Nog een kansloze proefballon: ” Nationaliseer de zorg-ICT”

Op de website SKIPR doet op 19 augustus Wouter van der Kam, bestuursvoorzitter van het Zaans Medisch Centrum, ook een poging om een algemene opt-in-toestemming voor het elektronisch uitwisselen van medische gegevens salonfähig te maken. In het artikel ondersteunt hij dit idee van Martin Bontje, waarover ik eerder berichtte. Hij voegt er een pleidooi voor nationalisering van de zorg-ICT aan toe. Beide gedachten zijn kansloos. Duidelijk is wel dat de frustratie groot is over het niet topdown kunnen doorvoeren van een alomvattend systeem van elektronische zorgcommunicatie.

Algemene opt-in-toestemming
Wouter van der Kam haalt de woorden van Martin Bontje aan dat regelgeving rond data-uitwisseling efficiënte ketenbehandeling in de weg staat. In zijn ogen belemmert het terechte streven naar privacybescherming op dit moment het noodzakelijke streven naar goede zorg. Bontje pleit voor één enkelvoudig systeem, waarmee de patiënt toestemming geeft voor de uitwisseling van informatie tussen zorgverleners. Enerzijds noemt hij het streven naar privacybescherming terecht, maar anderzijds vindt hij de regelgeving een sta-in-de-weg. Bij het niet goed doordachte, top-down doorvoeren van het zorgcommunicatiesysteem via het Landelijk SchakelPunt(LSP) is onvoldoende nagedacht over de consequenties vank privacywetgeving, zowel op landelijk als op Europees niveau. Het door Bontje gesuggereerde algemene opt-in-principe is juridisch gewoon niet toegestaan in het kader van de Wet bescherming persoonsgegevens, Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst en het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens.

Nationaliseren
Van der Kam pleit voor een daadwerkelijk regio-overschrijdend, nationale en geüniformeerde systematiek voor medische data-opslag en uitwisseling. Hij acht dat niet zozeer een technologische uitdaging als wel een bestuurlijke. Hij wil dat systemen met elkaar kunnen communiceren en data uitwisselen, binnen en buiten de eigen keten en regio, binnen de privacy-regels. Zonder het LSP te noemen heeft hij het gewoon over het gebruik van dit systeem omdat daar inmiddels op voorgesorteerd is en staat hij een gebruik voor zonder regio’s. De Vereniging van Zorgaanbieders Voor Zorgcommunicatie(VZVZ) als verantwoordelijke voor het LSP wilde aanvankelijk ook nationaal werken, maar dat bleek voornamelijk vanwege verzet van huisartsen onhaalbaar. Nu wordt toch weer gepoogd via de zijlijn nationale communicatie in te voeren.
Hij heeft het ook over het doen ontwikkelen van standaarden in de zorgcommunicatie, terwijl Nictiz daar al jaren mee bezig is.

Gevaarlijk
Daarnaast komt van der Kam met een zeer gevaarlijke politieke invulling van zijn nationalisatie idee. Hij zegt:

“Het is noodzakelijk dat bezitters van relevante data –zowel zorgverleners, contracteerders als ICT-dienstverleners- deze data delen. Logisch, inderdaad. Maar in de praktijk niet altijd vanzelfsprekend. Nog te vaak lopen processen en projecten stuk op misplaatste gevoelens van eigenaarschap van data. Waar dit het geval is, moeten overheid of toezichthouders in staat zijn om datadeling af te dwingen. Ook hier is het mogelijk om privacy te beschermen en data zodanig te compartimentaliseren en te delen, dat risico’s adequaat worden afgedekt.”

Hij spreekt hier over het afdwingen van datadeling. Hij probeert het af te zwakken door te praten over het beschermen van de privacy en data te compartimenteren, maar dat doet niets af aan de voorgestelde dwang. Afdwingen van datadeling bij zorgaanbieders is volkomen strijdig met het medisch beroepsgeheim. Hij gaat hier ook volledig voorbij aan de ophef die er nu onder zorgaanbieders is over het knagen aan het medisch beroepsgeheim door de minister van VWS. Zij probeert immers onder de vlag van fraudebestrijding zorgverzekeraars makkelijker toegang te geven tot medische data bij zorgaanbieders. Bij zorgaanbieders gaat het niet om een misplaatst gevoel van eigenaarschap van medische data, maar om een zeer terechte bescherming van de privacy van de patiënt. Hij spreekt ook over het delen van data door contracteerders. Dat moet gelezen worden als: de zorgverzekeraars. Die hebben de laatste jaren niet of nauwelijks in de keuken laten kijken. Vragen van zorgaanbieders over op wat voor data regels en beslissingen gebaseerd zijn worden meestal niet beantwoord.

Kat
Uit dit artikel blijkt net als uit het stuk waarin Martin Bontje zijn gedachte lanceert hoezeer het huidige systeem van data-uitwisseling in het nauw zit. Het ene vreemde idee na het andere wordt vanaf de zijlijn gelanceerd om medische datacommunicatie via een niet goed werkend systeem te bevorderen.
Een kat in het nauw maakt rare sprongen.

W.J. Jongejan

Voor reacties: zie sidebar op de volgende pagina