Actieplan NZA en Zin over passende zorg bekering naar Value Based HealthCare-religie
Op 27 november 2020 publiceerden de Nederlandse Zorgautoriteit(NZa) en het Zorginstituut Nederland(ZiN) een gezamenlijk stuk. Ze stuurden toen het actieplan “Samenwerken aan passende zorg: de toekomst is nú” aan de minister voor de medische zorg, Tamara van Ark. Het 74 pagina’s tellende rapport is een zienswijze van NZa en Zin met veel wollig taalgebruik over hoe de zorg op korte termijn betaalbaar gehouden kan worden. De NZa en het ZiN introduceren het begrip “passende zorg” om daarmee de zorg op termijn betaalbaar te houden. Zonder het begrip Value Based Health Care(VBHC) expliciet te noemen komt dit begrip toch nadrukkelijk voor in het stuk. De Nederlandse vertaling van VBHC is: waardegedreven zorg. Het woord “waarde” komt 81 maal in het document voor. “Waardegedreven” komt acht keer voor. Het geheel ademt de bekering tot het geloof van de VBHC in de zorg.
Koekoeksjong
Het rapport spreekt over de zorg als “koekoeksjong” die allerlei andere uitgaven verdringt. Het rapport verhaalt over verdringing van investeringen in andere sectoren van de samenleving als het onderwijs en zorg voor goede luchtkwaliteit. Ook spreekt het over verdringing binnen de zorg. Deze verdringing, zegt men, is niet het gevolg van zorgcapaciteit die elders wordt ingezet, zoals bij de coronacrisis, maar is het gevolg van het leveren van onnodige zorg of van verkeerde inzet van zorg. Dat leidt volgens het rapport niet alleen tot verspilling van geld en mankracht, maar ook tot onnodige druk op het systeem.
Passende zorg
In het rapport introduceren NZa en ZiN het begrip “passende zorg”. Dat is, in hun optiek, zorg die van waarde is voor de gezondheid en het functioneren voor het individu, tegen een redelijk prijs. Passende zorg bestaat volgens hen uit twee delen: gepast gebruik én passende organisatie van zorg.
Schuivende panelen
Ten aanzien van de het beteugelen van de zorgkostenontwikkeling zijn er al lang allerlei initiatieven gaand. Vanaf 2013 heeft VWS ingezet op “Zinnige zorg”. Het ZiN ging toen in opdracht van de minister van start met dit programma. In oktober 2020 kwam de Algemene Rekenkamer met een rapport daarover met de titel “Verzekerd van zinnige zorg.” De conclusie was vernietigend. Het onderzoek wees uit dat het programma Zinnige Zorg de verwachtingen niet heeft waargemaakt en niet heeft bijgedragen aan de beheersing van zorguitgaven. Daarom concludeert de Algemene Rekenkamer(AR): stop ermee of kies voor een fundamenteel andere aanpak. Het doel, voorkomen dat patiënten onnodige of niet-werkende behandelingen krijgen, wordt op deze manier niet bereikt.
Rekenkamer concludeert verder
De AR stelt dat naast het programma Zinnige Zorg inmiddels een nieuw programma geïntroduceerd is: “Zorgevaluatie en Gepast Gebruik”, waarvan de minister voor Medische Zorg en het Zorginstituut veel resultaat verwachten. Maar de Algemene Rekenkamer wijst erop dat beide programma’s sterk op elkaar lijken en vindt het aannemelijk dat het nieuwe programma op dezelfde problemen gaat stuiten.
Datastromen
Met het introduceren van het begrip “waardegedreven” binnen passende zorg geven NZa en ZiN het begrip “passende zorg” weer een nieuw sausje. Waardegedreven zorg(VBHC) is sterk afhankelijk van een grote hoeveelheid zorgdata en datastromen binnen de zorg. Dat realiseert men zich terdege want in deel A “Advies passende zorg” van het rapport spreekt men in hoofdstuk 5.5. over de noodzaak van een strakke regie op het organiseren van noodzakelijk gegevensuitwisseling en versneld tot stand komen van wettelijke verplichtingen daartoe. Men roept zelfs de minister op de invoering van de Wet Elektronische gegevensuitwisseling in de Zorg(Wegiz) te bespoedigen. Datacommunicatie en koppeling van zorgsystemen is echter een bijzonder weerbarstige materie waarover ik op deze website al vaker berichtte.
VBHC exit
De filosofie van VBHC, de waarde gedreven zorg, leunt dus sterk op massale en centrale verzameling van zorgdata. Op een symposium over de GGZ in juli 2019 was uit de mond van Ab Klink, voormalig minister van VWS, nu lid van de raad van bestuur van zorgverzekeraar VGZ had al kritiek. Hij stelde dat de uitkomstindicatoren waar het ministerie van VWS en het Zorginstituut Nederland nu op inzetten de verkeerde weg is. Hij zei letterlijk: “De overheid maakt hier een fout”.
Uitkomst voorspelbaar
Als het ministerie het roer ten aanzien van de bekostiging van de zorg andermaal, nu met het begrip “passende zorg”, gaat omgooien is het resultaat voorspelbaar. Of het nu “zinnige zorg”, “zorgevaluatie met gepast gebruik”, of “gepaste zorg” heet, het resultaat zal voorspelbaar zijn. De Algemene Rekenkamer was hier overduidelijk over. Het overgieten van het begrip “gepaste zorg” met een waardegedreven sausje verandert daar niet veel aan. Waardegedreven zorg is één van de vele economische visies op hoe tegen de zorg aangekeken wordt. Wel één die gebaseerd is op een enorm verantwoordingscircus met zorgdata. Dat circus vormt op zich weer een enorme belemmering om überhaupt tot het geven van zorg te komen. Het verdringt namelijk de beschikbare tijd van zorgaanbieders om zorg te verlenen.
W.J. Jongejan, 2 december 2020
Afbeelding van msandersmusic via Pixabay
Over Value Based HealtCare publiceerde de auteur al eerdere op:
Recente reacties