Landelijk VertrouwensStelsel is wat anders dan vertrouwen in stelsel

Recent viel mijn oog op het jaarplan 2025 van VZVZ. Dat is de private Vereniging van Zorgaanbieders Voor Zorgcommunicatie, die onder andere verantwoordelijk is voor het Landelijk Schakelpunt(LSP). VZVZ houdt zich met van alles en nog wat op het gebied van datacommunicatie in de zorg. In dat jaarplan komen de begrippen  “vertrouwen” en “vertrouwensstelsel” veelvuldig voor. Men heeft het daarin over het Landelijk Vertrouwensstelsel(LVS). Gaat het hierbij nu om het vertrouwen dat de burger/patiënt/cliënt moet hebben in een zorgvuldige zorgdata-uitwisseling? NEEN.

Het gaat over heel iets anders. Het LVS omvat een stelsel van vertrouwensafspraken. Daarbij gaat het om het maken van technische, juridische en organisatorische afspraken die de betrouwbaarheid en veiligheid van de gegevensuitwisseling. VZVZ, het ministerie van VWS en de zorgverzekeraars hopen ongetwijfeld dat door het veelvuldig praten over een vertrouwensstelsel dat iedereen op al die pogingen tot data-uitwisseling gaat vertrouwen.

Twiin

VWS heeft het TWIIN-afsprakenstelsel gekozen als centrale plek gekozen voor de vastlegging van geharmoniseerde en gestandaardiseerde vertrouwensafspraken in de zorg. Ik beschrijf nu wat VZVZ er zelf over schrijft.

“De ambitie van dat Landelijk VertrouwensStelsel (LVS) is het neerzetten van het geheel van technische, organisatorische en juridische afspraken voor het vertrouwen in de landelijke elektronische uitwisseling en beschikbaarheid van gezondheidsgegevens. Dat project LVS richt zich eerst op de geprioriteerde gegevensuitwisselingen onder de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg. Doel hierbij is het aanbrengen van samenhang en verbinding met betrekking tot vertrouwen tussen bestaande afsprakenstelsels (zoals Twiin, Aorta, Nuts, etc). De inhoud van het Twiin Afsprakenstelsel/vertrouwensmodel is uitgangspunt en wordt samengebracht met het Trust Over IP model.” (Vet door WJJ)

Bij lezing van deze tekst blijkt het dus eigenlijk te gaan om in hoeverre er goede afspraken en protocollen gemaakt zijn, zodat gekoppelde systemen met elkaar op een veilige manier kunnen communiceren bij de dataoverdracht.

Vertrouwen niet op afroep

Wat we hier zien is dat men probeert men een technische, organisatorische en juridische constructie iets optuigt wat men vervolgens een vertrouwensmodel noemt. Om dan automatisch de koppeling te maken met het vertrouwen dat de burger moet gaan hebben in de elektronische gegevensuitwisseling van zorgdata. Al eerder schreef ik over de Nationale Visie en Strategie voor een toekomstbestendig zorginformatiebestel(NVS) van VWS dat het ministerie daarin driftig strooit met het woord “vertrouwen”. Om zo de indruk te wekken dat het de burger/patiënt/cliënt er wel vertrouwen in heeft. Vertrouwen kan je niet afdwingen.

Vertrouwen moet je verdienen

Het begrip vertrouwen is complexer dan het ministerie van VWS doet voorkomen. Vertrouwen moet men verdienen. Een goede en betrouwbare werking van voorzieningen moet eerst blijken. Op voorhand kan men dat niet roepen.

Bovendien kunnen diverse voorzieningen zo gemaakt zijn dat er op voorhand geen vertrouwen van de burger/patiënt/cliënt kan zijn. Bijvoorbeeld bij de online toestemmingsvoorziening Mitz en andere ICT-voorzieningen die gebruik maken van de zogenaamde lokalisatiefunctie(=lokalisatiei-ndex). Daarin wil VWS dat op centraal niveau van alle Nederlanders vast komt te liggen bij welke en welk type zorgverlener ze onder behandeling zijn. Dat is medische informatie en een schending van het medisch beroepsgeheim.

W.J. Jongejan, 13 februari 2025

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay