Wenstaal en mooipraat in digitaliserings-bijlage integraal zorgakkoord
Afgelopen week lekte de conceptversie van het Integraal ZorgAkkoord(IZA) uit. Het IZA is een te sluiten akkoord tussen beroeps- en brancheorganisaties over de ‘integrale’ aanpak van de gezondheidszorg voor de aankomende vier jaar(2023 t/m 2026). Een soort mini regeerakkoord is het, maar dan voor de zorg. Sinds 12 april 2022 zijn de onderhandelingen met koepelorganisaties achter gesloten deuren gaande. Het concept IZA zorgt voor veel beroering. Bijvoorbeeld bij de huisartsen en de wijkverpleegkundige zorg waar men het budget respectievelijk 80 en 600 miljoen euro wil inkorten. Ook de vrije artsenkeuze staat weer onder forse druk. Bij het concept IZA horen 12 bijlagen(A t/m L). Bijlage I (7 pagina’s tekst) gaat over digitalisering en gegevensuitwisseling in de zorg. Bij lezing van de inhoud valt wenstaal en mooipraat op waarmee het ministerie van VWS daadkracht mee lijkt te willen uitstralen. Men stelt echter doelen die vooral “wishfull thinking “zijn.
Wishfull thinking
Alle bekende stokpaardjes van VWS over de elektronische zorgcommunicatie haalt men in het concept IZA weer van stal. Met de bekende kreten zoals het werken met eenheid van taal, transformatie naar hybride zorg, het gebruik van persoonlijke GezondheidsOmgevingen(PGO’s) tot het secundair gebruik van voor de zorg vastgelegde data. De implementatie van de nog door de Tweede en Eerste kamer te loodsen Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg(Wegiz) komt meerdere malen ter sprake. Dat één van de belangrijkste te realiseren prioritaire gegevensuitwisselingen pas in 2026 te realiseren zal zijn maakt de voorspelling van de ingangsdatum van andere soorten gegevensuitwisselingen binnen de looptijd van het IZA zeer onzeker.
Pareltje van managementtaal
Te midden van alle managementtaal vond ik onderstaand pareltje, waarvan Japke D. Bouma van de NRC die waakt over helder taalgebruik, bij lezing ter plaatse een rolberoerte zou krijgen.
“In navolging van de “Meerjarenagenda elektronische gegevensuitwisseling in de zorg”, komt er een “Meerjarenagenda ICT-portfolio zorg”. Sectoren vertalen deze landelijke meerjarenagenda naar een sectorale ontwikkelkalender en organiseren sectorale vraagarticulatie richting leveranciers waar mogelijk gesteund door de landelijke organisatie [en onder regie van VWS]”
VWS ventileert twijfels
Midden in de tekst met stuwend taalgebruik staat warempel ook een passage waarin VWS twijfel uit aan de haalbaarheid van haar doelstellingen door gebrek aan medewerking. Het ministerie realiseert zich dondersgoed dat ze afhankelijk is van medewerking van zorgaanbieders en ICT-leveranciers.
Op pagina 85 schrijft men:
“VWS onderzoekt of zorgaanbieders en ICT-leveranciers verplicht kunnen worden om te werken met landelijke infrastructuurnetwerken, gemeenschappelijke voorzieningen, open en bevraagbare bronsystemen waarin de API-strategie en ZIB-compliance geborgd zijn en gebruik wordt gemaakt van de FAIR-dataprincipes.
Dit onderzoek wordt uiterlijk in Q1 van 2023 opgeleverd. Het bijbehorende financieringsmodel volgt in Q2 2023. Dit vraagt mogelijk financiële compensatie van reeds gedane investeringen die niet (meer) in de doelarchitectuur passen “
Bottleneck
Het gebrek aan medewerking is precies de bottleneck waarom het gaat. Het is uitermate onzeker of grote ICT-leveranciers vrijwillig hun verdienmodel in de zorgcommunicatie zullen opgeven. Deze bedrijven, zoals bijv. Chipsoft, hebben een lucratief verdienmodel met het aan elkaar koppelen van systemen van andere zorgaanbieders. Zorgaanbieders als afnemers van ICT-producten hebben hun eigen prioriteiten, waarvan de belangrijkste wel het primaire proces is, de zorg aan de patiënt, naast het in de lucht houden van hun praktijk/instelling.
PGO’s pushen tegen beter weten in
Een prominente plaats in de bijlage is ingeruimd voor de Persoonlijke GezondheidsOmgevingen (PGO’s). Dat zijn apps of internettoepassingen waarin de burger de eigen zorggegevens kan opslaan na die van een zorgaanbieder gedownload te hebben. De afkorting PGO komt maar liefst 23 keer voor in de bijlage voor terwijl het hele PGO-gebeuren alle kenmerken heeft van een dood paard. Twee jaar na het tijdstip waarop de PGO’s online moesten gaan zijn er medio 2022 een schamele 16.200 burgers actief met een PGO. In de bijlage bij het IZA kondigt VWS aan dat men geld uit het coalitieakkoord wil vrij maken om de burgers bij het gebruik van PGO’s te ondersteunen. Men wil via aanpassing van wet- en regelgeving ervoor zorgen dat PGO’s gebruiksvriendelijk, kosteneffectief en conform een goed businessmodel kunnen werken
Geen businessmodel voor PGO’s
Het grote probleem is echter dat er helemaal geen businessmodel van de PGO’s was of te maken is. Noch patiënten, noch zorgverzekeraars willen er ook maar iets voor betalen. VWS betaalde de ontwikkeling, droeg bij aan het maken en betaalt voor het gebruik. En betaalde honderden miljoenen euro aan subsidie aan zorgaanstellingen om ervoor te zorgen dat hun data geschikt werden voor uitwisseling met een PGO. Bovendien wil VWS dat het veld het delen van digitale gegevens en het gebruik van toepassingen in PGO’s onderdeel maakt van het zorgproces.
Het lijkt er voor de zoveelste keer op dat men bij de keuze “Wat doe je als je een dood paard berijdt?” kiest voor de benadering “Geef het paard nogmaals de zweep”.
O, ja. Er komt nog een instantie bij
In 2023/2024 komt er een landelijke organisatie bij onder verantwoordelijkheid van VWS, die ook zal gaan over de zorgICT. Die moet dan gericht zijn op de ondersteuning van zorgaanbieders en leveranciers bij de implementatie van landelijke infrastructuur en eenheid van taal voor zowel primair als secundair gebruik. Het uitgangspunt is volgens VWS, dat implementaties sectoraal georganiseerd worden met landelijke ondersteuning. De rol en taken van deze organisatie worden nog nader uitgewerkt in de nationale visie en strategie.
Dat betekent dat we naast VWS, het Informatieberaad, Nictiz etc weer een nieuwe club krijgen die zich met de zorgICT bezighoudt.
Voorspelling: het gaat alleen maat stroperiger worden.
W.J. Jongejan, 19 augustus 2022
Afbeelding van 愚木混株 Cdd20 via Pixabay
Recente reacties