Sleuren aan eHealth: veel managementtaal om vastlopende schip vlot te willen trekken

Vandaag trokken twee berichten die ik pal achter elkaar op Twitter voorbij zag komen mijn aandacht. Het eerste ging over het beschikbaar stellen van 12 miljoen euro subsidie door de ministeries van VWS en EZ. Het gaat om subsidiering van eHealth-startups via de subsidiemodule “seed capital technostarters” te verbreden. Het tweede bericht  ging om de vliegwiel-coalitie die alle ehealth-stakeholders rond de tafel gaat zetten. Met deze coalitie, opgericht door de Patiëntenfederatie Nederland en bestaande uit een groep eHealth voorlopers en enthousiastelingen uit de zorg, industrie en beleid, hoopt de federatie digitale zorg in Nederland een boost te geven. Wat uit beide publicatie zonneklaar blijkt en ook anderszins allang duidelijk was, is dat de zegeningen van de eHealth te hoog zijn ingeschat en dat eHealth de beloften die ooit uitgesproken zijn niet waar kan maken in die mate als het ministerie van VWS en zorgverzekeraars hadden ingeschat.

Seed capital technostarters

De genoemde subsidieregeling is bestaat uit een geldlening en maakt deel uit van een initiatief om de toegang tot risicokapitaal voor startups met innovatieve e-healthtoepassingen te vereenvoudigen. De subsidies moeten bezien worden in het kader van het stimuleren van de innovatiekracht in Nederlandse topsectoren. Binnen de topsector Life Sciences & Health (LSH) doen zich nieuwe kansen voor op het gebied van ICT, zegt EZ. Men spreekt van kansen op het gebied van eHealth. Er bestaan vooral problemen met het opschalen van eHealth-toepassingen naar regionaal of nationaal niveau.

Men denkt daarbij onder meer om toepassingen waarbij zorgverleners en patiënten op afstand met elkaar kunnen communiceren via een video-verbinding of via een digitaal platform. Applicaties die patiënten helpen goede keuzes te maken over hun behandeling of bijvoorbeeld sensoren in huis die melding maken wanneer bijvoorbeeld een oudere valt of dreigt uit te drogen. Het trieste met video-verbindingen tussen patiënt en zorgaanbieders al jaren gestimuleerd worden en alleen in kleinschalige setting blijken te werken. De haalbaarheid is omgekeerd evenredig met de schaal.

Het aparte is dat de subsidieverleners dat eigenlijk ook zelf constateren en opnieuw de klassieke fout maken om meer te willen stimuleren. Ze kiezen bij de vraag “What to do when riding a dead horse?”  voor de optie “mount another dead horse” of voor “whip the dead horse”. Tekenend was dat er in de inschrijvingsperiode in 2016 voor het subsidiejaar 2017 slechts één aanvraag ingediend werd.

Managementtaal(1)

De publicatie over de subsidies voor eHealth-toepassingen staat bol van managementtaal. Innoveren, het commitment krijgen van nieuwe investeerders , gebruikers en stakeholders. Vooral bij dat laatste woord begint het mij altijd een weinig te jeuken. Het gebruiken van woorden als “Fast Track eHealth initiatieven” suggereert iets heel dynamisch, terwijl het eigenlijk allemaal juist niet wil vlotten

Vliegwiel-coalitie

De Patiëntenfederatie Nederland zette de vliegwiel-coalitie op met het oogmerk om de eHealth die traag op gang komt een zet te geven zodat het vliegwiel als het eenmaal draait niet meer te stoppen zou zijn. Partners zijn onder andere Philips, het Ministerie van VWS, Slingeland Ziekenhuize, CZ, Menzis, UMC Utrecht, FocusCura, KPN, KPMG, Zilveren Kruis, AMC en Bernhoven. Los van de ziekenhuizen zijn het eigenlijk allemaal de “usual subjects” die men in eerdere acties om eHealth momentum te verschaffen tegenkwam en die vaak nauwe onderlinge relaties hebben. Nu zouden niet de leidinggevenden van de betrokken organisaties de scepter voeren maar de mensen die er rechtstreeks mee te maken hebben. De Patiënten Federatie spreekt dan ook van een informeel netwerk van voorlopers. Als voorbeeld wordt het“COPD in beeld”-project genoemd, waarbij mensen met uitgerekt longen veel baat bij hebben. Het probleem met een dergelijke toepassing, is dat dit eigenlijk alleen goed werkt met een beperkte groep in een beperkte setting. Het opschalen naar een landelijke schaal is weer iets dat valt onder het eerder genoemde probleem dat de haalbaarheid omgekeerd evenredig is met de schaalgrootte.

Managementtaal(2)

Het is opvallend om te zien hoe een betrekkelijk klein stuk tekst bol staat van managementtaal en Angelsaksische termen. Boost, implementatie, opschaling, verbreding, brainstormsessie, Triple Aim Principe, stakeholders. Het kan niet op. Taal die iets stuwends suggereert maar eigenlijk een mond vol niets is.

Geld

Bij goede lezing van het verhaal van de vliegwiel-coalitie op www.smarthealth.nl kan eigenlijk geconcludeerd worden dat het voornamelijk draait om geld. Geld om zaken te ontwikkelen en uit te voeren. Het moeilijke is dat met eHealth eigenlijk al min of meer besparingen zijn ingeboekt door het ministerie van VWS en nu alle partijen opeens roepen dat ze geld nodig hebben om het van de grond te tillen of beter gezegd in dit kader, het vliegwiel aan het draaien te krijgen. Gesproken wordt over het missen van een betaaltitel, wat een andere uitdrukking is voor het declarabel zijn binnen het huidige zorgstelsel.

Behalve geld speelt er iets anders met eHealth. Het moet “landen” bij de patiënten en de zorgaanbieders. Daar zit de crux bij eHealth en niet bij sleuren eraan met mooie woorden en geld.

W.J. Jongejan