HIS-portaal-leverancier pusht openstelling zorgdata via portaal flink

Op  1 juli 2020 ging de Wet cliëntenrechten bij elektronische verwerking van gegevens in.  Op basis daarvan moest vanaf 1 juli 2020 de patiënt kosteloos inzage krijgen in de bij een zorgverlener elektronisch vastgelegde zorgdata. De bedoeling was dat zulks zou gebeuren met PGO’s (Per-soonlijke GezondheidsOmgevingen). Omdat de daarvoor benodigde overkoepelende informatiestandaard die het zorgICT-standaardisatie-instituut Nictiz maakt nog niet af is, kregen zorgverleners uitstel tot 1 januari 2021 om inzage van zorgdata via een PGO te regelen. Prompt doken leveranciers van HuisartsInformatieSystemen(HIS-sen) en portaal-leveranciers op de mogelijkheid rond juli 2020 hetzelfde inzichtelijk te maken voor de patiënt via het huisartsenportaal. Aan de inspanningen van de HIS-leveranciers hiervoor besteedde ik op 2 juni 2020 al aandacht. Aangezien het inzage bieden via een portaal ook voor een HIS-portaal-leverancier, zoals Pharmeon.B.V., financieel aantrekkelijk is, is nu in berichtgeving aan huisartsen te zien dat die deze route zeer actief promoot, zonder wettelijke noodzaak.(A,B) 

Verschil PGO versus portaal

Een PGO is een app/programma op smartphone of tablet waarmee de patiënt zelf zijn zorgdata digitaal van de zorgverlener(huisarts, specialist, apotheek) naar zich toe haalt en lokaal opslaat. Bij een HIS-portaal maakt de zorgverlener diezelfde zorgdata inzichtelijk op de website van de zorgverlener. De patiënt kan het inzien, maar laadt de data niet in een PGO. Voor dat inzichtelijk maken van de data via beide mogelijkheden maakt men gebruik van de zogenaamde MedMij-protocollen.

Financieel aantrekkelijker

Voor het beschikbaar maken van de zorgdata voor de patiënt is het OPEN-programma opgezet. Het ministerie van VWS betaalt dat. Er gaat 75 miljoen euro subsidie in om. Van die subsidie worden o.a.  de HIS-leveranciers betaald die hun software moeten aanpassen. Ook krijgen de huisartsen er een deel van vanwege de aanzienlijke inspanning die ze zich moeten gaan getroosten. Zij moeten op verzoek de zorgdata op passende wijze aan een PGO van een patiënt aanleveren.

In tegenstelling tot de openstelling van data richting een PGO is de weg via een huisartsen-portaal niet via subsidie geregeld  Het is een dienstverlening die de huisarts aan de HIS-leverancier en aan de portaalleverancier extra moet betalen. Tot heden kwam ik één uitzondering tegen. Het huisartsinformatiesysteem TetraHIS verhoogde de prijs voor het abonnement voor openstelling van zorgdata via het portaal niet. Zie het naschrift onder het artikel van artikel 2 juni 2020.

Verwarrend

Voor huisartspraktijken is het nogal verwarrend dat het OPEN-(subsidie)programma twee mogelijkheden kent om de online inzage te realiseren: via patiëntenportalen of via persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO’s) die voldoen aan MedMij-eisen. De portaal-leverancier Pharmeon schermt dan ook driftig met het OPEN-programma om zowel inzage via het portaal als via een PGO te promoten. In een mail aan huisartsen|(A,B) maakt men gewag van 100 deelnemende praktijken met de portaal-mogelijkheid. De Landelijke HuisartsenVereniging schreef hierover echter dit jaar:

“Het OPEN-programma kent twee mogelijkheden om de online inzage te realiseren: via  patiëntenportalen of via  persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO’s) die voldoen aan MedMij-eisen. Praktijken die gebruik maken van een portaal bij hun HIS kunnen(WJJ: niet moeten) dus per 1 juli 2020 online inzage bieden via hun portaal. Zij zullen dus per 1 juli kunnen voldoen aan het wettelijk recht op elektronische inzage (dat per 1 juli 2020 ingaat) door een elektronisch afschrift te maken van het dossier dan wel op een andere manier elektronische inzage te geven aan de patiënt. Zodra de koppeling met het PGO dan gereed is, kunnen ze ook via een PGO patiënten inzage geven.”

Geen noodzaak

Voor huisartsen is er dus geen noodzaak om per se al in 2020 de inzage van de zorgdata via een portaal te regelen, omdat per 1 januari 2021 de inzage via de PGO’s toch al geregeld en betaald is. De HIS-portaal-leverancier Pharmeon is trouwens geen kleine speler in HIS-land. Het verzorgt de patiëntenportalen van de vijf  meest gebruikte HIS-sen.

Ondergraving positie PGO’s

Wat hier gebeurt onder het voldoen aan de OPEN-programma-regels(om zorgdata online inzichtelijk te maken) is dat men de positie van de PGO’s stelselmatig ondergraaft. En dat terwijl de PGO’s, waar het ministerie van VWS zich al onder Edith Schippers warm voor maakte, al geen verdienmodel hebben. Zowel de ontwikkeling, als de uitrol, als ook de financiering van het gebruik vond en vindt plaats met forse subsidiëring door VWS. De regeling om het gebruik te subsidiëren loopt van 1 oktober 2019 tot eind 2020 en kan twee maal met een jaar verlengd worden.

Aparte dynamiek

Het is niet erg logisch te verwachten dat een patiënt zowel gebruik zal maken van het patiëntenportaal om de zorgdata in te zien, en tegelijkertijd pogingen gaat doen om via een andere weg zorgdata in het PGO te krijgen. Voor het werkveld betekent het uitbreiden van de functionaliteit van het patiëntenportaal een extra kostenpost. De openstelling via de PGO’s zou immers volledig door subsidie aan ICT-leveranciers en huisartsen zijn afgedekt. De evidente concurrentie tussen openstelling van de zorgdata via het portaal en de PGO’s zou niet gespeeld hebben als de overkoepelende informatiestandaard van Nictiz die nodig is voor de PGO’s eerder dit jaar klaar geweest zou zijn.

W.J. Jongejan,  7 september 2020

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay