Nepnieuws over ”disruptieve tech-giganten” die zorg in beweging zouden zetten

Op 15 maart 2019 publiceerde het online magazine Skipr een artikel op haar website met de titel “Tech-giganten zetten zorg in beweging”. Het verhaalde over tech-giganten als mobiliteitsplatform Lyft en game-ontwikkelaar Niantic. Die zouden zorg en gezondheid steeds nadrukkelijker als uitgangspunt voor nieuwe producten nemen. SKIPR berichtte over het South by SouthWest festival 2019(SXSW19) in Austin(Texas), waar beide firma’s actief waren met presentaties. Pokémon Go zou zelfs een gebruiker van 73 jaar genezen hebben van diabetes type 2, aldus Niantic tijdens SXSW 19. Naast gezondheidswinst kennen deze nieuwe vormen van health by design in potentie grote disruptieve neveneffecten,  in de woorden van Skipr. Bij lezing van het artikel en het vrijwel gelijkluidend stuk op de website QruxxTech, waarop Skipr haar bijdrage baseerde, blijkt het volledig nepnieuws te zijn. Het “genezen van diabetes” stelt niets voor. De vermeldingen van disruptieve neveneffecten en het in beweging zetten van zorg zijn gebakken lucht.

Pokémon Go

Niantic, en niet Niantec zoals Skipr hardnekkig schrijft, bracht in juli 2016 het spel Pokémon Go voor Apple en Android-smartphones op de markt. Het maakte gebruik van “augmented reality”, en gps om animaties te projecteren op beelden van de camera van een smartphone. In het spel moeten spelers virtuele Pokémon zoeken, ze vangen en daarna trainen. De virtuele Pokémon kunnen gevonden worden op veel plekken in de echte wereld. Behoorlijk wat mensen, jong en oud, gingen de straat op om Pokémons te vangen. Een flink aantal mensen kwam dus opeens in beweging. Meestal stil zittende  gamers kwamen in beweging.

Hype

Zoals alle computerspellen bleek Pokémon Go gewoon een hype te zijn. Al in september 2016  was het gebruik duidelijk over het hoogtepunt heen. In 2017 vroeg het Algemeen Dagblad zich hardop af hoeveel er nog van over was. Heel even leek er mogelijk sprake te zijn van een “disruptieve” ontwikkeling vanwege het meer gaan bewegen, maar door het inzakken van de hype valt daar niet meer over te spreken. Overigens is de marketing van Niantic wel drastisch aan het veranderen. Spelers kunnen sinds kort(december 2018) elkaar m.b.v. QR-codes op smartphones bevechten om andermans Pokémon af te pakken.

Diabetes

Vrijwel meteen na introductie waren er op het internet grote aantallen berichten te zien die meteen een gunstig effect toeschreven aan Pokémon Go op diabetes  type 2.  Even zoeken met de zoektermen “Pokémon Go”en “diabetes” levert meerdere pagina’s met hits op. Bij diabetes type 2 speelt overgewicht vaak een grote rol. Meer bewegen, dus meer spierarbeid verlaagt de bloedsuikerconcentratie en kan het lichaamsgewicht doen dalen. In 2017 staat op de website www.reddit.com een bericht van een zoon die de “genezing” van diabetes bij zijn 73-jarige vader beschrijft. Dat is waar Niantic nu met Skipr met QruxxTech in haar kielzog, anno 2019 mee aan komt zetten.

Niet genezen

Bij diabetes mellitus type 2 geneest niet door meer bewegen en afvallen. De ziekte blijft bij zo normaliserende bloedsuikerconcentraties onder de oppervlakte gewoon bestaan. Artsen spreken dan ook van een remissie en niet van genezen. De behandeling van diabetes door een leefstijlverandering is ook niet gebaat bij een hype maar uitsluitend bij een permanente inzet van de patiënt met stimulering door zorgaanbieders. Niantic is dan ook geen zorgaanbieder te noemen.

Lyft

Deze firma is een internetplatform a la de taxidienst ÜberX met gebruikmaking van de Lyft-car-transportation-app op de smartphone. Wat Skipr als zorgactiviteit omschrijft zijn de pogingen van Lyft om het zittende ziekenvervoer in grote steden proberen in handen te krijgen. Met spreekt daar over grote aantallen mensen die geen vervoer richting zorgaanbieder hebben. De oprichters van Lyft hebben op het mobiliteitsplatform ook tienduizenden fietsen en elektrische scooters opgenomen. Men stelt dat mensen daardoor geheel of half zelfstandig gaan bewegen.

Onzin

Het moge duidelijk zijn dat Lyft helemaal niets met enig zorgaanbod van doen heeft, maar uitsluitend een verdienmodel heeft dat gekoppeld is aan het gebruik van voertuigen. Net als de gezondheidsclaims die door Niantic-marketeers over Pokémon geventileerd worden heeft dit alles niets met zorgverlening en maar uiterst marginaal iets met gezondheid van doen. Het bevreemdt dan ook dat een online-magazine als Skipr, opgezet door de overigens degelijke uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum, zo weinig kritisch bericht over dit soort zaken. Een game-ontwikkelaar en een mobiliteitsplatform tech-bedrijven noemen bevreemdt bovendien.

W.J. Jongejan, 19 maart 2019