Menstruatie, abortus en premiejagers als aanjagers privacy-debat
Het bijhouden door vrouwen van hun menstruaties en ochtendtemperatuur op smartphone of tablet heeft de laatste jaren een enorme vlucht genomen. Men gebruikt die apps om de cyclus en vruchtbaarheid bij te houden. In de Verenigde Staten is na het aannemen van de zogenaamde Heartbeat Act in Texas op 21 september 2021 en het recent(24 juni 2022) afschaffen van het landelijk recht op abortus door het hooggerechtshof een bizarre situatie ontstaan. Het Center for Democracy and Technology(CDT) waarschuwde op 24 juni 2022 voor de verwoestende gevolgen die de in apps vastgelegde data kunnen hebben voor vrouwen. Volgens de Texaanse wet kan elke burger die met succes een abortusaanbieder, een medewerker van een gezondheidscentrum of iemand die een vrouw na zes weken zwangerschap helpt met de toegang tot een abortus aanklagen. Ook kan die persoon, ten minste 10.000 dollar bij de staat claimen. Helaas volgen andere Amerikaanse staten dat voorbeeld.
Gevaren
Op Nu.nl is te lezen dat veel Amerikaanse vrouwen hun menstruatieapps verwijderen. Nu het landelijk recht op abortus is afgeschaft, zijn ze bang dat privégegevens van de apps als strafrechtelijk bewijs kunnen dienen. Op de website The Register laat men weten dat het grootste gevaar gelegen is in bedrijven en datahandelaren die zich bezig houden met de verkoop van locatiedata. Wat iemand die een abortus zoekt primair doet is zoeken op het internet. De tweede stap gaat vaak om het in kaart brengen waar een gezondheidskliniek is of een apotheek die bezocht kan worden om een abortuspil op te halen. Niet alleen een zoektocht op een digitale kaart verraadt waar je naar zoekt. Allerlei apps, van diverse pluimage, gebruiken de GPS-technologie van apparaten om de locaties van gebruikers te volgen. Tenzij iemand de locatiedata gericht uitzet, kunnen deze GPS-trackers precies bepalen waar een gebruiker is zonder handmatige gegevensinvoer.
Databronnen
Grote aantallen Amerikaanse vrouwen hebben vanwege deze wettelijke uitspraken de cyclus- en vruchtbaarheidsapps de rug toegekeerd. Opeens blijken de in de apps vastgelegde gegevens een grote bedreiging voor de privacy en het welzijn van vrouwen. Het CDT waarschuwt dat de beslissing van het hooggerechtshof de deur opent voor wetshandhavers EN particuliere premiejagers die op zoek zijn naar de privégegevens van gewone Amerikanen.
En noemt de uitspraak van het Hooggerechtshof van vandaag “verwoestend”. Het CDT sloeg ook alarm over het feit dat privégegevens worden gebruikt om strafzaken tegen mensen op te bouwen. Maar het gaat niet allen op in de apps vastgelegde data. Gegevens over iemands beslissingen over reproductieve gezondheid kunnen ook worden onthuld uit andere bronnen zoals hun browser- en zoekgeschiedenis, e-mail- en sms-logboeken, het gebruik van vruchtbaarheids-apps en andere commerciële producten waarmee veel gebruikers dagelijks omgaan.
Nog meer databronnen
Het is de moeite waard om te benadrukken dat niet alleen gegevens van gezondheidsapps kunnen worden verkregen en gebruikt door wetshandhavers. Ook niet-versleutelde sms-berichten en e-mails, evenals zoekopdrachten op het web, zijn het soort informatie dat officieren van justitie tot nu toe als bewijs hebben gebruikt in aan abortus gerelateerde zaken. De Electronic Frontier Foundation waarschuwde toen duidelijk werd hoe de uitspraak van het hooggerechtshof zou gaan aanvallen al voor mogelijke dagvaardingen die app-makende techbedrijven tegemoet kunnen zien. De EFF geeft daarin ook een serie adviezen aan die bedrijven. Ook doet ze dat naar richting vrouwen die een abortus zoeken. Men komt daarbij met een aantal gerichte cybersecurity- en privacy-adviezen.
Premiejager
Het begrip premiejager(bounty hunter) kennen velen uit western-films, zoals “For a few dollars more” of “Django Unchained”. De premiejager ging dan als burger op zoek naar misdadigers die de overheid “dead or alive” wilde aanhouden. Ze worden over het algemeen geassocieerd met het Wilde Westen in de Verenigde Staten van de 19e eeuw. Ook in de 21ste eeuw bestaan ze nog steeds. Tegenwoordig kunnen zij ingehuurd worden door een borgtochtgeldschieter om overtreders van hun borgtocht op te sporen zodat zij (opnieuw) voorgeleid kunnen worden in hun strafzaak.
Aanjagen privacy-debat
Heel vaak zeggen mensen dat ze geen geheimen hebben en dat iedereen alles van ze mag weten als ze zich op het internet of op sociale media begeven. Maar niets is minder waar. Zoals nu in de VS anno 2022 blijkt is het opeens mogelijk dat onschuldig geachte gegevens opeens kunnen leiden tot grote privacy-issues. De hamvraag bij dit alles is of het wel zo verstandig is om zeer persoonlijke gegevens middels een app aan tech-bedrijven toe te vertrouwen. Hoewel we ons in Nederland is een andere situatie dan in de V.S. bevinden is het toch belangrijk om over deze materie de gedachten te laten gaan.
Velen dachten in de V.S. ook dat met het arrest Roe vs Wade in 1973 het landelijk recht op abortus voor altijd vastlag. Niets bleek minder waar.
Men zij dus gewaarschuwd.
W.J. Jongejan, 30 juni 2022
Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
Recente reacties