Zorgkaart Nederland in zwaar weer en hengelt naar reviews
Kort geleden kreeg ik een email van Zorgkaart Nederland. Dat is een initiatief van Patiëntenfederatie Nederland en bestaat sinds 2009. Het is een online platform waarvan de Patiëntenfederatie stelt dat het onafhankelijke keuze-informatie biedt over zorg. Patiënten/cliënten kunnen op die website een korte review van hun ervaringen bij een zorgverlener of zorginstelling geven en die een cijfer geven. Zorgkaart Nederland is in nogal zwaar weer terecht gekomen. Van het streven om tot een representatief en betrouwbaar platform van patiënt-/cliënt ervaringen te komen is betrekkelijk weinig terecht gekomen. Een groot deel van de zorginstellingen en zorgverleners heeft geen enkele beoordeling gekregen. Reviews controleert Zorgkaart Nederland zelf niet genoeg. Het systeem blijkt makkelijk te manipuleren. De mail die ik kreeg ging over het verlopen van een review van vier jaar teug. Met daarbij de oproep weer een nieuwe ervaring over dezelfde zorgverlener dan wel over een andere te geven.
Hengelen
Vier jaar terug na een zeer geslaagde operatie vanwege knieartrose wilde ik een keer uitproberen hoe Zorgkaart Nederland werkt. Ik schreef eenmalig een positieve recensie met een rapportcijfer. De recente email vermeldde dat de het cijfer na vier jaar niet meer meetelt voor het beoordelingscijfer, maar dat de review zelf wel blijft staan op de website.
Daarna hengelen ze duidelijk naar het schrijven van nieuwe beoordelingen
“Door een nieuwe ervaring te delen, kunt u anderen helpen bij hun keuze voor een zorgaanbieder. Heeft u de afgelopen drie jaar (opnieuw) zorg gekregen van deze zorgaanbieder? Of van een andere zorgaanbieder? Dan kunt u een nieuwe waardering schrijven.”
Men probeert door in dezelfde vijver te vissen nieuwe beoordelingen op de website te krijgen.
Niet representatief en niet betrouwbaar
Zorgkaart Nederland pretendeert de patiënt/cliënt te helpen bij de keuze voor een zorgverlener/zorginstelling. Echter, een groot deel van deze behandelaars heeft geen beoordeling of te weinig om naar de eigen maatstaven van Zorgkaart Nederland te voldoen aan hun aantalscriterium van betrouwbaarheid. Het Financieel Dagblad schrijft op 2 februari 2024 dat uit hun onderzoek blijkt dat 52% van de zorginstellingen en 70% van de particuliere zorgverleners in de vier jaar daarvoor geen enkele beoordeling heeft gekregen. Hierdoor voldoen weinig zorgaanbieders aan de standaard die Zorgkaart Nederland zelf stelt. Als ‘betrouwbaarheidsgrens stelt Zorgkaart dat een arts in de afgelopen vier jaar ten minste negen beoordelingen moet hebben gekregen om de score als betrouwbaar te beschouwen. Voor zorginstellingen zijn dat dertig. Slechts 9,2% van de zorginstellingen en 3,2% van de particuliere zorgverleners op de site voldoen aan deze grens. Ook zijn de weinige reacties vaak verdacht positief.
Manipuleerbaar
Al lange tijd bestaat er forse kritiek op de wijze waarop Zorgkaart Nederland de beoordelingen verzamelt. Zo is het praktisch onmogelijk te controleren of iemand die een review en een cijfer geeft daadwerkelijk zorg gekregen heeft van de zorgverlener/zorginstelling over wie de review gaat. Zorginstellingen kunnen zelf ook de cijfers manipuleren door zeer nadrukkelijk patiënten/cliënten op te roepen reviews en dan vooral positieve op te sturen. Het Financieel Dagblad schreef ook in 2024 dat het heel makkelijk was om nepreviews gepubliceerd te krijgen. In 2019 schreef ik er over in een artikel waarin ik de beoordelingen van Zorgkaart Nederland vergeleek met de jaarlijkse beoordelingscijfers van oliebollenbakkers. Die lijsten zeggen meestal ook niets wat ze pretenderen aan te geven.
LHV, FMS en KNMG exit
De Landelijke Huisartsen Vereniging, de Federatie Medisch Specialisten en de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van de Geneeskunst zaten in de adviesraad va Zorgkaart Nederland en probeerden daar de zaken wat bij te sturen. Je kon in 2023 in het periodiek van de KNMHG, Medisch Contact, al lezen dat er onder artsen steeds meer onrust ontstond over de Zorgkaart. Dat leidde in oktober 2024 ertoe dat de LHV haar vertrouwen in het recensieplatform opzegde en uit de adviesraad stapte. Datzelfde deden de FMS en KNMG half april 2025. Men had er geen vertrouwen in dat er substantieel wat veranderde.
Zorgvisie: betaalde recensies
Op 6 mei 2025 publiceerde de website Zorgvisie een artikel genaamd “De schimmige handel in goede beoordelingen op Zorgkaart Nederland”. Daarin schrijven Suzanne Bremmers en Sytse Wilman dat op de ZorgkaartNederland gekochte nep-reviews staan. Via schimmige tussenpersonen blijken goede beoordelingen eenvoudig te kopen te zijn volgens hun onderzoek. Ze beschrijven een met name genoemd persoon met een “bedrijfje” dat recensie te koop aanbiedt voor 250 tot 750 euro voor 10 tot 45 reviews per maand. Het artikel van Zorgvisie somt ook hoe vaak er de afgelopen jaren kritiek geweest is op het betrouwbaarheidsgehalte van Zorgkaart en de inefficiënte oplossingen die de leiding daarvan bedacht.
Met de zegen van VWS
Zorgkaart Nederland is een initiatief van de Patiëntenfederatie Nederland. Die laatste organisatie leeft voor meer dan 90 % van subsidiegeld van het ministerie van VWS. Minister Agema van VWS laat de Patiëntenfederatie er wel mee doorgaan maar heeft nu naar aanleiding van de recente onrust aan de Patiënten gevraagd actie te ondernemen. Om de pijn te verzachten geeft ze zorgverleners echter een veeg uit de pan door te stellen dat die transparanter moeten zijn. Ze weigert daadkrachtig op te treden tegen het Zorgkaart-systeem dat al jaren ernstige gebreken vertoont.
W.J. Jongejan, 7 mei 2025
Afbeelding van Pixabay
Zie ook: https://zorgictzorgen.nl/het-onzinnige-zorg-top-10-fetisjisme-van-zorgkaart-nederland/
Dit verbaasd me echt helemaal niks. Het heeft me altijd verbaasd hoe relatief agressief er een tijd lang in het VUmC bij de uitgang een persoon je vroeg om de beoordeling in te vullen. Ten eerste riep dat bij mij als allereerste weerstand op vanuit de gedachte “Ik ben geen klant, als ik niet in het ziekenhuis hoefde te zijn, hoef ik liever niet in het ziekenhuis te zijn”, en daarna als tweede eigenlijk vooral het gevoel “Oh dat gaat echt een prima reflectie van de werkelijkheid zijn, gezien het feit dat ik mijn zorg ontvang van een afdeling waarvan er in het hele land qua specialisme op zich maar zo’n 2-3 andere plekken bestaan.”
Bovendien is het natuurlijk net als met webshops: de slechte ervaringen zul je er sneller zien dan de goede. Wat misschien voor Zorgkaart Nederland een redding geweest had kunnen zijn was een of andere willekeurige code waarmee alleen aan te tonen was dat je zorg had gehad (en niet per se welke). Want het verbaasde mij vooral dat het soms om de naam van de hulpverlener kon gaan, terwijl dat gevoelige informatie is. In sommige gevallen zal de beroepsgroep immers weggeven waar het om gaat.
Daarmee had een koppeling gemaakt kunnen worden om te verifiëren dat de recensie echt was, al zadel je artsen/ziekenhuizen wel weer met een extra administratieve stap op.
Het steekt dat Agema wel bereid is keihard te korten op de zorg zelf, en niet op zo’n randverschijnsel als dit. Aan de andere kant: extreem-rechts, ik zou me er niet meer over moeten verbazen. Die mensen zitten er echt alleen voor zichzelf.