KNMG en LHV beseffen nu pas impact sleepwet op medisch beroepsgeheim

Op 6 otober 2017 hebben de besturen van de Landelijke Huisartsen Vereniging(LHV) en de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van de Geneeskunst(KNMG) laten weten, dat zij zich ernstig zorgen maken over de aantasting van het medisch beroepsgeheim door de recent aangenomen wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten(Wiv). Deze wet, ook wel bekend als de aftap- of sleepwet, geeft  genoemde diensten meer en modernere bevoegdheden om informatie op dreiging te onderzoeken. Daarbij is ervoor gekozen om voor de vertrouwelijke communicatie tussen patiënten en artsen en de in de medische databases opgeslagen data geen uitzondering te maken. Hoewel de kennisgevingen van de LHV en KNMG geen oproep doen om het referendumverzoek tegen de sleepwet te ondertekenen kan de opstelling van beide organisaties niet los gezien worden van de pogingen  om de sleepwet alsnog een halt toe te roepen, o.a door middel van een referendum. De openlijke kritische opstelling van LHV en KNMG komt helaas rijkelijk laat. Bij pogingen van de minister van VWS om het medisch beroepsgeheim aan te tasten was men veel alerter.

Waarschuwing

Zowel de LHV als de KNMG stellen tijdens de parlementaire behandeling niet geconsulteerd te zijn, waardoor men nu pas reageert. Vanuit het oogpunt van de makers van de wet is het wel te snappen dat die de organisaties niet uitgenodigd heeft. Je creëert er alleen maar je eigen tegenstand mee. Moreel gezien is het verwerpelijk dat de overheid, die de burgers representeert, zulke vergaande bevoegdheden zonder deugdelijke consultatie laat passeren. LHV en KNMG hadden gewaarschuwd kunnen zijn, want tijdens de behandeling in het parlement zijn medische uitsluitingen aan de orde geweest, maar weggestemd. Bovendien hebben schrijvers dezes in 2016 in een ingezonden stuk in het NRC-Handelsblad gewaarschuwd voor de consequenties van de wet. Op dat moment lag het wetsontwerp 34588 bij de Tweede Kamer. Het niet geconsulteerd zijn disculpeert de LHV en KNMG geenszins.

Gênant

Na het aannemen van de wet op 11 juli 2017 hebben schrijvers dezes andermaal gewaarschuwd voor de gevolgen van deze wet in een open brief aan de KNMG. Het online magazine van deze organisatie, Medisch Contact, besteedde er ook aandacht aan. Per email liet het bestuur van de KNMG mij weten dat men contact zou opnemen over dit onderwerp. Door vakanties etc. binnen de KNMG nam de voorzitter, René Héman, pas in de eerste week van september contact op met één onzer(W.J.J.). Per telefoon liet hij weten dat intern onderzoek in archief en notulen, had uitgewezen dat er geen enkel contact tussen de KNMG en het parlement dan wel het ministerie van binnenlandse zaken was geweest over dit onderwerp. Hij geneerde zich daar wel over en vertelde dat de KNMG haar knopen ging tellen en tot een standpuntbepaling zou komen binnen afzienbare tijd. Ruim een maand later, vlak voor het aflopen van de deadline van het indienen van ondertekeningen van het referendumverzoek, komen LHV en KNMG nu met een gelijktijdige persverklaring.

Beperken schade

In plaats van een krachtig en duidelijk “NEEN” laat de LHV in haar verklaring weten te kijken wat er nog mogelijk is in het implementatietraject van de wet om de risico’s voor het medisch beroepsgeheim te beperken(LHV). De KNMG zegt de mogelijkheden te verkennen om binnen het kader van de wet extra voorwaarden en waarborgen te realiseren voor het verwerken van medische gegevens door veiligheidsdiensten. De KNMG heeft een eerste overleg inmiddels gevoerd met het ministerie van VWS en gaat binnenkort nader in overleg met de ministeries die bij de wet betrokken zijn. Zodra hier meer over te melden valt, volgt berichtgeving, schrijft de KNMG. Het is duidelijk dat de besturen de wet als een fait accompli ziet en eigenlijk alleen bezig zijn met “damage control”.

Twee initiatieven

Op dit moment lopen er twee initiatieven om de vers aangenomen wet echt een halt toe te roepen. Het gaat enerzijds om de opzet van het Public Interest Litigation Project om met ondersteuning van een aantal maatschappelijk organisaties een rechtszaak aan te spannen over  de kersverse wet.  Men heeft de hoop dat de Nederlandse rechter het recht op privacy zal beschermen en zeggen dat de wet te ver gaat. Eventueel wordt doorgeprocedeerd tot aan het Europese hof van Justitie of het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Anderzijds gaat het om het initiatief om het toepassen van de sleepwet een halt toe te roepen door het aanvragen van een raadgevend referendum.

Daarvoor is uw steun nodig. 300.000 ondertekeningen zijn nodig. De teller staat nu( 7 oktober) op 271.000. De website om de ondertekeningen op te tekenen heeft als deadline 12 oktober, omdat alle ondertekenings-formulieren uitgeprint moeten worden. De formulieren moeten dan voor 16 oktober bij de kiesraad ingeleverd zijn.

Laat het medisch beroepsgeheim niet verloren gaan door de sleepwet

Onderteken het referendumverzoek nu direct

W.J. Jongejan en G. Freriks

Wim J. Jongejan was van 1976 tot 2007 huisarts en volgt intensief zorg-ICT en privacy-zaken in de zorg.  Gerard Freriks is arts en was betrokken bij het maken van een standaard voor informatiebeveiliging in de zorg (NEN7510).