Enorme asymmetrie bij aan- en afmelden voor het LSP

Er bestaat een enorm verschil tussen de inspanning die gedaan moet worden om in de Landelijk SchakelPunt(LSP)-index te geraken en om er weer uit te komen. Na als notoir tegenstander van het LSP toch ten onrechte met een apotheek-opt-in-toestemming in die index gekomen te zijn verdiepte ik me de afgelopen week in de procedure bij het afmelden. Het aanmelden kan volledig buiten je om gebeuren. Het afmelden dient te geschieden met een speciaal online-formulier compleet met kopie van een identiteitsbewijs waarop het BSN-nummer zichtbaar moet zijn. Dat meerdere mensen zonder toestemming in de LSP-index zitten bleek niet alleen uit de beschrijving van mij en mijn echtgenote, maar ook uit een praktijkperikel op de website van Medisch Contact. Daarin beschreef een waarnemend huisarts hetzelfde. In een reactie op het artikel meldde een assistent geneeskundige in opleiding het ook.

Aanmelden

De koninklijke weg bij geven van de opt-in-toestemming is die met het toestemmingsformulier dat door de Vereniging van Zorgaanbieders Voor Zorgcommunicatie(VZVZ), als verantwoordelijke voor het LSP, in meerdere smaken gemaakt is. Dat formulier dient de zorgaanbieder bij wie de toestemming gegeven is ordentelijk te bewaren. Veelal wordt daar de hand mee gelicht. Zo bezit mijn eigen apotheek één of meerdere dozen met niet op alfabet gesorteerde formulieren. Controle nadien bij twijfel over een toestemming is praktisch onmogelijk daardoor.

Mondeling

Veel trickier is de mondelinge toestemming. In de Wet bescherming persoonsgegevens(Wbp) is alleen het principe van de toestemming aan de orde, maar niet de manier waarop: schriftelijk of mondeling. Bij notering van een mondelinge toestemming door een zorgaanbieder is het nadien daar nimmer controleerbaar of die toestemming terecht on onterecht genoteerd is. Behalve de toestemming wordt in de zorgverlenerssystemen verder alleen de inlogcode van de medewerker die het invoerde genoteerd. Dat hoeft ook weer niet diegene te zijn die de vraag aan de patiënt gesteld heeft. De patiënt komt er slechts achter door de zorgaanbieder er expliciet naar te vragen en mee te kijken op diens computerscherm of door bij VZVZ een inzageoverzicht op te vragen. Dat moet dan weer wel na inloggen met DigiD.

Vermeend

Ook kan het voorkomen dat de patiënt vanwege een wetenschappelijk onderzoek waar hij/zij aan meedoet éénmalig toestemming heeft gegeven om de apotheek de medicatiegegevens schriftelijk te laten verstrekken aan de onderzoekers zonder dat daarbij sprake is van gebruik van het LSP. Dan blijkt vervolgens de apotheek op basis van zoiets te veronderstellen dat de patiënt het anderszins, via het LSP, ook wel wil zonder dat overigens expliciet aan de patiënt te vragen.

Afmelden

Het afmelden blijkt een stuk moeilijker te zijn. Afmelden kan online of per post/email.  Online moet dat met een formulier waarbij ingelogd moet worden met DigiD. Per post of email moet daarvoor een online formulier worden ingevuld en uitgeprint en dient een kopie van een geldig identiteitsbewijs meegestuurd te worden. Het BSN-nummer en de naam moet zichtbaar zijn. De pasfoto mag afgeschermd of onzichtbaar gemaakt zijn. VZVZ zegt na afmelden de kopieën te vernietigen, maar daarvoor zullen we VZVZ op de blauwe ogen moeten geloven. VZVZ beschrijft niet dat een audit daar op toe ziet. Het is overigens de vraag of een private instelling, die VZVZ toch is, volgens het huidige overheidsbeleid ten aanzien van het aanvragen van kopieën van identiteitsbewijze, deze wel mag opvragen. Het afmelden van kinderen als ouders of voogd vergt nog meer moeite, omdat dan ook nog een geboorteakte of uittreksel uit het gezagsregister meegestuurd moet worden. Als mentor of curator van een geestelijk gehandicapte dient ook een kopie van de rechterlijke beschikking meegestuurd te worden.

Doorzichtig

VZVZ heeft na de televisieuitzending(TrosAvro) van Zorg.nu op 21 maart 2107 over het LSP opeens op haar website een pagina geplaatst waarin men de transparantie over de inschrijving breed uitmeet. Dat deed in de uitzending de jurist Theo Hooghiemstra als voorstander van het LSP, in gesprek met tegenstander Herman Suichies van de Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen, ook. Daardoor gingen veel mensen kijken of ze al dan niet terecht waren ingeschreven in het LSP-register. De website van VZVZ lag dan ook die avond en de volgende dag meerdere malen plat vanwege de grote toeloop. Dat leverde ook de in de eerste alinea beschreven missers op. VZVZ heeft dondersgoed door dat in het veld onterecht opt-in-toestemmingen genoteerd worden, met name bij apotheken. De afdeling voorlichting, onder leiding van Alf Zwilling, komt dan ook op die nieuwe webpagina met een tranen trekkend verhaal dat niet iedereen zich herkent in de inschrijving. Zo zegt men dat  patiënten vergeten kunnen zijn dat ze ja hebben gezegd op een mondelinge toestemmingsvraag. Een toch wel zeer geringe inschatting van de geestelijke vermogens van de burger.  Ook komt men met het doorzichtige verhaal dat een assistente iets anders noteert dan datgene wat de patiënt aangaf en zo van een “ja” een “neen” maakt en omgekeerd. Een slap verhaal.

Conclusie

Na een als positief voor het LSP gebracht verhaal op de tv in de uitzending van Zorg.nu blijkt dat er duidelijk bewijs is voor onterechte opname van opt-in-toestemmingen in de LSP-index. Zelfs zo dat VZVZ zich genoodzaakt heeft gezien een extra webpagina te maken om dit fenomeen wat te pogen te verdoezelen. Bij dit alles speelt dat de inspanning die getroost moet worden om uit de LSP-index te geraken vele malen groter is dan om erin te komen. Het nare is dat door de mogelijkheid van onterechte opname het na een succesvolle uitschrijving binnen zeer korte tijd weer mogelijk is om opnieuw onvrijwillig in het systeem opgenomen te worden. Nog een aardigheid tot slot. Ondanks onterechte opt-in-inschrijvingen bij twee apotheken was volgens het VZVZ-overzicht geen van de negen opvraagpogingen succesvol! Zo “betrouwbaar” is de werking van het LSP!!!

W.J. Jongejan