Via MedMij verkapte staatssteun van VWS aan rafelranden LSP

Bij de overgang van het Landelijk SchakelPunt(LSP) van publieke naar private handen in 2011 gaf de minister van VWS, Edith Schippers, hiertoe gedwongen door een Eerste Kamer motie, aan geen financiële en organisatorische bemoeienis meer te zullen hebben met het LSP. Inmiddels blijkt dat niet het geval te zijn. Langzaam tekenen de contouren zich af van de wijze waarop het ministerie van VWS toch het gebruik van het LSP stimuleert. Niet rechtstreeks, maar via de zijkanten van netwerk waarvan het LSP de spil is. Dit werd zeer duidelijk toen recent Medmij een proef aankondigde die op 1 april bij 18 huisartsen in Lent, Nijmegen en Oosterhout gaat starten. De financiers van MedMij zijn: het ministerie van VWS en Zorgverzekeraars Nederland.  Met behulp van berichtenstandaarden die door MedMij ontwikkeld zijn wordt het mogelijk apps van patiënten met MijnZorgnet aan te sluiten op het LSP. En u raadt het al: de financier van MijnZorgnet  is ook het ministerie van VWS.

MedMij

Het samenwerkingsverband MedMij wil spelregels opstellen voor het veilig en betrouwbaar uitwisselen en gebruiken van gezondheidsgegevens. Producten en organisaties die voldoen aan de MedMij standaarden, moeten zich aan deze spelregels houden. De bedoeling van de inspanningen van MedMij is dat zorgaanbieders en patiënten zorggegevens over en weer kunnen uitwisselen bijvoorbeeld via zorgportalen. Dit is een breed gedragen wens van VWS en het parlement, versterkt door het aannemen inde Eerste Kamer van wetsontwerp 33509 over zorgcommunicatie, het toestemmingsprincipe en toegang van patiënten tot zorgdata. Wat men zich niet realiseert in het parlement dat de vrijheid die de minister nu gekregen heeft misbruikt wordt om doelbewust indirect het LSP-gebruik te beïnvloeden.

Koppelverkoop

Wat houdt dat in wat men in Nijmegen gaat doen? Daar gaat MijnZorgnet aangesloten worden op het LSP. De samenvatting van het huisartsdossier, de zogenaamde Professionele Samenvatting, kan dan, vooropgesteld dat de patiënt aan de huisarts toestemming heeft gegeven om die gegevens opvraagbaar te maken met de opt-in-toestemming, door de patiënt ingezien worden in een Persoonlijke GezondheidsOmgeving. Dat kan een app zijn op een smartphone of tablet. Met deze opzet vindt een koppelverkoop plaats omdat het kunnen inzien van de Professionele Samenvatting door de patiënt gekoppeld is aan het geven van de opt-in-toestemming.

Proef

De mensen die meedoen met de proef kunnen vanaf 1 april 2017 dit doen door met hun DigiD in te loggen op een beveiligde omgeving van MijnZorgnet. Die is via het landelijke LSP-netwerk gekoppeld met de systemen van de huisartsen die meewerken. Tot nu toe wordt het LSP alleen nog maar gebruikt door zorgprofessionals voor hun onderlinge communicatie. Deze proef en eventuele toekomstige landelijke uitrol maakt het LSP helaas alleen maar kwetsbaarder door de vergroting van het aanvalsvlak voor kwaadwillende lieden.

Rafelranden

Zoals al eerder door mij meermalen betoogd is op deze website, loopt het met het LSP niet zo goed als voorgesteld wordt door de Vereniging van Zorgaanbieders Voor Zorgcommunicatie(VZVZ), die verantwoordelijk is voor het LSP. Er zitten rafelranden aan het LSP. Het uitwisselen van huisartsdata vindt beperkt plaats omdat maar één derde van de Nederlanders de opt-in-toestemming geeft om huisartsgegevens te delen. Het is daarom niet verbazingwekkend dat er men telkens poogt de uitwisseling van huisartsgegevens beter van de grond te krijgen. Er zijn nog meer gebieden waarop het LSP nauwelijks van de grond komt. Ook daar is het ministerie actief om financieel de ontwikkelingen te ondersteunen. Daarop zal ik binnenkort terugkomen in een nieuw artikel.

Deelnemers MedMij

In dit samenwerkingsverband werkt een grote groep organisaties samen: VWS, Zorgverzekeraars Nederland(ZN), Nictiz, NHG, LHV, Federatie Medisch Specialisten, GGZ Nederland, Ned. Federatie van Universitaire medisch Centra, VNG, NVZ, KNGF en Patiëntenfederatie Nederland. Ondanks het grote aantal deelnemers zijn er slechts twee financiers: VWS en ZN. Het geeft aan dat die twee partijen iets van de grond proberen te sleuren wat de andere partijen stuk voor stuk niet willen of kunnen financieren.

Kritiek

In een artikel op de website Smarthealth van 22 december 2016 staat onder het kopje “Op zoek naar een verdienmodel” een kritische en interessante inkijk in het nog niet uitgekristalliseerde verdienmodel achter MedMij. Nu zijn VWS en ZN de financiers, maar het is maar helemaal de vraag hoe de financiering na enige tijd moet verlopen. VWS en ZN zullen niet graag een open-einde-financiering willen, maar hebben die wel opgezet. Een citaat uit het artikel op Smarthealth:

“Of de patiënt daar zelf ook voor gaat betalen is nog maar de vraag (maar het is niet uitgesloten). Verzekeraars zouden uitwisseling via zo’n netwerk kunnen vergoeden (dat doen ze nu ook al bij het LSP). Een andere optie is dat een onderneming brood ziet in een verdienmodel op basis van een kleine fee per transactie. Bij MedMij weten ze het ook nog niet. Het zouden bestaande spelers als het LSP of Zorgdomein kunnen zijn die gaan meedoen, maar misschien ook Philips, IBM of KPN. Ook grote zorg-ICT leveranciers als Chipsoft of PharmaPartners worden genoemd. Voor hen is eHealth immers een steeds groter deel van de omzet. MedMij opereert dus met nogal wat aannames die niet goed te overzien zijn.”

 Verkapte staatssteun

Het moge duidelijk zijn dat de huidige ontwikkelingen rond MedMij een vorm zijn van verkapte staatssteun aan het LSP. Het gaat in tegen wat de Eerste Kamer in 2011 in de motie X van het Kamerlid Tan aan de minister vroeg en wat de minister beaamde: namelijk geen verdere staatsteun aan het LSP. Geen beleidsinhoudelijke, financiële of organisatorische steun dus en dat gebeurt nu wel. Los daarvan lijkt het ministerie ook geen exit-strategie te hebben bij de beschreven bemoeienis.

Wordt vervolgd

W.J. Jongejan