Stichting Benchmark GGZ zegt zelf ongewisse toekomst tegemoet te gaan

De Stichting Benchmark GGZ(SBG), die Routine Outcome Monitoring(ROM)-data veelal zonder toestemming van de patiënt verzamelt, verkeert in zwaar weer. Dit volledig door de zorgverzekeraars bekostigde bedrijf, kan vanaf begin 2017 niet meer rekenen op de ononderbroken doorlevering van ROM-data door zorgaanbieders in de geestelijk gezondheidszorg(GGZ) vanwege het feit dat voor de aan te leveren gegevens expliciete toestemming van de patiënt nodig is. In berichtgeving van SBG zelve over de gebruikersraadvergadering van 9 november 2017 laat SBG weten dat bij twee vacatures die ontstonden door vertrek van leden niet in opvolging voorzien wordt vanwege “de ongewisse toekomst van SBG”.  Bovendien blijft een blijkbaar eveneens aftredend bestuurslid nog even aan “tot de toekomst van SBG duidelijk wordt.” Het is officieel de bedoeling dat begin 2019 SBG opgaat in een nieuw op te richten kwaliteitsinstituut van en voor de GGZ. Dat is geen ongewisse toekomst te noemen in bestuurlijk Nederland. Waar wel op gedoeld wordt, is een deconfiture van SBG voor 1 januari 2019 bereikt wordt. Het is zeer wel voor te stellen dat het gordijn gaat vallen voor SBG voor genoemde deadline. Door de beperkte aanlevering van data op dit moment, door slechts één derde van de zorgaanbieders, is het bestaansrecht van SBG zeer onzeker en zijn de geproduceerde gegevens verre van representatief.

Wat staat er?

Op de website van SBG staat een kort verslag van de gebruikersraad op 9 november 2017. In de plenaire presentatie staat op sheet 5 de volgende tekst.

• -Beide vertegenwoordigers treden terug

                 –Jelke Sloterdijk heeft nieuwe baan

                –Dominic Sieh  neemt  afscheid

• Gezien ongewisse toekomst SBG houden we GR vertegenwoordigers verkiezingen even aan
• Ruud van Roosmalen blijft voorlopig als bestuurslid niet- GGZ Nederland- leden tot toekomst SBG duidelijk is

Terwijl SBG op allerlei andere webpagina’s manmoedig probeert het beeld op te houden van “business-as-usual” en meldt dat nu eindelijk de langverwachte “gecorrigeerde delta-T”, een rapportage met gecorrigeerde behandeluitkomsten, bereikt is, is de vraag gerechtvaardigd of wat SBG produceert aan data wel representatief te noemen is. Het antwoord is ontkennend.

Representativiteit

Om de getallen van SBG een zekere representativiteit te geven had men berekend dat van minstens vijftig procent van alle zorgaanbieders ROM-data aangeleverd zouden moeten worden. Daarom zat er ook een financiële sanctie door zorgverzekeraars bij zorgaanbieders op het in voldoende mate aanleveren van ROM-data. Het leverde zelfs potsierlijke taferelen op toen een zorginstelling een patiënt met een boete van 45 euro dreigde als er niet meegewerkt werd met de ROM-data. Toen er een enorme ophef ontstond over het zonder toestemming aanleveren van de ROM-data aan SBG, raadde GGZ Nederland, als werkgeversorganisatie in de GGZ, de aangesloten zorginstellingen aan om vooralsnog met de aanlevering te stoppen. Op dit moment leveren 80 zorginstellingen, waaronder zeven grote, nog data aan bij SBG. Twee derde van de zorgaanbieders doet het niet meer. Dat betekent dat SBG in de verste verte geen representatief aanbod heeft van zorgdata. Derhalve hebben de geproduceerde getallen geen waarde en blijft het statistisch gegoochel.

Politieke druk

Naast de krachten in het veld is er nu ook sprake van politiek druk. Zowel de vorige minister als de huidige staatssecretaris van VWS hebben gezegd dat het ROM-data verzamelen alleen kan als er sprake is van een ordentelijke toestemming van de patiënt, een informed consent. En niet zoals door GGZ Nederland gesuggereerd is met een “veronderstelde toestemming”. Met die uitspraken is die juridisch zeer discutabele truc, ook politiek gezien de pas afgesneden. Het ziet er niet naar uit dat de druk vanuit de Tweede Kamer af zal nemen. Met name de SP houdt zich thans actief met dit dossier bezig.

Veel werk

Gesteld dat bepaalde krachten toch het door GGZ Nederland beoogde gebruik van de “veronderstelde toestemming” willen doordrukken dan zal er toch het nodige administratief en softwarematig bij SBG dienen te veranderen. Volgens GGZ Nederland zouden dan er in ieder geval verwerkingsovereenkomsten tussen zorgaanbieders en bewerker(SBG) opgesteld moeten worden en moeten er schotten tussen de gegevens van de verschillende zorgaanbieders enerzijds en de oude data anderzijds aangebracht moeten worden . Dit betekent dan dat de verwerker de data van de verschillende zorgaanbieders niet meer onderling kan vergelijken en dat de nieuwe data niet met oude kunnen worden vermengd. SBG zou in die opzet qua werkwijze een fundamenteel andere rol dan voorheen krijgen. Het is mede in het licht van de politieke druk zeer de vraag of dat er ooit van komt. De opmerking van SBG over de ongewisse toekomst zal ook te maken hebben met de vrees dat zorgverzekeraars een keer de stekker uit het hele gebeuren te trekken omdat het al te lang teveel negatieve aandacht trekt en extra lasten met zich meebrengt  zonder dat er noemenswaardige baten tegenover staan.

W.J. Jongejan