Wetsontwerp over elektronische zorgcommunicatie zal nooit afdoende zijn

Wetsontwerp over elektronische zorgcommunicatie zal nooit afdoende zijn

De rijksoverheid liet op 23 april 2021 weten dat de ministerraad ingestemd heeft met het Wetsontwerp Elektronische gegevensuitwisseling in de zorg(Wegiz). Binnenkort gaat het naar de Tweede Kamer. De exacte tekst van het wetsvoorstel is nog niet bekend. Wel het concept dat in 2020 voorlag in een internetconsultatie-ronde met het concept Memorie van Toelichting. Met de nodige poeha kondigde minister van Ark in december 2020 nog aan hoe ze de regie gaat nemen in de elektronische zorgcommunicatie. Het is echter nu al te voorzien dat de Wegiz niet het definitieve middel gaat worden om de zorgcommunicatie vlot te trekken. Redacteur en journalist Jan Jacobs van het online magazine Smarthealth schreef op 15 april 2021 een interessante analyse over de Wegiz met de kop: “Onderschatten beleidsmakers hoe interoperabiliteit echt werkt?”  Hij maakt daarin duidelijk dat de interoperabiliteit van producten iets anders is dan kwaliteitsnormen opstellen. Ik zal er even op voortborduren.

Jan Jacobs

In zijn analyse schrijft Jan Jacobs dat het in het wetsvoorstel/toelichting vooral gaat “over” de elektronische zorgcommunicatie maar nauwelijks over het “hoe”. Hij constateert dat het in de teksten gaat over borging, organisatie, infrastructuur en interoperabiliteit, maar weinig over hoe de uitvoeringspraktijk er uit ziet. In het wetsvoorstel/toelichting belijdt men weer de mantra’s: eenheid van taal en eenheid van techniek. Met dat laatste doelt men op het gebruik van informatiebouwstenen die Nictiz ontwikkelt voor de zorgcommunicatie. In het wetsvoorstel is een belangrijke plaats ingeruimd voor het opstellen van normering voor de elektronische zorgcommunicatie door het NEN-instituut. Daarnaast zou het NEN in het kader van certificering van toepassingen een rol gaan spelen. Het moet certificatieschema’s op gaan stellen en die moeten beheren. Het zijn allemaal beschrijvingen van processen, maar het gaat niet om de uitvoeringspraktijk. Want dat punt is/kan nauwelijks beschreven worden. Het veld vult dat in.

Voorbeeld 1

Jacobs noemt als voorbeeld van waar het eerder op de door hem beschreven wijze mis ging het gebeuren rond de invoering van de technische norm voor veilige email en chat-applicaties, de NEN 7516. Daar doet zich het fenomeen voor dat leveranciers het certificeringstraject doorlopen hebben, maar toch soms niet transparant en probleemloos mails kunnen uitwisselen. Dat heeft te maken met de technische uitvoering op de werkvloer die zich niet in administratieve normen laat vangen.

Voorbeeld 2

Als een patiënt verhuist dan moet het elektronische huisartsdossier kunnen meeverhuizen naar huisartsinformatiesysteem(HIS) van de nieuwe huisarts. Lange tijd bestonden daarbij grote problemen. Eén van die problemen was dat tekst van diagnosen en van consulten niet correct overkwam als de nieuwe huisarts het elektronische verhuisbericht ingelezen had. Tekst bleek dan verhaspeld en soms onleesbaar. Raadselachtig leek het. Jaarlijks is er de HIS-demo-dag waarbij vertegenwoordigers van gebruikersverenigingen van de zeven grootste gebruikersverenigingen van (HIS-sen) elkaar aan de hand van opdrachten laten zien hoe elk HIS die uitvoert. In 2014 ging die o.a. over het elektronische verhuisbericht. Ik hield er een presentatie waarbij een testdossier telkens van het ene naar het andere HIS werd door verhuisd. Na één maal verhuizen was geen verminkte tekst zichtbaar, maar na drie keer verhuizen een zeer forse verminking. Zoekwerk van Marcel Leijten, projectleider en adviseur bij de stichting Inschrijving op Naam(ION) leidde tot de oplossing.