ZorgICT-leveranciers zetten hakken in het zand bij wetontwerp Wegiz
Op dit moment ligt het wetsontwerp Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg-kortweg Wegiz- voor in de Tweede Kamer. Die stemt er plenair over 18 april 2022, terwijl de Eerste Kamer zich op de behandeling al voorbereidt. Het doel van deze wet is om de elektronische zorgcommunicatie uit het slop te trekken. Koppelingen tussen datasystemen in de zorg verlopen notoir moeilijk. In een brief dd. 4 april 2022 aan de Tweede Kamer richt de vereniging van Organisaties voor ICT in de Zorg(OIZ) zich tot de Kamerleden met een niet mis te verstane boodschap. Die boodschap komt hier op neer: Stel geen strakke kaders met normering en certificering vast, maar laat het veld elkaar stimuleren, experimenteren en implementeren. Dit komt neer op het laten voorbestaan van de huidige situatie met hoge betalingen van zorgaanbieders aan zorgICT-leveranciers voor het maken van koppelingen tussen systemen.
OIZ
De vereniging van Organisaties voor ICT in de Zorg kunnen we zien als de brancheorganisatie van ICT-bedrijven in de zorg, aangevuld met nog wat stakeholders, zoals de Vereniging van Zorgverleners Voor zorgcommunicatie, verantwoordelijke voor het Landelijk SchakelPunt. Naast kleine bedrijven doen er ook wereldwijd opererende bedrijven, zoals Philips, aan mee.
Verdienmodel
Het doel van de Wegiz is dus om de elektronische zorgcommunicatie robuuster te maken en te doen versnellen. Enerzijds is dat trage progressie het gevolg van verkeerde strategische keuzes bij het ministerie van VWS in het verleden. Anderzijds speelt ook mee dat het koppelen van zorgsystemen zeer moeizaam verloopt. Dat berust niet alleen op de genoemde verkeerde strategische keuzes ten aanzien van standaardisering in het verleden. ZorgICT-leveranciers maken het koppelen van zorgsystemen van verschillende pluimage vaak met opzet weerbarstig en kostbaar. Soms zelfs als het gaat om communicatie met hetzelfde product van een leverancier bij twee verschillende gebruikers. Dat speelt nogal eens bij ziekenhuizen. Het koppelen is een zeer lucratieve bezigheid, omdat de klant telkens voor alles apart moet betalen.
Spoor 1 en spoor 2
In het wetsontwerp Wegiz zet het ministerie van VWS twee sporen uit, spoor 1 en spoor 2. Dat gaat om het volgende. Als grote stappen gezet moeten worden, kan men ervoor kiezen dat voor een gegevensuitwisseling eerst de eis geldt dat de aangewezen gegevens elektronisch moeten worden uitgewisseld (spoor 1). Volledige interoperabiliteit wordt in spoor 1 nog niet afgedwongen, want daarvoor is het noodzakelijk dat het uitwisselen van gegevens plaatsvindt aan de hand van verplicht gestelde genormaliseerde eisen voor taal en techniek (spoor 2).
Normering en certificering
Voor het werken in spoor 2 in de Wegiz heeft VWS een nogal stroperig aandoend traject bedacht met normering via het Nederlands Normalisatie Instituut en aan de hand daarvan certificering van producten. Het zal geen verbazing wekken dat de vereniging OIZ als branchevereniging van zorgICT-leveranciers niets ziet in dat spoor 2. Dat zal op den duur de bijl zijn aan de wortel van het lucratieve verdienmodel van de leveranciers.
Standpunt OIZ
“Vanuit OIZ is er een grote voorkeur voor Spoor 1 als beste, snelste, praktische en meest efficiënt uitvoerbare weg naar het gewenste eindresultaat. Dat betekent “de aanpak van stimuleren, experimenteren en implementeren”, zoals de Minister eerder al aan uw Kamer heeft geschreven. Een aanwijzing onder de Wegiz is “het sluitstuk”, aldus de Minister. Echter, wij nemen nu al waar dat de neiging bestaat om meerdere gegevensuitwisselingen al bij voorbaat vorm te geven in Spoor 2, en dat er zo dus bijzonder weinig ruimte bestaat om vanuit de praktijk te stimuleren, te experimenteren, te implementeren en uiteindelijk te innoveren. Daarnaast missen we nog een aantal generieke functies om te komen tot Spoor 1 of zelfs Spoor 2, en vragen we om een antwoord op de vraag hoe als ICT-leverancier om te gaan met extra investeringen en/ of onderhoudsvoorzieningen om te kunnen voldoen aan de nieuwe eisen en wet- en regelgeving.”
Gotspe
De vereniging OIZ vervolgt dan nog met:
“De voorliggende wet en de daarbij voorgestelde governance zullen immers leiden tot extra kosten voor ICT-leveranciers en zorgaanbieders – geld dat dan niet aan de zorg, maar aan bureaucratische processen zal moeten worden besteed.”
Het aparte is dat op dit moment ook heel veel geld gaat zitten in, wat OIZ het stimuleren, experimenteren, implementeren en innoveren noemt, gaat zitten. Op dit moment geeft de gemiddelde klant van een zorgICT-bedrijf juist veel geld uit aan het koppelen van systemen. Geld dat toevloeit aan de zorgleveranciers die daardoor een hoge winstmarge kennen op hun activiteiten.
De zorg om extra kosten voor zorgleveranciers en klanten die OIZ hier ventileert berust eerder op de zorg in de toekomst met de Wegiz juist inkomsten zelf te gaan missen.
Hakken in het zand
De brief van OIZ toont mijns inziens aan dat de OIZ op voorhand aan de Kamerleden laat weten dat men de hakken in het zand zal zetten als VWS spoor 2 uitgebreid wil gaan behandelen. Op enthousiaste medewerking aan de Wegiz zal VWS niet hoeven te rekenen.
Overigens is het gekozen traject van normering en certificering op voorhand zo stroperig dat niet binnen afzienbare tijd, enkele jaren, op grote vorderingen gerekend kan worden.
W.J. Jongejan, 14 april 2022
Photo by Oxana Melis on Unsplash
Recente reacties