Hoe Fitbit mee wil profiteren van de COVID-19-narigheid
Afgelopen vrijdag 22 mei 2020 viel mijn oog op een bericht op Tweakers.net. Daarin het bericht dat de fitness-tracker-fabrikant Fitbit aankondigt in de VS en Canada te starten met een project om COVID-19 infecties in een vroeg stadium op te sporen. Het bedrijf wil onderzoeken of het mogelijk is om een algoritme te ontwikkelen waarmee een coronabesmetting te ontdekken is voordat zich symptomen voordoen. Op menigeen zal zoiets indruk maken, maar mijn haren gingen recht overeind staan. Fitbit-wearables kunnen helemaal geen COVID-19 infecties zelf detecteren, hooguit afgeleide gevolgen ervan, zoals de versnelling van de hartfrequentie die het gevolg is van temperatuursverhoging. Op geen enkele wijze kan een Fitbit-apparaat het virus, dan wel antistoffen ertegen, aantonen. Het is in mijn ogen een nogal opzichtige manier om jezelf als fabrikant middenin de corona-crisis ten onrechte te profileren als een bedrijf dat een wezenlijke bijdrage levert aan de corona-bestrijding.
Indirecte aanwijzingen
Omdat fitness-trackers het virus of antistoffen ertegen niet kan aantonen, maakt men gebruik van indirecte of afgeleide data. Een Fitbit kan de hartfrequentie meten en bewegingen detecteren. En sinds kort ook de Estimated Oxygen Variation. Dat is absoluut geen betrouwbare perifere zuurstof-verzadigings(zuurstofsaturatie)meting, SpO2. Er kunnen hooguit schattingen gemaakt worden van de variaties in de zuurstofhoeveelheid. Veranderingen in de hartfrequentie en veranderingen in de dagelijkse activiteiten zouden daarnaast dan indicators moeten zijn van griep of COVID-19-infectie.
Omkering van redenaties
Een tafel is een voorwerp met vier poten, maar omgekeerd is niet elk voorwerp met vier poten een tafel. Aan deze misvatting bezondigt men zich bij Fitbit. Bij griep of COVID-19-infectie is er bij de symptomatische patiënten vaak sprake van temperatuursverhoging en daardoor een verandering van de hartfrequentie. Er zijn echter veel meer ziekten waarbij diezelfde veranderingen zich voordoen. Het aanwezig zijn van hartslagfrequentie- en activiteits-wijzigingen zegt daarom niets. Daarnaast is het hebben van COVID-19-achtige klachten zonder Fitbit al reden genoeg om terstond een COVID-19-test te doen uitvoeren. Het deelnemen aan het COVID-19-project van Fitbit zal dan ook alleen maar tot een forse toename van vals-positieve en ongeruste mensen leiden.
Rol van de media
Vrij snel na de eerste melding van Fitbit zie je vele media, ook in Nederland, kritiekloos over elkaar heen buitelen. “Fitbit wil met wearables covid-19 in vroeg stadium ontdekken”, “Fitbit launches COVID-19 wearables study for early detection algorithm”, “Fitbit launches a COVID-19 early detection study, and you can join from the Fitbit app”. Klakkeloos neemt men een persbericht met een copy-paste-mentaliteit over. Ook als het gaat om de door Fitbit geïntroduceerde zuurstofmeting in het bloed praat men elkaar na en maakt men de dingen mooier dan ze zijn. Waar Fitbit slechts praat over Estimated Oxygen Variation komen veel media in de VS al meteen met de mededeling dat het om betrouwbare perifere zuurstofsaturatie(SpO2)-metingen gaat.
Gefundeerde kritiek
De reden waarom de meting van de perifere zuurstofsaturatie thans onder de aandacht staat is de vaak dramatische daling ervan bij COVID-19-infecties. Vaak ook zonder dat de patiënt doorheeft hoe ernstig ziek hij wel is. Het gaat dan om de “silent” of “happy hypoxia” . Alleen op de Engelse website Wired.Co.Uk kwam ik een goed en zeer kritisch stuk tegen over de zuurstofmetingen met de Fitbit, op 9 mei 2020 geschreven door Sophie Charara. Titel: “ Why can’t your fitness tracker tell you if you have coronavirus?” . Ze komt in het stuk tot een viertal belangrijke argumenten waarom de zuurstofmeting van de Fitbit nooit een hanteerbaar instrument kan zijn voor corona-vaststelling. Ze bedoelt daarbij eigenlijk: een betrouwbare zuurstofmeting die correleert met corona.
Vier argumenten
Ten eerste zijn de sensors op de fitnesstracker niet accuraat genoeg, niet “medical grade accurate”. Dat geldt niet alleen voor de zuurstofmeting, maar ook voor de hartfrequentiemeting. Ten tweede gebruikt men medische oxymeters normaliter op plekken waar het licht van de photoplethysmometer doorheen valt. en aan de andere zijde gemeten wordt. Het gaat dan om een vingertop of oorlel. Niet om de pols zoals bij de Fitbit. In de derde plaats is beweging een zeer storende factor waardoor een polsmeting onnauwkeurig is. Dat zijn allemaal redenen waarom Fitbit zelf niet spreekt over een SpO2-meting, maar over het veel weidsere Estimated Oxygen Variation. In de vierde plaats geeft zij aan dat het duidelijk uitmaakt wie er naar een meting kijkt. Bij de Fitbit-gebruiker gaat het om leken. Bij professioneel medisch gebruik om de medische professional die een uitslag beoordeelt in de hele context van de patiënt.
Kritiekloze copy-paste-journalistiek
Het is heel triest dat veel media kritiekloos dingen overnemen uit persberichten van bedrijven die digitale applicaties in de zorg of aan de rand ervan uitbrengen, en extra verwachtingen creëren bij de gebruikers. Daardoor ontstaat een commercieel aantrekkelijk klimaat voor dat soort bedrijven zonder dat het enig hout snijdt. Nog erger is het als dit soort gadgets leiden tot veel vals-positieve meldingen en mensen zo onnodig ongerust maken.
W.J. Jongejan, 25 mei 2020
Recente reacties