Te grote rol zorginstituut bij wetsvoorstel kwaliteitsregistraties
Het ministerie van VWS probeert steeds meer wegen te zoeken om het secundair gebruik van zorgdata mogelijk te maken zonder toestemming van de patiënt. Dat met doorbreking van het medisch beroepsgeheim. Eén van die pogingen is het wetontwerp Wet kwaliteitsregistraties zorg(Wkz) dat de Tweede kamer thans behandelt. VWS zit er mee dat, in haar ogen, de geldende regelgeving betreffende privacy en bescherming van bijzondere persoonsgegevens te kort schiet voor het goed functioneren van kwaliteitsregistraties. Daarom poogt VWS met het wetsontwerp Wkz een wettelijke grondslag te creëren om het door te kunnen drukken. In het wetsontwerp staat het verplicht doorbreken van het medisch beroepsgeheim. Dat gebeurt als het Zorginstituut Nederland, waar de kwaliteitsregistraties ondergebracht worden, vindt dat bepaalde zorgdata, bij secundair gebruik voor kwaliteitsdoeleinden, in een kwaliteitsregistratie verzameld moeten worden.
Medisch beroepsgeheim
Dat het medisch beroepsgeheim de laatste tijd vooral sterk onder druk staat betoogde ik al meermalen op deze website(o.a hier: A, B, C, D ). De minister geeft van VWS in de Memorie van Toelichting bij het wetsontwerp Wkz ook aan dat in deze wet duidelijk een doorkruising van het medisch beroepsgeheim speelt. In hoofdstuk 5.8 geeft VWS enerzijds aan dat het medisch beroepsgeheim een algemeen en een individueel belang beschermt en een waarborg is voor de toegankelijkheid van de zorg. Anderzijds stelt VWS dat er al wettelijke verplichtingen bestaan om het beroepsgeheim te doorbreken, bijv. de meldplicht van een omschreven aantal besmettelijke ziekten. Men stelt dat, door het maken van een wettelijke grondslag, het doorbreken van het medisch beroepsgeheim bij kwaliteitsregistraties, geoorloofd is.
Oprekken van de AVG
In diverse AVG(Algemene Verordening Gegevensbescherming)-bepalingen staat hoe men om moet gaan met medische gegevens van burgers. Het gaat daarbij om voornamelijk de artikelen 6 en 9. Het verwerken ervan is niet geoorloofd, maar er zijn enkele uitzonderingsgronden die in artikel 9, lid 2 onder i staan. Daarbij gaat het om:
“i) de verwerking is noodzakelijk om redenen van algemeen belang op het gebied van de volksgezondheid, zoals bescherming tegen ernstige grensoverschrijdende gevaren voor de gezondheid of het waarborgen van hoge normen inzake kwaliteit en veiligheid van de gezondheidszorg en van geneesmiddelen of medische hulpmiddelen, op grond van Unierecht of lidstatelijk recht waarin passende en specifieke maatregelen zijn opgenomen ter bescherming van de rechten en vrijheden van de betrokkene, met name van het beroepsgeheim;”
Om secundair gebruik van zorgdata in kwaliteitsregistraties toch mogelijk te maken is VWS gaan shoppen in diverse overwegingen die bij artikel 9 lid 2 onder i behoren.
Het maken van een wettelijke grondslag
In diverse overwegingen(52, 53, 54) bij dit punt werkt de AVG dit uit. Daarin staan wat overwegingen over het gebruik van zorgdata in het kader van kwaliteit van zorg. Namelijk dat het alleen mag in bepaalde situaties van algemeen belang als er lidstatelijk recht op van toepassing is. De conclusie van VWS is er thans geen lidstatelijk(lees : Nederlands) recht bestaat om het medisch beroepsgeheim te doorbreken bij kwaliteitsregistraties indien zonder toestemming van de patiënt zorgdata daarbij secundair gebruikt worden. Dus zoekt VWS haar toevlucht tot het maken van het wetsontwerp Wkz waarin het een wettelijk grondslag creëert. Daarbij bepaalt zij dat het Zorginstituut uiteindelijk beslist welke data wel of niet in een kwaliteitsregistratie opgenomen worden.
Brutaal wetsvoorstel
De Wkz is een zeer brutaal wetsvoorstel waarmee de overheid het grootschalig systematisch verzamelen van behandelinformatie op persoonsniveau zonder toestemming van de patiënt/cliënt mogelijk wil maken zodra het Zorginstituut dat wenselijk/noodzakelijk acht. Deze werkwijze is onverenigbaar met het medisch beroepsgeheim dat exclusief berust in de relatie patient/client-zorgverlener en dat niet verplicht terzijde kan worden geschoven door het zorginstituut.
Een wet formuleren die de bevoegdheid om verplichte aanlevering van medische persoonsgegevens op te leggen aan zorgverleners toe te delen aan het zorginstituut is naar mijn idee onmogelijk omdat dit alleen mogelijk kan zijn op basis van zeer specifieke formele wetgeving en men dat zeker niet kan overlaten aan het oordeel van het Zorginstituut.
Voor de goede orde dient vermeld dat het wetsontwerp mede ingediende is door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkszaken.
W.J. Jongejan, 3 maart 2023
Afbeelding van OpenClipart-Vectors via Pixabay
Recente reacties