Amazon als apotheker, een disruptieve ontwikkeling. Consequenties hier

Eén krantenartikel in de St. Louis Post-Dispatch in de Verenigde Staten deed op 26 oktober 2017 de aandelenkoers van een flink aantal farmaceutische distribiteurs(groothandels) aldaar opeens scherp dalen. Het ging om het bericht dat het wereldwijd opererende e-commercebedrijf Amazon in ten minste twaalf staten van de VS een licentie had verkregen om als farmaceutische groothandel te mogen optreden. Het gaat om het effectueren van iets wat al langer vermoed werd. De groothandelslicentie geeft het bedrijf nog niet het recht om direct medicijnen aan patiënten te verkopen, maar wel te leveren aan ziekenhuizen etc. Het bedrijf is niet helemaal onbekend in de medische branche omdat het al medische hulpmiddelen als gazen en thermometers verkoopt.  Daarnaast zijn er ook signalen dat Amazon de ambitie heeft om zelf als on-line apotheek te gaan functioneren rond 2019. Het lijken zaken die ons niet direct raken omdat de recente ontwikkelingen zich in de VS afspelen. Het is niet de vraag of Amazon hierheen komt, want het bedrijf is in Nederland al volop actief. De vraag is alleen wanneer men de farma-ambities ook hier probeert waar te maken.. In de Retail Top 100 van ons land staat het op de zesde plaats met een omzet van 250 miljoen euro. Het model dat men in de VS ten aanzien van medicijnen uitrolt kan zo hier toegepast worden. Wat zeer gunstig is voor Amazon is dat in Nederland vrijwel elke burger rechtstreeks toegang heeft tot het internet, men er veel gebruik van maakt en een goede internet-infrastructuur aanwezig is inclusief goede knooppunten voor intercontinentaal internetverkeer. In het voorjaar gonsde het van geruchten dat Amazon in Amsterdam een pand ging huren voor haar Nederlandse hoofdkwartier.

Wet- en regelgeving

In Nederland zijn meerdere internet-apotheken actief die met wisselend succes opereren. Een deel is opgezet door bestaande apotheken die ook via het internet zijn gaan leveren. Het op het gebied van de farmacie actief worden van een bedrijf als Amazon kan de keten van het leveren van medicijnen in Nederland grondig overhoop gooien. Groothandels als eerste, maar ook de apotheken, al dan niet als internetbedrijf, kunnen weggevaagd worden door een globaal opererende speler. Uiteraard zijn er grote verschillen in wet en regelgeving tussen de VS en  Nederland, zeker als het gaat om de medicatieverstrekking rechtstreeks aan patiënten. Daarbij moet aangetekend worden dat wat Amazon wil,  ook in de VS beslist een complexe tak van sport is met strenge regelgeving. In Nederland mogen artsen geen medicijnen voorschrijven aan patiënten die ze niet kennen of waarvan ze geen medicatiegeschiedenis hebben. Het moet ook zeker zijn dat de patiënt degene is waarvoor hij zich uitgeeft bij het aanvragen van medicatie met een recept van een arts. De uitdaging zit hem vooral in de authenticatie(is de persoon wie hij beweert te zijn). Experts verwachten dat Amazon op dit gebied met nieuwe oplossingen komt.

Joint-ventures/overnames

De vraag is natuurlijk hoe Amazon zich in het Nederlandse systeem van medicijnverstrekking zou kunnen nestelen. Om vaste grond onder de voeten te krijgen zouden joint-ventures van Amazon met groothandel of apotheek-conglomeraten  de voor de hand liggende constructie kunnen zijn. Met een “offer, you can’t refuse”.

Disruptieve ontwikkeling

Als Amazon op boven beschreven wijze binnendringt in de Nederlandse wereld van medicijngroothandels en apothekers als detaillisten zou er spraken zijn van een disruptieve ontwikkeling met grote consequenties zoals het verdwijnen van bestaande marktpartijen. Puur door de omvang van het bedrijf zou er al snel sprake zijn van een global player die de lokale markt naar zijn hand zal zetten. Uiteraard zullen er voorstanders zijn van dergelijke ontwikkelingen vanwege kosten en efficiency, maar er zijn ook huizenhoge nadelen aan verbonden. De afhankelijkheid van één zeer grote marktpartij met een hoofdzetel in de VS maakt de onderhandelingspositie van overheid, zorgverzekeraars en zorgverleners tot vrijwel niet bestaand. Flexibel  en snel handelen dichtbij de patiënt is er dan niet meer bij.

Gewaarschuwd mens

Het verhaal dat ik zojuist geschetst heb lijkt misschien bijzonder voorbarig en een “ver van het bed show”. Bij Amazon is men echter voor het benutten van verdienmogelijkheden in de gezondheidszorg al enige tijd voorbereidingen aan het treffen. In juli 2017 maakte de nieuwsdienst CNBC in de VS bekend dat Amazon een speciaal, geheim team “1492” heeft ingesteld dat in Seattle huist en bedoeld is om disruptieve innovaties in de gezondheidszorg te bewerkstelligen.  Onmiddellijk na het bekend maken van dit bericht verdwenen alle verwijzingen naar dit  team in bedrijfsuitingen en in LinkedIn. Amazon wil beslist geen pottenkijkers. Financiële analisten keken al naar de kansen die Amazon zou kunnen hebben in de farma-branche. Het gaat om geld, heel veel geld, dat men denkt te kunnen gaan verdienen.

Het is daarom verstandig nu al de gedachten te laten gaan over dergelijke ontwikkelingen die door de globalisering zo maar overmorgen in Nederland realiteit kunnen zijn.  Een gewaarschuwd mens telt voor twee.

W.J. Jongejan