eHealth vlot niet. Nictiz rekt dit begrip opzichtig op in nieuwe definitie

Op 27 maart 2019 verblijdt Nictiz Nederland met een nieuwe definitie van eHealth. Het is verpakt in een blijmoedige boodschap,die op Twitter verschijnt. Voor de goede orde: Nictiz (voluit: Nationaal ICT Instituut in de Zorg) is het Nederlandse kenniscentrum voor landelijke toepassingen van ICT in de zorg. Daarnaast schrijft de eHealth-adviseur bij Nictiz Britt van Lettow een enthousiast bedoeld blog op de website van het online magazine Skipr. De kop luidt “Iedereen is ‘van de eHealth’ ”. In het artikel maakt zij al snel duidelijk dat er met de nieuwe definitie volgens Nictiz veel meer onder die noemer valt dan voorheen. Opvallend is dat door de nieuwe definitie opeens al bijna 30 jaar bestaande zaken als huisartsinformatiesystemen ook onder de eHealth vallen. De afgelopen drie jaar is duidelijk geworden dat een echte doorbraak van wat tot voor kort onder eHealth viel niet echt plaats vindt. Opeenvolgende eHealthmonitors laten teleurstellende  groei zien. Blijkbaar is de remedie nu het aanpassen van de definitie waardoor het allemaal opeens veel rooskleuriger moet klinken. Het is niets meer of minder dan een ordinaire communicatie-business-truc.

Definitie

Nictiz kondigt de aanpassing van de definitie aan in een rapportje genaamd “eHealth, wat is dat”. Het telt 27 pagina’s en is geschreven door Britt van Lettow met als coauteurs Myrah Wouters en Judith Sinnege. Die zijn programma-leider van de EHealth-monitor respectievelijk eHealth-adviseur bij Nictiz.

Sinds 2012 hanteert Nictiz de definitie die ook door de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) (voorheen RVZ) gebruikt wordt: eHealth is het gebruik van nieuwe informatie- en communicatietechnologieën, en met name Internettechnologie, om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen.

Andere definities

Daarnaast noemt men:

• Die van de Rijksoverheid en Patiëntenfederatie Nederland (2017): ‘Digitale zorg’. De Patiëntenfederatie vult aan met ‘Het omvat alle digitale mogelijkheden die u in kunt zetten om uw gezondheid te verbeteren of te ondersteunen.’
• GGZ Nederland (2018): ‘Elektronische gezondheid, ofwel zorg via internet’.
• NHG (2018): ‘eHealth is een verzamelbegrip voor een veelheid van uiteenlopende toepassingen. Gemeenschappelijke noemer is min of meer het gebruik van internet (technologie) en het gebruik van multimediamogelijkheden.’
• KNMG (2018): ‘eHealth gaat over digitale toepassingen in de zorg: het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteuning of verbetering van de gezondheid en de gezondheidszorg.’

Nieuwe definitie

Volgens Nictiz moet de nieuwe definitie vanaf nu luiden: eHealth is de toepassing van zowel digitale informatie als communicatie om de gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen en/of te verbeteren. U ziet meteen dat het woord “nieuw” in de definitie verdwenen is en dat “Informatie- en communicatietechnologieën” het veld hebben moeten ruimen voor ”digitale informatie en communicatie”.

Totaal ander bereik

Door het herdefiniëren van eHealth is wat onder het bereik van dit begrip valt opeens totaal anders. Het wegvallen van het woord “nieuw” betekent dat opeens al vele jaren bestaande HuisartsInformatieSystemen(HIS-sen), KetenInformatieSystemen(KIS-sen), ZiekenhuisInformatieSystemen(ZIS-sen) en ApotheekInformatieSystemen(AIS-sen) onder dit begrip gaan vallen. Kleine mutaties in de functionaliteit ervan kunnen nu opeens als eHealth gelabeld worden. In het blog op Skipr van Britt van Lettow komt dat meteen naar voren.

Ook de vervanging van het begrip “ICT” in de definitie door “digitale toepassingen” maakt dat er opeens veel meer zaken onder de definitie vallen. Alles wat niet analoog werkt is opeens eHealth.

Opzichtige truc

De nieuwe move van Nictiz is eigenlijk niets anders dan het toepassen van een nogal armoedige communicatie-advies-truc. Je verandert de definitie om daarmee nieuwe successen te kunnen claimen. Het éen en ander moet in samenspraak met de leiding van het ministerie van VWS gebeurd zijn. VWS betaalt Nictiz volledig en heeft alleen in naam een onafhankelijk bestuur. VWS mikt al jaren op successen van eHealth om de zorg toekomstbestendig te maken. Het sleurt al jaren aan eHealth waardoor het een soort religie geworden is. De tegenvallende resultaten met eHealth zijn VWS ook een doorn in het oog.

De verandering van de definitie betekent trouwens oook dat toekomstige eHealth-monitoren van Nictiz niet meer te vergelijke zijn met de edities van 2013 t/m 2018.

W.J. Jongejan, 28 maart 2019