Zorgfraude en het doorschuiven van een hete aardappel

Op 20 maart 2025 haalde het bericht het nieuws dat de Nederlandse Zorgautoriteit(NZa) het onderzoek naar zorgfraude van de failliete huisartspraktijk-ketenbouwer Co-Med overgedragen had aan het Openbaar Ministerie. De NZa stelt dat ze na uitvoerig onderzoek tot de conclusie kwam dat er regels zijn overtreden, die in het strafrecht behandeld moeten worden. Dat er regels overschreden waren, kwam aan het licht door berichtgeving op EenVandaag door Paul Schram  op 17 juli 2024. In een publicatie van Jeroen Wester en Lieneke Nieber in de NRC op 17 oktober 2024 gingen die nader in op de manier waarop dat gebeurde. Daarin maken ze duidelijk hoe medewerkers op het hoofdkantoor van Co-Med van de leiding de opdracht krijgen declaraties naar boven aan te passen. Dat aan de hand van uitdraaien van medische dossiers. Wat daarbij gebeurde was in de eerste plaats zorgfraude. In de tweede plaats vond er een grootschalige schending van het medisch beroepsgeheim plaats. Het vormde zo ook een gigantisch datalek, omdat onrechtmatige inzage van dossiers van individuele patiënten plaatsvond.

NRC

De kop van het NRC-artikel luidde: “Zelfverrijking, fraude-aangifte en ondermaatse zorg: hoe Co-Med pokerde met praktijken en de patiënten verloren”. Hierin beschrijven voornoemde journalisten minutieus de modus operandi van de leiding van Co-Med. Hoe hoofdkantoor-medewerkers opdracht krijgen om declaraties te verhogen aan de hand van uitdraaien op papier van medisch dossier van huisartsen. Dit moet wel de informatie zijn die in het zogeheten “journaal” van het huisartsinformatiesysteem staat. Daarin staat bij elk consult en elke visite de subjectieve bevindingen van de patiënt, de onderzoeksresultaten van de huisarts, de waarschijnlijkheidsdiagnose en het te ondernemen plan. Het gaat om de SOEP-informatie: Subjectief, Objectief, Evaluatie en Plan. Het bewust verhogen van declaraties is een onrechtmatige activiteit met die gegevens buiten de praktijken. Derhalve is het naast zorgfraude, ook een ernstige schending van het medisch beroepsgeheim. Het feit dat die gegevens op het hoofdkantoor terecht kwamen kunnen we gevoeglijk een groot datalek noemen.

Beroepsgeheim

De huisarts dient zich te houden aan het medisch beroepsgeheim. De praktijkmedewerkers van assistente tot en met de schoonmaker hebben een afgeleid beroepsgeheim. Bij de hulpverlening betrokken personen zonder eigen beroepsgeheim, die beroepshalve toegang hebben tot patiëntgegevens, hebben een van de arts afgeleid beroepsgeheim. De arts of instelling brengt deze personen daarvan op de hoogte. Medewerkers op het hoofdkantoor van Co-Med waren niet te beschouwen als praktijkmedewerkers. De eerste fout die men maakte is op praktijkniveau het versturen van de uitdraaien van de medische dossiers richting het hoofdkantoor. Op dat kantoor had men zich in de tweede plaats moeten realiseren dat dit een juridisch niet houdbare situatie is.

Schakelde FIOD NZa in?              

In andere dossiers is het velen in de zorg overduidelijk dat de NZa als ze acteert, zeer traag acteert. Op haar eigen website schrijft de NZa op 20 maart 2025 dat ze in 2022 een toezichtsonderzoek startte. Dat betrof een afwijkend declaratiepatroon. Ik heb het sterke vermoeden dat ze daarover niet getipt was door de grote zorgverzekeraars. Die hielden, met VGZ en CZ voorop, tot diep in 2024 Co-Med nog de hand boven het hoofd. De meest voor de hand liggende tipgever lijkt me de FIOD(Financiële Inlichtingen- en Opsporingsdienst) van de Belastingdienst. In voornoemd artikel van Wester en Nieber in de NRC staat namelijk:

“Eén oud-werknemer besluit in 2022 een andere route te nemen en meldt zich bij de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (FIOD). Hij doet aangifte van fraude en schrijft dat de inspectie en zorgverzekeraars niet ingrijpen bij de keten omdat zij zich blindstaren op het huisartsenprobleem.”

Hete aardappel doorschuiven

Het is zeer waarschijnlijk dat de FIOD zich realiseerde dat hier wel gefraudeerd werd, maar dat het nog niet had geleid tot onrechtmatig verkregen inkomsten en daarover afgedragen belasting. Men zal bedacht hebben dat optreden vanuit de FIOD mogelijk niet bijster succesvol zou zijn en zal zo uitgekomen zijn bij het doorschuiven van de hete aardappel. Het meest voor de hand liggende is dan richting Openbaar Ministerie en de NZa. Die vervolgens nu luid kenbaar maakt dat ze het OM hebben ingelicht. Het bericht haalt daarna overal de media.

OM not amused

Uit doorgaans nogal betrouwbare bron vernam ik dat het OM al bezig was en niet bepaald amused was door de plotse borstklopperij door de NZa. De toezichthouder faalde juist de afgelopen jaren in doeltreffend en doortastend optreden in dit dossier. De NZa wil in de ogen van het OM vrij duidelijk het eigen straatje schoon vegen. Daarmee maakt de NZa duidelijk dat ze meedoet aan dubieus politiek gemarchandeer.

Overigens is de NZa bepaald niet de enige toezichthouder die faalde. De Inspectie gezondheidszorg en Jeugd pakte ook niet daadkrachtig door.

Alles overziend is het een triest geheel van grandioos te kort schietende  toezichthouders en het doorschuiven van een heel hete aardappel.

W.J. Jongejan, 26 maart 2025

Afbeelding van ally j via Pixabay