ZN berijdt dood paard bij digitale 2024-ambities
Recent kwam Zorgverzekeraars Nederland(ZN) met de Ambities Zorginkoop Digitalisering 2024. Een stuk waarin de branchevereniging haar plan voor de inpassing van digitale technieken presenteerde. Het motto daarbij is “Passende hybride en digitale zorg: zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal als het kan”. Men formuleert vier ambities. Ambitie 1: Om de zorg toegankelijk, kwalitatief en betaalbaar te houden is transformatie nodig naar hybride en duurzame zorg. Nummer 2: Inwoners van Nederland hebben in 2025 digitaal toegang tot en de beschikking over hun eigen zorggegevens. Voornemen 3: Elektronische gegevensuitwisseling is de standaard in de zorg en draagt bij aan goede en veilige patiëntenzorg. Ambitie 4: Data wordt gebruikt voor diverse secundaire doelen die bijdragen aan betere zorg. Bij ambitie 2 haalt ZN pontificaal de Persoonlijke Gezondheids Omgevingen(PGO’s) van stal. Bij Ambitie 2 wordt duidelijk dat ZN tegen beter weten in gaat trekken aan een dood paard.
PGO
PGO’s zijn apps of programma’s op smartphone/tablet waarin patiënten hun zorgdata kunnen opslaan. Die data kunnen ze downloaden m.b.v. softwarematige voorzieningen vanuit huisarts- of ziekenhuisinformatiesystemen. Ik schreef al vaker op deze website over de PGO’s(onder andere (A ,B ,C ,D ) Met de PGO’s, ooit bedacht door VWS om de patiënt zelf zorgdata ter beschikking te geven, loopt het helemaal niet goed. De ontwikkeling kostte veel tijd, waardoor de beschikbaarheid van zorgdata via portalen van ziekenhuizen en huisartsen veel eerder en beter van de grond kwam. De PGO’s zijn ingewikkeld in het gebruik. Op het moment dat er begin 2023 al ruim 2,5 miljoen keer door patiënten gebruik gemaakt was van een portaal kwam het aantal gebruikers dat minimaal één keer een PGO gebruikt had net boven de 100.000 uit.
Geen vetpot
De PGO’s kennen dus verhoudingsgewijs weinig gebruikers. Voor de producenten vormt het bepaald geen vetpot. Patiënten betalen er niet voor, de zorgverzekeraars evenmin. De producenten krijgen eenmalig 7,5 euro per gebruiker die minimaal één keer zinvol dat opgehaald heeft met een PGO uit een huisartspraktijk of ziekenhuis. Veel van de weinige gebruikers doen dat ook maar eenmalig. De zorgverzekeraars hebben wel financieel bijgedragen aan het maken van het MedMij afsprakenstelsel dat ten grondslag ligt aan de communicatie tussen PGO’s en zorginformatiesystemen. Dat deed men samen met VWS.
Ambitie en doel
Ambitie 2 van ZN was dus dat de inwoners in 2025 digitaal toegang hebben tot en de beschikking over hun eigen zorggegevens. ZN zegt daarover:
“In 2025 beschikken alle inwoners die dat willen over een gebruiksvriendelijke en goed gevulde persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) die van meerwaarde is in het zorgproces en voor iedereen begrijpelijke informatie bevat.
Zo kunnen zij desgewenst meer regie nemen op hun gezondheid en zorg en kunnen zij invulling geven aan samen beslissen met hun zorgverlener.”
En vervolgt:
“Doel 2: In 2024 zijn alle huisartsen, ziekenhuizen, zelfstandig klinieken en GGZ-instellingen aangesloten op het MedMij afsprakenstelsel en kunnen zij gegevens uitwisselen met MedMij gecertificeerde PGO’s. Deze gegevens betreffen minimaal de huisartsgegevens of basisgegevensset zorg (BgZ), documenten, zelfmetingen, eAfspraken en vragenlijsten.”
De ambitie die ZN hier ventileert is huizenhoog en correspondeert op geen enkele wijze met het aantal PGO-bezitters en gebruikers op dit moment(tussen de 100.000 en 200.000).
Bezitters en gebruikers
Er zit een wereld van verschil tussen het bezitten van een PGO en het gebruik. Eigenlijk kan men alleen het aantal mensen meten dat minimaal één keer zinvol gebruik gemaakt heeft van een PGO. Daarvoor krijgt de producent namelijk eenmalig de eerder genoemde 7,5 euro. Uit veldtesten is gebleken dat zoals de PGO’s nu zijn, mensen die ze hanteerden in een zeer hoog percentage het gebruik niet aan anderen zouden aanbevelen. Het doel dat ZN zich bij ambitie 2 stelt lijkt heel wat, maar gaat niets zeggen over het aantal mensen dat een PGO gaat gebruiken. Zelfs als alle door ZN in de doelstelling genoemde zorgverlenerscategorieën aangesloten zijn op het MedMij afsprakenstelsel en gegevens KUNNEN uitwisselen, zal dat niets zeggen of de patiënten zoiets massaal WILLEN gaan doen.
En VWS ploegde (en zwoegde voort)
Op 11 mei 2023 schreef minister Kuipers van VWS aan de Tweede Kamer hoe hij na 2023 de financiering van de PGO-leveranciers denkt te financieren. De huidige regeling (open house PGO-regeling) loopt eind 2023 af. Kuipers onderzoekt hoe na 2023 de financiering van PGO-leveranciers gerealiseerd kan worden en denkt daarbij op dit moment aan een reguliere aanbesteding. De juridische haalbaarheid van een aanbesteding wordt momenteel onderzocht. Het betekent wel dat VWS nog steeds de patiënt niet wil laten betalen voor aanschaf en onderhoud van een PGO. Ook betekent het dat ZN nog steeds niets wil betalen voor PGO-aanschaf en -gebruik.
Riding a dead horse
Bij de Dakota-indianen bestaat al generaties lang een gezegde. Het luidt: “What to do when riding a dead horse?”. Het verstandigste is afstappen. Wat we met ZN en de PGO’s zien is dat men bezig is een dood paard blijvend te berijden. Men kiest niet voor de meest voor de hand liggende, maar voor onpraktische en onhaalbare oplossingen. Gewoon omdat men iets in het hoofd heeft en denkt gezichtsverlies te lijden bij stoppen.
Zoals gezegd, ZN is daarin niet uniek. VWS doet het ook. En kostbaar dat het is!!
W.J. Jongejan, 6 oktober 2023
Afbeelding van Gordon Johnson via Pixabay
Recente reacties