Ook als je het niet wilt kom je in zorgdata-toestemmingssysteem
Er verandert wezenlijk iets in de systematiek waarmee zorgverleners zorgdata kunnen opvragen bij andere zorgverleners. Heel geleidelijk rolt de Vereniging van Zorgaanbieders voor Zorgcommunicatie(VZVZ) de Online ToestemmingsVoorziening(OTV) Mitz uit. Op deze website schreef ik hier meermalen over. Tot nu toe legden patiënten die vonden dat hun zorgdata opvraagbaar mochten zijn bij de huisarts en apotheek hun toestemming vast. De Vereniging van Zorgaanbieders Voor Zorgcommunicatie(VZVZ), verantwoordelijke en beheerder van het Landeliik Schakelpunt(LSP) en Mitz, is langzaamaan bezig Mitz uit te rollen. Als huisartsen en apotheken aansluiten op Mitz door het tekenen van een zogenaamde “overeenkomst van opdracht” stemmen ze daarmee in met het overhevelen van de in hun ICT-systeem vastgelegde toestemmingen. Wat er echter tegelijk gebeurt, is dat ook van alle patiënten die GEEN toestemming gaven zowel het BurgerServiceNummer(BSN) als de code van zorgverlener opgeslagen worden in Mitz. Dat heeft grote consequenties, die menigeen niet weet/doorziet.
Weinig ruchtbaarheid
Aan het feit dat ook mensen die geen toestemming geven ook in een deel van de Mitz-database terechtkomen geeft VZVZ/Mitz geen ruchtbaarheid. De eerste aanwijzing dat zulks het geval is zag ik in het bericht dat de huisartsen die het ICT-systeem MicroHIS gebruiken kregen. Daarover schreef ik 12 april 2024 een artikel. Hoe het allemaal in zijn werk gaat was ook met MicroHIS niet echt duidelijk. Pas na lang zoeken op het internet komt boven water hoe het in elkaar steekt. In een stuk van D&A Medical group, een soort consultancybureau voor de zorg, gericht aan de Eerste Kamer wordt het wel duidelijk. Het stuk, genaamd “IST en SOLL onderzoek voor de generieke functie lokalisatie” laat op pagina 13 zien wat de bedoeling is.
In stukken van VZVZ/Mitz zelf op de Confluence/Atlassian-omgeving op het internet is ook het bestand Informatiekaart Afsprakenstelsel voor zorgaanbieders te vinden. Daarin staat op pagina 2: “U meldt al uw patiënten van wie u een actief dossier voert, aan bij Mitz voor lokalisatie (vindbaarheid)”
Lokalisatie-index
Dat vastleggen van de combinatie BSN en zorgverlenerscode, de URA, gebeurt in een zogenaamde lokalisatie-index. URA is trouwens een afkorting van UZI Registratie Abonneenummer. UZI staat voor Unieke Zorgaanbieder Identificatienummer. Door de verschillende URA’s zijn typen zorgverleners te onderscheiden. Als psychiaters, oncologen, SOA-artsen in de toekomst aansluiten komen ook van hen de lokalisatiegegevens( BSN en URA) in het Mitz systeem in de lokalisatie-index. Dat betekent dat daarmee medische informatie, namelijk bij welk type specialist je loopt, vast komt te liggen in het centrale Mitz systeem, ook al gaf je nooit toestemming. Al eerder maakte ik in artikelen duidelijk dat onder andere op deze wijze medische informatie vast komt te liggen binnen Mitz, terwijl Mitz zelf geen zorgverlener is.
Heel aparte constructie
VZVZ/Mitz heeft een heel aparte constructie bedacht om dit verkoopbaar te maken. Men stelt:
“Mitz is een juridisch decentrale oplossing. Dit betekent dat de dossierhouder de verantwoordelijkheid over de gegevens heeft. De dossierhouder heeft in zijn bronsysteem een index met de BSN’s waarvan hij het dossier heeft. Deze worden allemaal gekopieerd naar de abonnementenregistratie. Dit zijn ‘kluisjes’ per zorgaanbieder; deze kluisjes zijn ook technisch van elkaar gescheiden. De index blijft de verantwoordelijkheid van de bronhouder. De abonnementenregistratie mag om die reden gevuld worden zonder toestemming van de patiënt, maar alleen met toestemming geraadpleegd worden “.
Men zegt hier eigenlijk dat de door de huisarts naar de lokalisatie-index gekopieerde BSN-zorgverlenerscode-combinatie in de Mitz omgeving zitten onder de verantwoordelijkheid van de huisarts. In de overeenkomst die de huisarts tekent staat ook dat de huisartsen verwerkings-verantwoordelijke zijn. Dat gaf men vorm door de oprichting van de Stichting Gemeenschappelijke Voorzieningen voor Zorgcommunicatie.
Verantwoordelijk, maar geen zeggenschap
VZVZ/Mitz verklaart dus dat een deel van Mitz onder de verantwoordelijkheid van de huisartsen valt zonder dat deze enige reële zeggenschap hebben over het beleid en het handelen van Mitz. Ook niet over de consequenties als er iets mis gaat met het functioneren van Mitz, bijv. door een hack.
Medisch beroepsgeheim
Het medisch beroepsgeheim staat ten dienste van de patiënt en de huisarts. Daarbij is de huisarts de geheimhouder van datgene wat in de spreekkamer besproken is. De patiënt kan toestemming geven om zijn zorgdata met anderen te delen. Eén van de onderdelen van het beroepsgeheim is dat de huisarts altijd nog dient te overwegen of het delen van informatie, ook al gaf de patiënt toestemming wel in het belang van de patiënt is. Met de constructie van Mitz kunnen zeer grote groepen zorgverleners inzage claimen en krijgen in de brondossiers zonder dat de huisarts zijn beroepsgeheim nog effectief kan uitoefenen.
Generieke functie
Het lijkt op het oog maar een onderdeeltje van Mitz, die lokalisatie-index. De functie “lokalisatie” vormt een generieke functie. Generieke functies, zo stelt het ministerie van VWS, zijn functies die zorgbreed voor meerdere toepassingsgebieden nodig zijn om vindbaarheid, toegankelijkheid en maximale interoperabiliteit te kunnen realiseren. De overheid heeft zes generieke functies geprioriteerd: toestemming, identificatie, authenticatie, autorisatie, lokalisering en adressering.
Bij alle uitwisselingen van zorgdata komt die lokalisatiefunctie, dus de lokalisatie-index om de hoek kijken. Het vormt de spil van de data-uitwisseling omdat men zo de vindbaarheid van de zorgdata, bij gebruik van het LSP, denkt te kunnen garanderen. Het is dan ook de bedoeling dat die lokalisatiefunctie voor veel meer toepassingen gebruikt wordt. Daarbij gaat men telkens uit van gecentraliseerde systemen. Het kan echter ook totaal anders, met decentrale systemen, die niet de geschetste nadelen hebben. Naar die decentrale mogelijkheden heeft VWS nooit serieus gekeken/nooit serieus een kans gegeven.
Alle Nederlanders in Mitz, ook als je het niet wilt
Uit diverse bronnen valt af te leiden dat men in de nabije toekomst alle Nederlanders in de lokalisatie-index wil hebben staan, ook al gaf een aanzienlijk deel nooit te voren toestemming voor het opvragen van zorgdata in de toekomst. Zoals hierboven beschreven komen van de praktijken waarvan de huisarts de overeenkomst met VZVZ/Mitz tekent alle patiënten in de lokalisatie-index. Daarnaast heeft minister Kuipers in december 2023 aan de Tweede Kamer al laten weten dat hij overwoog om Mitz van een private organisatie een publieke te maken en de aansluiting op Mitz voor zorgaanbieders verplicht te stellen. Ik schreef daar op 18 september 2024 over.
Het is verstandig als huisartsen die zich bewust zijn van de gevaren van Mitz geen overeenkomst met Mitz sluiten. Burgers/patiënten doen er verstandig aan hun stem te verheffen en duidelijk te maken dat ze dit niet willen.
W.J. Jongejan, 19 november 2024
Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!