Evidente politisering LSP en MedMij in Tweede Kamer-overleg

Niet te miskennen was op 30  mei 2018 tijdens een verzameloverleg van de vaste Tweede kamer-commissie voor VWS, dat zowel het landelijk SchakelPunt(LSP) als de Persoonlijke GezondheidsOmgevingen(PGO’s), mogelijk gemaakt door MedMij-protocollen, uitgebreide politieke aandacht kregen. Beide onderwerpen stonden in de schijnwerpers, waarbij ernstige twijfel over de opzet en het functioneren aan de orde kwamen. Zeer duidelijk was het uitermate zwak opereren van minister voor medische zorg, Bruno Bruins, die bij de beantwoording van veel vragen of onjuist, of onduidelijk, of ontwijkend reageerde. Ondanks de vele onderwerpen die op die middag aan de orde kwamen, namen beide onderwerpen een prominente plaats in. De vragen over  het LSP en de gang van zaken rond het stimuleren van regionale elektronische communicatie werden  gesteld door mevr. van Kooten- Arissen van de Partij  voor de Dieren(PvdD). De discussie over de MedMij-protocollen en de PGO’s werd gevoerd door meerdere partij-woordvoerders . Daarbij viel de kritische rol op van mevr. van den Berg van het CDA en de heer Hijink van de SP.

LSP

Van het debat is een video-registratie beschikbaar(bij de schrijver dezes wel in de Internet Explorer maar niet in Chrome af te spelen). Tussen 42m01s en 46m30s vuurde mevr. van Kooten-Arissen een groot aantal vragen af op minister Bruis over het LSP. In het  schriftelijke verslag start het op pagina 17.  In dit verslag zijn alle passages daarover in rood gemarkeerd, inclusief de antwoorden van minister Bruins.

De belangrijkste waren vragen waren:

• Voldoet het LSP aan Europese wetgeving, doelend op de GDPR die nationaal tot de Algemene Verordening Gegevensbescherming leidde?
• Hoe kijkt de minister aan tegen het niet van toepassing zijn van privacy by design// by default bij he LSP?
• Hoe kan bij het niet voldoen aan dergelijke criteria Aorta, als zorginfrastructuur, t.b.v. het LSP als een onomstreden zorgbouwsteen worden betiteld?
• Hoe kijkt de minister aan tegen de democratische legitimiteit van het informatieberaad, dat door minister Bruins een vrijwillige, maar door zelfbinding niet-vrijblivende samenwerkingsgroep genoemd werd?
• Die legitimiteit van dit beraad is zoek volgens haar, omdat juist privacy- en burgerrechtenorganisatie ontbreken
• Ze vroeg zich af waarom sommige kerngroep-vergaderingen van het informatieberaad geheim waren en er van sommige vergaderingen geen notulen bestaan.
• Ze vroeg de minister of VWS zich echt nog wel houdt aan de motie Tan door stimulering op- en rond het LSP, ook via het informatieberaad.
• Ook vroeg zij aan de minister of die de motie Teunissen wel uitvoert die stimulering van regionale initiatieven voorstaat.

Zwak

Het antwoord van de minister op de vragen van mevrouw van Kooten-Arissen was ronduit zwak te noemen. Hij ontkende steun aan het LSP. Hij had het bij herhaling over de Stichting LSP, terwijl dat een computersysteem is, waarvoor de Vereniging van Zorgaanbieders Voor Zorgcommunicatie(VZVZ) verantwoordelijk is. De minister bracht die vereniging nimmer ter sprake in het debat. Hij draaide ook om het ontbreken van het stimuleren van alternatieven voor het LSP heen, evenals om het stimuleren van regionale communicatiemogelijkheden als alternatief voor het LSP. Hij ontkende ook bestaan van geheime kerngroep-vergaderingen van het informatieberaad en het niet notuleren van sommige van die bijeenkomsten. Mevr. van Kooten-Arissen constateerde dat de minister haar vragen heel karig en feitelijk onjuist had beantwoord. Zij vroeg daarom een VAO aan, waarin zij met een aantal moties zal komen.

MedMij

Voor de aanwezige bewindslieden Bruins voor Medische Zorg en de Jonge van VWS was de manier waarop de MedMij protocollen en de Persoonlijke GezondheidsOmgevingen(PGO’s) ter sprake kwamen toch wel een heikel punt. Ik heb de passages over MedMij in bijgaand document blauw gemaakt. Het project van de MedMij-protocollen heeft tot doel een stelsel van systeem-/software afspraken te maken waardoor het mogelijk wordt medische gegevens in PGO’s te krijgen. De patiënt kan met een PGO over zijn gegevens beschikken. Uitgebreid gingen diverse woordvoerders in het overleg in op wie nu straks de verantwoordelijkheid draagt voor de privacy binnen die keten.

PGO’s

Meerdere sprekers vroegen zich af wie nu de PGO’s uiteindelijk gaat betalen. Het op gang brengen, ontwikkelen en implementeren van de MedMij protocollen is betaald met een enorme impulsfinanciering van VWS. Het traject daarna ligt open. Het ministerie denkt/hoopt/verwacht dat er voor de financiering van PGO’s, bijv. in de vorm van een app op smartphone of tablet, de “markt” zijn werk gaat doen. De Tweede Kamerleden twijfelden hier ernstig aan. Minister Bruins kwam(zie verslag verzameloverleg op pagina 36 onderaan) met de verwachting dat zorgverzekeraars mogelijk als financier hierin zouden stappen. Dat zou dan zijn omdat PGO’s met medische data meer “awareness” bij  de verzekerde over de eigen gezondheid zou geven. Kamerleden vroegen zich ook af of  de zorgverzekeraars dan geen oneigenlijk zeggenschap over de keuze van een PGO, en nog erger over de data zouden krijgen. Mevrouw van den Berg van het CDA verwoordde het met de fraaie opmerking: “Ik  heb altijd geleerd,  dat ík het product ben, als iets gratis is.” Eigenlijk kwam het antwoord van de minister er op neer dat men absoluut niet weet wie, voor welke hoeveelheid geld in de PGO-ontwikkeling en -productie gaat zitten. Over de veiligheid en privacybescherming schermde hij met accountantsverklaringen die hierover vereist zouden worden bij toekomstige leveranciers.

Vervolg

Het kan niet anders dan dat dit overleg zijn weerslag zal krijgen bij het plenair behandelen van de diverse onderwerpen uit het hierboven beschreven verzameloverleg. Via een algemeen overleg(VAO), waarbij moties ingediend zullen worden over LSP, informatieberaad, MedMij en PGO’s, zal er veel extra politieke aandacht voor deze onderwerpen zijn.  Zaken waarover de betrokkenen, zoals VWS, VZVZ, het informatieberaad, de PatiëntenFederatie het liefst zo weinig mogelijke politiek aandacht willen. Zij willen bewust deze onderwerpen zoveel mogelijk depolitiseren. Veel politieke aandacht kan de ondergang van genoemde onderwerpen inluiden.

W.J. Jongejan, 8 juni 2018

Aanvulling(08 juni 2018):

Het hierboven genoemde VAO heeft inmiddels plaatsgevonden. Daarbij werden twee moties ingediend door de Partij voor de Dieren en de Socialistische Partij. Eén over het betrekken van privacy- en burgerrechtenorganisaties bij het informatieberaad en één over het zorgen voor koppelvlakken met regionale systemen bij het gebruik van de MedMij-protocollen.