in te zetten. Zolang in dit soort organisaties de mensen op de werkvloer hun baan verliezen terwijl bestuurders en directie gewoon blijft zitten of met een gouden handdruk vertrekt, kan ik niet enthousiast worden over dit soort ontwikkelingen. Misschien wordt het ook in de zorg tijd voor de robot van Hitachi die de baas vervangt in plaats van het personeel (zie de zoektermen ‘robot boss hitachi’).
Wat een ontzettend slap en ondoordacht artikel.
Duidelijk merkbaar dat de persoon die dit artikel geschreven heeft, niets met deze robot te maken heeft gehad en er ook zeker geen ervaring mee heeft.
Voor je nog zo een stuk publiceert, raad ik je aan eens ervaring op te gaan doen.
Uit mijn ervaring van werken met deze robot, vallen veel vooroordelen in het niet.
Dank voor de reactie. Ik misgun u uw positieve ervaringen met Zora niet. Het klinkt helaas als “je moet er geweest zijn om erover te oordelen”. Op basis van nogal wat YouTube-films en lezing van artikelen over de product specificaties van Zora en artikelen over het gebruik is een goede oordeel te vormen over de zogenaamde innovatieve waarde van wat een zorgrobot genoemd wordt. Ook is een goed oordeel te vormen over de ICT-maatregelen die nodig zijn om te voorkomen dat er via het lokale wifi-netwerk een zwakke plek in het ICT-systeem van de instelling ontstaat.
Goed te horen. Wat en waar zijn je positieve ervaringen. Kun je die toelichten?
Goed artikel en volstrekt mee eens.