Zijn patiënten-portalen bij huisartsen wel zo’n succes?

De laatste twee jaren hebben de leveranciers van de  meeste huisarts informatie systemen(HIS-sen) een patiënten-portaal voor de HIS-sen gemaakt, vaak in samenwerking met een andere softwareproducent. Ze hebben daarmee gereageerd op vragen van patiënten en huisartsen om een dergelijke voorziening te maken. Het speelt in op een wens om steeds meer dingen digitaal te regelen. Loopt het echter wel zoals iedereen zou willen? Is het een (groot) succes?

Functies

Met een patiënten-portaal, gekoppeld aan een HIS, gaan het thans eigenlijk om drie functies waarbij gebruik wordt gemaakt van het internet : het maken van afspraken, het herhalen van medicatie en het aanvragen van een e-consult. Het gaat nadrukkelijk niet om het geheel ontsluiten van alle medische gegevens van de patiënt. Niet alle HIS-sen kunnen overigens op dit moment via het portaal een e-consult faciliteren.

(On)mogelijkheden

Voor het maken van afspraken via het portaal worden in de agenda van de praktijk tijdblokken vastgesteld waarin de afspraken kunnen vallen. Geen enkele praktijk zal zijn hele agenda online willen laten vullen, al was het alleen maar om logistieke redenen binnen de praktijk. Het aanbod van de afspraakmogelijkheden is dus nooit honderd procent. Bij de medicatie moet binnen het HIS  aangegeven worden welke medicatie herhaald mag worden. Slechts die medicatie is via het portaal als herhaling te bestellen, mits een vooraf ingesteld maximum niet overschreden wordt. Bij e-consulten zal het nooit om consulten kunnen gaan met enige urgentie, omdat het tijdstip van de beantwoording van het e-consult nooit van te voren op te geven is.

Uit veiligheidsoverwegingen is het slechts  mogelijk om één persoonlijk account aan te maken met één emailadres. Het door één persoon aanvragen van herhaalmedicatie voor meerdere gezinsleden is daardoor nogal bewerkelijk. Voor elk gezinslid moet een apart account aangemaakt worden.

Makkelijk?  

Is het nu zo makkelijk om binnen het portaal één van de voornoemde acties uit te voeren? Dat is niet het geval. Vanwege veiligheidseisen is het nogal bewerkelijk. Eerst moet men naar de website van de praktijk gaan om zich te laten registreren, een account aanmaken. Daartoe moeten de naam, adresgegevens, burgerservicenummer etc opgegeven worden plus het emailadres waaronder de aanvrager bereikbaar is.                                                           Een login-naam en een wachtwoord moet gekozen worden. Na versturen ontvangt men een email met daarin een verificatielink. Door daarop te klikken wordt het account geactiveerd. De huisarts ontvangt daar een bericht van. Daarna moet in de praktijk door de huisarts de koppeling van het account met het medisch dossier gemaakt worden. De huisarts moet daarbij aangeven welke medicatie herhaald mag worden met een maximum aan herhalingen. Preparaten die onder de Opiumwet vallen zijn hoe dan ook uitgesloten van elektronische herhaling. De patiënt krijgt van die koppeling via de email een bericht. Daarna kan de herhaalaanvraag pas beginnen. Na inloggen krijgt men via de email een unieke sessiecode die ingevuld moet worden op de website waarna de herhaalaanvraag van start kan gaan.

Het starten van de communicatie en de aanvraag van de medicatie is dus verre van simpel en vereist enige vasthoudendheid.

Ervaring

Van meerdere huisartsen die zelf enthousiast zijn over de mogelijkheden van een patiënten-portaal hoor ik dat het gebruik ervan nogal tegenvalt. Er wordt door 5, hooguit 10 procent van de mensen gebruik van gemaakt. Een aantal registreert zich door een account aan te maken, maar ziet daarna toch af van de vervolgstap om daadwerkelijk zo afspraken te maken of herhaalmedicatie aan te vragen. Vaak omdat het toch bewerkelijker is dan het even bellen met de doktersassistente of de medicijnlijn inspreken, of omdat er meer vragen zijn. De indruk bestaat dat het vooral de wat hoger opgeleide tweeverdieners zijn die er gebruik van maken en de computer-geïnteresseerde oudere.

Hoewel de gedachte achter een patiënten-portaal heel sympathiek is, blijkt het gebruik in de praktijk nogal tegen te vallen. Het ziet er ook niet naar uit dat het simpeler regelen van de toegangsbeveiliging op korte termijn te realiseren is.

W.J. Jongejan