Platform Burgerrechten roept Tweede Kamer op wetsontwerp NCTV controversieel te verklaren  

PlatformBegin april 2021 bracht NRC in een artikel haarscherp aan het licht dat de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid(NCTV) jarenlang zonder wettelijke basis heimelijk personen volgde op social media. Het handelde als een soort derde veiligheidsdienst, naast de AIVD en MIVD. Het hoofd van het NCTV, Pieter-Jaap Aalbersberg, probeerde deze onthulling nog te downplayen door te erkennen dat er problemen waren met de “juridische grondslag”. Dit is een eufemisme voor “geen wettelijke grondslag”. Hij zei dat eraan gewerkt werd. Het ministerie van Justitie en Veiligheid maakte plots een wetsontwerp waarmee ze een wettelijke grondslag alsnog denkt te creëren. In een belachelijk korte internetconsultatieperiode van 23 tot 30 juni 2021 konden organisaties en burgers commentaar erop leveren. De minister moet het wetsontwerp nog aan de Tweede Kamer aanbieden. Het Platform Burggerechten acht het wetsontwerp te controversieel om met een demissionair kabinet überhaupt door de Tweede Kamer te laten behandelen

Beroep Platform Burgerrechten op Kamerleden

Op 30 juni 2021 stuurde het Platform Burgerrechten een dringende brief aan de leden van de Vaste Kamercommissie voor Justitie en Veiligheid. Daarin het dringende verzoek het wetontwerp Wet verwerking persoonsgegevens coördinatie en analyse terrorismebestrijding en nationale veiligheid controversieel te verklaren. Tevens deed het Platform Burggerechten een persbericht uitgaan met de tekst van de brief. Ook op de website Bij Voorbaat Verdacht van het Platform maakt men er melding van. De tekst druk ik hieronder integraal af.

“Amsterdam, 30 juli 2021

Geachte leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, 

Het Platform Bescherming Burgerrechten (hierna: het Platform) roept u op het wetsvoorstel Verwerking persoonsgegevens coördinatie en analyse terrorismebestrijding en nationale veiligheid controversieel te verklaren en niet in behandeling te nemen zolang er nog geen regering is gevormd. Het voorstel voorziet in een ernstige inbreuk op de grondrechten van burgers en zou enkel daarom al niet moeten worden ingediend door een demissionair kabinet. Dit geldt in het bijzonder voor dit kabinet, dat aftrad wegens het schenden van de grondrechten van vele duizenden gezinnen middels onwettige surveillancemethoden en daaruit volgende schaduwadministraties. 

Niet legitiem

In april werd bekend dat de NCTV zonder wettelijke bevoegdheid jarenlang burgers volgde, dossiers over hen aanlegde en deze deelde met andere partijen. In reactie hierop heeft het demissionaire kabinet op stoom en kokend water ingezet op het legitimeren van deze praktijken. Op dit voorstel is reeds scherpe kritiek geleverd, waarbij het Platform de bezwaren tegen de beperkte consultatieperiode en overhaaste invoering van dit voorstel onderschrijft, alsmede de inhoudelijke zorgen die zijn geuit over de ingrijpende nieuwe bevoegdheden die de NCTV zou moeten krijgen.

Verontrustend

Het is volgens het Platform verontrustend dat er binnen een organisatie als de NCTV, maar ook zoals recentelijk nog bleek de krijgsmacht, blijkbaar de overtuiging heerst dat men zonder enig wettelijk mandaat burgers mag onderwerpen aan ingrijpende vormen van surveillance. Het is tekenend dat dit onder verantwoordelijkheid van hetzelfde kabinet gebeurde dat is afgetreden wegens de Toeslagenaffaire, waarin burgers eveneens rechtsbescherming werd ontnomen middels verregaande schendingen van het recht op privacy en gegevensbescherming. Dit kabinet wil nu in allerijl een wettelijke basis regelen voor de illegale surveillancepraktijken die in april bij de NCTV zijn blootgelegd, maar al enkele jaren plaatsvonden.

Geen goede rechtsbescherming

Keer op keer blijkt dat de rechtsbescherming van burgers niet in goede handen is bij deze regering, in het bijzonder als het gaat om de persoonlijke levenssfeer. Het zonder enige bevoegdheid volgen van burgers, van politieke activisten tot religieuze leiders, en deze praktijk vervolgens bagatelliseren als “juridisch kwetsbaar”, zoals demissionair minister Grapperhaus deed in reactie op de onthullingen over de NCTV, valt in de ogen van het Platform Burgerrechten te beschouwen als een zoveelste voorbeeld hiervan.

Laconieke houding kabinet

Uit dit voorstel blijkt dat de laconieke houding inzake de privacy van burgers die kon leiden tot de Toeslagenaffaire, met het aftreden van dit kabinet niet is begraven. Het Platform acht het de verantwoordelijkheid van uw Kamer om de regering hierin een halt toe te roepen en deze niet toe te staan over haar graf heen te regeren. Het aftreden van het kabinet met alle zwaarwegende redenen die daaraan ten grondslag lagen, verliest betekenis als een dergelijk voorstel van ditzelfde kabinet nu zou worden behandeld als ware het business as usual.

Mindere zaken wel controversieel

Een blik in de Kamerstukken leert dat voorstellen als de omvorming van ProRail tot een zelfstandig bestuursorgaan en de wijziging van de Gemeentewet om parkeertarieven af te kunnen stemmen op emissies in januari op de lijst van controversiële onderwerpen zijn geplaatst. Kennelijk lagen deze dossiers in de ogen van uw Kamer dusdanig gevoelig dat ze pas na het installeren van een nieuwe regering zouden mogen worden voortgezet. Zonder het belang van deze thema’s te miskennen, wijst het Platform u erop dat deze en andere voorstellen op de huidige lijst met controversiële onderwerpen qua impact op de grondrechten van burgers in schril contrast staan met de uitbreiding van bevoegdheden voor de NCTV die dit demissionaire kabinet voor ogen heeft.  

Ten principale onaanvaardbaar

Tot slot en los van de huidige politieke context waarin dit voorstel is gedaan, wijst het Platform Burgerrechten u erop dat het een demissionair kabinet ten principale niet aangaat om beleid te maken dat verder gaat dan “op de zaak passen”. Het optuigen van een de facto nieuwe inlichtingendienst is in dit licht een stap die louter door een nieuwe regering zou kunnen worden genomen. We hopen u met deze brief te hebben geholpen bij uw standpuntbepaling rondom dit voorstel en wensen u veel wijsheid toe in de verdere afhandeling van dit dossier.

Hoogachtend,

(was getekend)

Ronald Huissen

Secretaris Platform Bescherming Burgerrechten”

W.J. Jongejan, 31 augustus 2021

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay