Print 🖨 PDF 📄 eBook 📱

Rechtsbescherming in jeugdzorg afdwingen met nieuwe stichting

rechtsbeschermingOp 20 november 2023 vond op de Internationale Dag van de Rechten van het Kind in het perscentrum Nieuwspoort(Den Haag) de presentatie plaats van de Stichting Recht Kinderen van de Staat. Deze ondersteunt en voert juridische procedures tegen overheden en zorgorganisaties ter bescherming van de rechten van kinderen en ouders/verzorgers in de jeugdzorg. Op papier lijken zaken redelijk geregeld, maar in de praktijk komt het zeer frequent voor dat kinderen door beschermingsmaatregelen van de regen in de drup geraken, instanties naar elkaar wijzen en het recht ver te zoeken is. In april 2023 noemde de Algemene Rekenkamer het in een rapport over de jeugdzorg “georganiseerde onmacht”, meteen ook de titel van het rapport. Met de stichting willen de initiatiefnemer, Martijn van Rhenen en de bestuursleden de rechten beschermen van resp. kinderen, en van kinderen en ouders die met jeugdzorg te maken krijgen en in dat kader ook gerechtelijke procedures voeren.    

Jeugdzorg

Sinds de invoering van de Jeugdwet in 2015 moeten gemeenten de jeugdbescherming lokaal organiseren. Het idee van de minister en de staatssecretaris was dat gemeenten dichter bij kind en gezin staan en dus meer maatwerk kunnen leveren. De rijksoverheid organiseert dus de voorzieningen voor jeugdbescherming niet zelf. In de praktijk leidt dit tot een onoverzichtelijke en onwerkbare situatie voor gemeenteambtenaren én hulpverleners. In 2019 beoordeelden de Inspectie Justitie en Veiligheid en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd de situatie in de jeugdbescherming als ‘niet acceptabel’. Op dit moment, 3 jaar later, is er geen sprake van (of zicht op) structurele verbetering. Kinderen zijn hiervan de dupe.

Georganiseerde onmacht

Een terugkerend patroon in de jeugdzorg is volgens het rapport van de Algemene Rekenkamer dat iedere partij die betrokken is bij de jeugdzorg aangeeft pas richting een oplossing te kunnen bewegen als één van de andere partijen eerst tegemoet is gekomen aan hetgeen zij nodig heeft om te kunnen veranderen. Deze situatie ziet de Algemene Rekenkamer als georganiseerde onmacht. Onmacht, omdat iedereen het beste voor de kinderen wil, maar niemand bij machte lijkt om echt de leiding te nemen om dit te waar te maken. Georganiseerd, omdat dit een onlosmakelijk gevolg is van de manier waarop rijksoverheid, gemeenten, gecertificeerde instellingen en jeugdhulpaanbieders hun verantwoordelijkheid voor de jeugdbescherming invullen.

Beoogde activiteiten

De stichting wil haar doel bereiken door activiteiten in meerdere richtingen:

  1. Voorzien in een goede rechtsbescherming voor ouders en kinderen die te maken hebben met enige vorm van jeugdzorg door toevoeging van een juridisch adviseur.
  2. Strategisch te procederen in gevallen waarin kinderen van adequate jeugdzorg onthouden blijven, als gevolg van niet toereikende jeugdzorg en of niet toereikende middelen bij overheid en instanties.
  3. Te streven naar een betere rechtsbescherming voor kinderen die onder toezicht staan of uit huis zijn geplaatst door de overheid.
  4. Handhaving van toezicht op jeugdorganisaties af te dwingen
  5. Een betere bescherming van rechten van ouders te waarborgen
  6. Met maatschappelijk en/of culturele organisaties samen te werken en het gebruik maken van diverse media voor het informeren van publiek/politiek, overheidsinstanties en organisatie werkzaam op het gebied van de jeugdzorg.

Kickoff

Als start kondigde het bestuur een zogenaamd Kroonberoep aan bij de minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen vallend onder het ministerie van Sociale Zaken Werkgelegenheid. Daarbij doet de stichting het verzoek om de Verordening Jeugdhulp Maassluis 2023 (“Verordening”) ter vernietiging aan de Kroon voor te dragen ex artikel 132, vierde lid, van de Grondwet. Die verordening van Maassluis is in strijd met de Algemene wet bestuursrecht omdat men beschikkingsvrij te werk gaat als een kind daar in enige vorm jeugdzorg krijgt. Kortgezegd houdt deze werkwijze in dat de desbetreffende gemeente in de regel geen beschikkingen meer uitvaardigt als het desbetreffende bevoegde, gemeentelijke orgaan een ondersteuningsplan vaststelt. Het directe gevolg hiervan is dat de betrokken jeugdigen en/of hun ouder(s)/verzorger(s) niet tegen het vastgestelde ondersteuningsplan kunnen opkomen als het ondersteuningsplan niet voorziet in de jeugdhulpbehoefte. Immers, zonder beschikking kan geen bezwaar of beroep worden ingesteld.

Profilering in de jeugdzorg

Op een vraag mijnerzijds of de stichting ook van plan was actie te ondernemen tegen de privacy-schendingen bij gemeenten bij het regelen van jeugdzorg en de ongebreidelde dataverzameling door gemeenten kwam een bevestigend antwoord. Daarbij is het kind bij gemeenten het subject van ordinaire datamining met daarna profilering op basis van die data. Helaas doen de gemeente Vlaardingen, Maassluis en Schiedam daar ook aan mee. Het griezelige daarbij is dat er ook commerciële lieden zijn die zeggen met Artificial Intelligence modellen te kunnen maken die op basis van in het kader van de jeugdzorg verzamelde data kunnen voorspellen wie over enkele jaren jeugdzorg behoeft.

Ik vind het zeer bemoedigend dat de kersverse stichting bereid en financieel in staat is actie te ondernemen.

 

De livestream van de persconferentie in Nieuwspoort kunt u hier terugzien.

W.J. Jongejan, 21 november 2023

Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay