Wat hebben huisartspraktijken en kinderdagverblijven gemeen?

Zij hebben gemeen dat het allebei gemeenschaps-voorzieningen zijn waar veel geld in omgaat en grootkapitaal er een rol in speelt. Menigeen kent de financiële ellende nog van de overname-toestanden van kinderdagverblijven door private-equity investeerders. In 2005 privatiseerde  de overheid de kinderopvang, waarna private-equity financiers hun intrede deden op deze “markt”.  Waarom kom ik hierop? Twee keer( 5 december 2020 en 23 januari 2021) beschreef ik de overname van huisartspraktijken door het bedrijf Quin. Dit bedrijf is gefinancierd met geld afkomstig van eigenaren van de Bergman klinieken, investeringsvehikels van zorgverzekeraars CZ en Zilveren Kruis en recent investeerder Partners in Equity. Het zou nu een te investeren vermogen hebben van 100 miljoen euro. Zoals ik al eerder schreef zijn investeerders altijd uit op return-on-investment. Waar men nu bezig is met het (willen) bouwen van een huisartsenpraktijk-concern, zal ongetwijfeld op enig moment het moment van “cashen” gaan komen.   

Kinderdagverblijven

Bij de kinderdagverblijven zagen we hoe op het creëren van een private markt een cascade van gebeurtenissen volgde in de daaropvolgende jaren. Overname op overname deed zich voor door private-equity financiers met als eindresultaat sluiting van kinderdagverblijven, ontslagen en een met schulden overladen sector. Immers private equity investeerders zetten namelijk altijd een constructie op waarmee uiteindelijk de overgenomene uiteindelijk zelf de overname financiert. Pas heel laat kwam er tegenbewegingen op gang. Pas in 2019 deed de Ondernemingskamer een uitspraak in een vonnis waarin een onderzoek verordonneert werd naar het handelen rondom overnames. Het onderzoek behelst dan ook het handelen van het bestuur van de kinderdagverblijven-organisatie bij de primaire overname. Zeer problematisch was destijds dat het management aanzienlijk mee profiteerde van de bij de overname spelende geldsom.

Huisartspraktijken

Door het teruglopen van het aantal huisartsen dat bereid en in staat is om als praktijkhouder te fungeren zien we de laatste paar jaar in snel tempo een aantal ontwikkelingen op gang komen. Dat varieert van initiatieven om praktijken digitaal te ontlasten( Flexdokters of DocLine,) tot overnames door concernbouwers. Quin B.V. is daarbij de grootste met twaalf praktijken, maar daarnaast is bijvoorbeeld ook Centric Health B.V. actief. De laatste heeft een grote groepspraktijk(Iepenhof) in Woerden en één in Den Haag(Baskaya) onder beheer. In de aanvangsperiode zullen dit soort bedrijven met investeringsgeld overnames willen doen om tot een aanzienlijk volume te komen.

Vervreemden na investeren

De inkomsten uit de praktijken zullen nimmer tot een voldoende financiële opbrengsten leiden om EN de praktijklasten(personeel/pand etc) EN een voldoende rendement voor de investeerders op te brengen. Dan zijn er maar twee mogelijkheden, die men overigens allebei ten uitvoer kan brengen. In de eerste plaats is dat het afknijpen van de dienstverlening en de daarmee samenhangende werkgelegenheid. In de tweede plaats ook het vervreemden van het bezit. Het is geen vreemde gedachte. De Bergman Klinieken waar de families Malenstein en Fentener van Vlissingen veel geld in hadden zitten zette men in 2020 in de verkoop. Geschatte waarde: één miljard euro. Het is nog steeds niet duidelijk of de verkoop uiteindelijk door is gegaan. Maar dezelfde familie nu investeert nu in het opkopen van huisartspraktijken en een representant van de familie heeft de leiding.

Schulden

Het is een zeer voorspelbaar scenario dat wat met de Bergman Klinieken gebeurde, straks ook met de huisartspraktijken gaat spelen. Opkopen door private- equity financiers met het leggen van schulden bij de overgenomen praktijken. Ook is voorspelbaar dat het vastgoed waarin de praktijken opereren verkocht zal gaan worden met dure huurcontracten voor de betrokkenen daarna. Dit is geen rocket-science. Het gebeurde al eerder in veel andere sectoren, Zo ook bij de kinderdagverblijven..

Nieuw elan

De vraag is of de huisartsenwereld met als belangenbehartigers de Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen(VPHuisartsen) voorop en de Landelijke HuisartsenVereniging(LHV) een dergelijke ontwikkeling moet afwachten. Het is tijd om te komen tot een nieuw elan, een bewustwording van de situatie om het tij te keren. Zoals het nu gaat is het de dood in de pot met op den duur de teloorgang van een onmisbare eerstelijnsvoorziening. Ook dient de politiek in te gaan zien dat dit niet de manier is om een basisvoorziening in de gezondheidszorg te verkwanselen. Het moet niet zo zijn dat straks geld voor de zorg wegvloeit naar de Kaaijman eilanden zoals bij de kinderdagverblijven.

W.J. Jongejan, 28 januari 2021

Afbeelding van Nattanan Kanchanaprat via Pixabay