Radioprogramma Pointer frituurt Mitz/LSP in uitzending

Op zaterdag 29 november 2025 zond KRO-NCRV op NPO Radio 1 in het radioprogramma Pointer het item “De terugkeer van het Elektronisch Patiëntendossier” uit. Daarin tonen de verslaggevers Joga Brouwers en Thijs van Dorssen hoe het in 2011 door de Eerste Kamer weggestemde Landelijk-Elektronisch PatiëntenDossier(L-EPD) via een achterdeur terugkeerde en tegenwoordig aan de online Toestemmingsvoorziening Mitz gekoppeld wordt. Het opnieuw activeren van het gebruik van het Landelijk SchakelPunt komt in de uitzending aan orde. De verslaggevers laten daarbij ook genadeloos zien hoe kinderlijk eenvoudig het is voor bijvoorbeeld apothekers om van iemand een toestemming voor het opvraagbaar maken van zijn/haar zorgdata in het Mitz-systeem te zetten. Zelfs zonder dat iemand persoonlijk in de apotheek aanwezig is. Dat vormt een grote kwetsbaarheid in het Mitz-LSP-systeem. Via de telefoon gaf Joga Brouwer haar BSN door, waarna de apotheker het deelbaar maken van haar zorgdata activeerde.

Toestemmingsmogelijkheden  

In het online toestemmingsvoorziening(otv)s-deel van Mitz kan men op vier manieren toestemming geven om medische gegevens digitaal opvraagbaar  te maken voor andere zorgverleners. De eerste mogelijkheid door naar de website www.mijnmitz.nl te gaan en daar met DigiD in te loggen. De tweede is met behulp van een apotheker via Samen-naar-MijnMitz, de derde via de huisarts alwaar een  dossierhoudersknop in het  ICT-systeem staat en de vierde bij spoed via de raadpleegknop in zorgICT-systemen. Die laatste knop maakt het mogelijk dat zorgverleners als de patiënt buiten kennis is om voor 72 uur de zorgdata opvraagbaar kunnen maken.

In geval punt 2 en 3 krijg je alleen een notificatie per email als het vinkje is aangezet en als je kenbaar hebt gemaakt in MijnMitz dat je meldingen wilt ontvangen. De grote kwetsbaarheid zit in de tweede en derde hier eerder genoemde mogelijkheid.

Aantonen kwetsbaarheid

VZVZ, de verantwoordelijke voor Mitz en het LSP, heeft de Samen-naar-MijnMitz-knop bij de apotheker en de dossierhoudersknop bij de huisarts gemaakt voor mensen die niet digitaal vaardig zijn en moeite hebben om met een DigiD ergens in te loggen. Die knoppen bij de apotheken en huisartsen maken niet gebruik van DigiD maar gebruiken de in het apotheek-/huisartssysteem vastgelegde Burgerservicenummer(BSN) en de UZI-pas waarmee de apotheker/huisarts ‘s-morgens het ICT-systeem inlogt.

De Pointer-verslaggever Thijs bezocht de apotheek Geesterduin in Castricum alwaar apotheker Rik Muller hem de werking van de Samen-naar-MijnMitz-knop liet zien. Thijs noemde Rik zijn DigiD. Rik logde in op MijnMitz, noteerde daar de toestemming en deed daarna een medicatie-opvraag via het LSP. Daarna kwam in hun aanwezigheid verslaggeefster Joga aan de telefoon. Die noemde haar BSN. De apotheker ging naar MijnMitz, zette een vinkje daar om alles opvraagbaar te maken en deed een medicatie-opvraag via het LSP.

Kinderlijk eenvoudig

Het blijkt dus kinderlijk eenvoudig om een zorgdata volledig opvraagbaar te maken van iemand die niet voor je staat en via de telefoon zegt de persoon te zijn die bij dat BSN hoort. We weten sinds de hack van het laboratorium in Rijswijk dat baarmoederhals-uitstrijkjes beoordeelde dat van 800.000 mensen o.a. het BSN gestolen is. Het is dus heel goed mogelijk om met die BSN’s bijvoorbeeld ook toestemmingen voor het opvraagbaar maken van zorgdata via Mitz-LSP mogelijk te maken.

Het ministerie van VWS en VZVZ zeggen dat zorgverleners aan allerlei regels gebonden zijn en ook de apotheker Rik Muller stelde dat er beroepsmatig vele mitsen en maren zitten bij het toestemmingen noteren. Tegelijkertijd liet hij zien hoe simpel het was om van iemand die niet voor je staat en zich niet per plekke kan identificeren toch met een door de telefoon verteld BSN zorgdata digitaal open te zetten.

Catch 22

De patiënt krijgt geen directe bewijs van de apotheker/huisarts dat via die zorgverleners de toestemming in MijnMitz is genoteerd. Dat kan de patiënt alleen maar krijgen door zelf met DigiD in MijnMitz in te loggen en daar in het tabblad Meldingen aan te vinken dat hij/zij van een wijziging in de toestemming een melding wil ontvangen.

Maar, de Samen-naar-MijnMitz-knop bij de apotheek en de Dossierhoudersknop bij de huisarts zijn nu juist door VZVZ gemaakt voor mensen die digitaal niet vaardig zijn en moeite hebben om met DigiD in MijnMitz in te loggen. Men creëerde zo met open ogen een Catch 22-situatie. Die het echter wel mogelijk maakt om illegaal toestemmingen in MijnMitz te krijgen.

Bewust broddelwerk

LSP-tegenstanders stellen al lang dat het LSP, als centraal systeem, de inzage van veel teveel zorgdata voor veel te veel zorgverleners digitaal mogelijk maakt. Het LSP is daarom gewoon broddelwerk, omdat het communiceren van geselecteerde data naar gekende zorgverleners wel goed mogelijk is via decentrale systemen. Met Mitz heeft men weer broddelwerk toegevoegd aan het LSP. Zogenaamd om de patiënt zeggenschap te geven over het opvraagbaar maken van zorgdata en het aangeven van categorieën van zorgverleners die zorgdata dat mogen inzien. Maar die categorieën zijn zo ontstellend breed gedefinieerd dat van echte zeggenschap juist geen sprake is. Bovendien introduceert VZVZ met Mitz een lokalisatie-index waarin van alle bij een zorgverlener ingeschreven patiënten( dus ook van degenen die nooit hun zorgdata via het LSP opvraagbaar willen maken) het BSN en de zorgverleners-code terecht komen. Waardoor een centrale database ontstaat waarin van alle Nederlanders staat wie bij welk type zorgverlener loopt.

Nog even dit

De uitzending van het radioprogramma Pointer begon met het vermelden dat er jaarlijks 27.000 vermijdbare ziekenhuisopnamen zijn vanwege medicatiefouten. Sinds de private doorstart van het LSP in 2012 is dat aantal onveranderd. Dat terwijl het digitaal uitwisselen van medicatieoverzichten juist dat aantal had moeten verminderen. Een aanzienlijk deel van die problemen heeft juist te maken met de systematiek van het LSP. Daarbij kunnen foute medicatiegegevens, onjuist genoteerde allergieën en contraindicaties die op aangesloten systemen staan de goede overschrijven. Daardoor zijn medicatieoverzichten, verkregen via het LSP, nooit betrouwbaar. Ik schreef daar op deze website meermaals over( A ,B ,C ,D )

W.J. Jongejan, 1 december 2025

Afbeelding van Alexander Fox | PlaNet Fox via Pixabay aangepast door WJJ