Onhoudbare constructie over hervatting ROM-levering bij SVR
Op 29 maart 2018 liet de Landelijke Vereniging van Vrijgevestigde Psychologen en Psychotherapeuten(LVVP) weten dat bij de Stichting Vrijgevestigden ROM-men(SVR) de automatische aanlevering van ROM-data aan de Stichting Benchmark GGZ(SBG) eenmalig is uitgezet. De bedoeling is dat daarna het aan de individuele GGZ-zorgverlener is om de geautomatiseerde aanlevering weer aan te zetten. Middels een bericht op het klantenportaal van de website van de SVR was dat op 23 maart ook al kenbaar gemaakt maar minder makkelijke zichtbaar. De SVR beheert sinds 2016 een centrale infrastructuur voor aanlevering van ROM-data van vrijgevestigde GGZ zorgverleners op een beveiligde manier. Ik publiceerde trouwens al eerder een stuk over SVR op 16 juni 2017. Dat ging over het drie jaar(!) bewaren van de ROM-data in de database van SVR als deze niet door geleverd worden aan SBG. Vanwege alle onrust die er sinds begin 2017 is ontstaan over de ROM-data staat de doorlevering van de data van SVR aan SBG sterk onder druk. SVR heeft door het standaard uitzetten van de aanleverswitch en het voor individuele zorgverleners mogelijk maken die switch zelf om te zetten, de verantwoordelijkheid voor de aanlevering weggehaald bij haarzelf en neergelegd bij de individuele zorgverlener. Dat lijkt een loffelijke gedachte, maar er wordt daarbij wel een principiële denkfout gemaakt.
Onjuist en onvolledig
De berichtgeving door de LVVP is onjuist en onvolledig, omdat de LVVP haar leden er op attent had moeten maken dat de besluitvorming over het hervatten van de aanlevering niet iets is dat op het niveau van de individuele zorgverlener kan worden besloten. De aanlevering van ROM-data kan namelijk alleen maar plaatsvinden op basis van de expliciete geïnformeerde toestemming van de cliënt. Door niet op cliëntniveau maar op zorgverlenersniveau de switch om te zetten voor het gaan aanleveren van ROM-data is er geen sprake van rechtmatig handelen. Zo blijft namelijk de mogelijkheid bestaan dat ROM-data door geleverd worden aan SBG zonder toestemming van de individuele cliënt. Het is dus overduidelijk dat het omzetten van de switch door zorgverleners van “uit” naar “aan” geen betrekking heeft op een beslissing per cliënt maar op een besluit tot het weer activeren van de generieke/stelselmatige aanlevering van ROM-data aan SBG via SVR. Daarmee wordt het beroepsgeheim geschonden.
Schending beroepsgeheim
De LVVP, maar ook de andere organisaties van zorgverleners, die samen de SVR in 2016 hebben opgericht, dienen zo snel mogelijk hun leden in te lichten dat het nu geadviseerde handelen in strijd is met het medisch beroepsgeheim. Het gaat naast de LVVP om de Nederlandse Vereniging van Psychologen(NIP) en de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie(NvVP). Zij dienen hun leden ervan in kennis te stellen dat uitsluitend gegevens op basis van een expliciete geïnformeerde toestemming door een cliënt via SVR aan SBG aangeleverd mogen worden. Een tuchtklacht kan het huidige handelen van SVR en van de organisaties die haar oprichtten eenvoudig onderuit halen.
Convergent paden
Uit deze en andere ontwikkelingen in de GGZ, waaronder bijvoorbeeld het model privacy-contract vaan GGZ Nederland waarover ik recent schreef blijkt overduidelijk dat er via meerdere sporen continu getracht wordt toch het verzamelen van ROM-data zonder expliciete toestemming door de cliënt( na zorgvuldige voorlichting) doorgang te doen blijven vinden. Het zijn convergente lijnen waarlangs men wil bewerkstelligen dat de aanlevering van ROM-data gewoon doorgang kan blijven vinden.
W.J. Jongejan
De LVVP hecht veel waarde aan de privacy van de cliënt. Daarom adviseerden wij onze leden herhaaldelijk om juist niet aan te leveren aan SVR. Net als in onze laatste nieuwsbrief. Ik constateer dus dat we het juist met elkaar eens zijn op dit punt.
Voor wie wel aanlevert aan SVR is de aangepaste switch een extra beveiliging, er wordt nu niet meer automatisch doorgeleverd van SVR naar SBG.
Op de website is in de Nieuwsbrief inderdaad wel vermeld dat de LVVP op dit moment niet aanraadt om ROM-data aan te leveren aan SVR. Het essentiële wat daarbij echter ten enenmale ontbreekt, is de kennisgeving van de LVVP aan haar leden dat bij aanzetten van de switch zulks uitsluitend zou dienen te geschieden op basis van expliciete, geïnformeerde toestemming van de patiënt. Ook SVR stelt haar gebruikers daarvan niet op de hoogte. Een switch per cliënt dus, en niet per zorgverlener. Uit de argumentatie van de LVVP bij het advies voorlopig ROM-data niet aan te leveren aan SVR begrijp ik dat de LVVP bang is voor tuchtrechtelijke stappen van cliënten. Dat betekent dat de LVVP blijkbaar beducht is voor het gebruik van de “veronderstelde toestemming” die GGZ Nederland propageert. Zo er geen tuchtrechtelijke dreiging zou zijn, zou de LVVP blijkbaar bereid zijn zonder expliciete toestemming van de cliënt data aan te leveren via aan een derde, zijnde SBG. Op uw website zie ik ook dat de LVVP uiteindelijk voor de doorontwikkeling van de ROM-data voor kwaliteitsbevordering is in de komende A-KWA-constructie. Het lijkt allemaal loffelijk dat ROM-data gebruikt worden voor kwaliteitsbewaking, iets waarvoor deze data in principe op individueel niveau tussen cliënt en zorgverlener bedoeld zijn. Wat voor het gemak vergeten wordt is dat de ROM-data ook met A-KWA in bulk de zorginstelling verlaten en verzameld plus bewerkt worden door een derde zijnde A-KWA als opvolger van SBG. Voor dit doorzenden aan een derde is op persoonsniveau expliciete toestemming van de cliënt noodzakelijk en kan een “veronderstelde toestemming” of iets in die geest niet voldoen.