Zorgrobot Zora nu in NRC gehypet als wiskundeleraar

Na alle juichtaal en mooipraat over de “zorgrobot” Zora wordt dit apparaat nu in het NRC-Handelsblad van 14 januari 2016 gehypet als wiskundeleraar. Het gaat in het artikel om klas 1 van het VMBO in Uithoorn die instructie krijgt over het oefenen met tafels(tafel van vijf bijv.) en sommen erover maakt. Na diverse introducties in de zorg is nu blijkbaar het onderwijs aan de beurt. De onderzoekers van de Vrije Universiteit Elly Konijn en Johan Hoorn gaan op die school de komende vier weken Zora uittesten bij het lesgeven. Bij het lezen van het artikel valt net als bij de artikelen over de introductie van Zora in de ouderen-/dementenzorg op, dat er nauwelijks sprake is van het verdiepen in de achtergrond en de exacte werking van de 57 cm hoge robot Zora (kostprijs 16.500 euro exclusief BTW). Eerder besteedde ik een tweetal publicaties over dit onderwerp. De eerste op 15 juni 2015 en de tweede op 10 december 2015 op deze website.

Autisme?

Volgens de onderzoekers zou het gebruik van Zora vooral goed zijn bij autistische leerlingen, omdat de robot geen mimiek vertoont en een docent van vlees en bloed wel. Het komt enigszins gezocht over, omdat de aanwezigheid van een robotje die praat en beweegt(zelfs danst) in de klas ook weer extra, andere, prikkels geeft die een autist van de wijs kunnen brengen.

Het lijkt een poging van de onderzoekers van de VU om een aansprekende rechtvaardigingsgrond voor de aanschaf en het gebruik van Zora te propageren. Hetzelfde speelde bij de aanschaf van 15 Zora’s in verpleeghuizen in de regio Utrecht( beschreven in mijn artikel dd 10-12-2015) waarbij als extra rechtvaardigingsgrond bij de aanschaf erbij verzonnen werd dat de kleine robot mogelijk een rol kon gaan spelen bij dwaal- en wegloopgedrag van de patiënten.

De robot wordt ook geprezen voor het moeiteloos vaker herhalen van uitleg van leerstof. Het zal dan gezien het eigene van robots wel telkens de zelfde uitleg zijn. Het aardige van een goede docent is nu juist dat die bij gerezen problemen over de lesstof bij een leerling de uitleg kan herhalen maar met telkens een net iets andere invalshoek. Door het niet klakkeloos herhalen, maar ad hoc aanpassen aan het bevattingsvermogen van de leerling, zal die tot begrip van de lesstof komen.

Logistiek

Waar een docent soms al moeite heeft met het orde handhaven onder de les, is het niet voor te stellen dat Zora met haar 57 cm in haar eentje voldoende respect kan afdwingen. Het is de facto dan ook noodzakelijk dat een leerkracht zich gewoon in het leslokaal bevindt om de robot veilig te laten werken. Daarnaast is het zo dat de logica aan boord van Zora niet zomaar ad random op allerlei vragen van leerlingen kan reageren. Het werkingsmechanisme van Zora is dat van een buikspreker. Zora zal zelfstandig misschien kleine afgebakende teksten kunnen uitspreken en taken verrichten, maar Zora communiceert met de klas via een persoon op afstand achter een laptop of computer. Wat er in de omgeving wordt gezegd en gedaan wordt met vier microfoons en twee videocamera’s via wifi doorgestuurd naar dat basisstation buiten de werkruimte. Daar typt iemand dan de antwoorden in die Zora spontaan lijkt uit te spreken. Behalve de persoon in de klas die bij Zora is en over haar waakt dient er dus een tweede persoon (met wiskundekennis) elders aanwezig te zijn achter de laptop.

In het wifi-netwerk moet voor Zora een afgeperkt deel worden aangemaakt, omdat Zora met haar twee on-board computers als een lek in het netwerk kan figureren. Ook moet er aparte aandacht zijn voor de privacy omdat de beelden die Zora maakt en naar het basisstation stuurt personen bevat die onder privacyregelingen vallen.

Het is trouwens niet voor stellen hoe Zora op een schoolbord of anderszins wiskundige formules opschrijft dan wel toont en daarbij aanwijst over welk specifiek onderdeel gesproken wordt.

Niet serieus

Terwijl het de bedoeling van alle artikelen over Zora lijkt te zijn om het gebruik ervan te promoten en te rechtvaardigen draagt deze buiksprekende robot met een lengte van één derde van de gemiddelde docent niet bepaald bij aan het debat over de inzet van robots in de samenleving. Het is een niet serieus te nemen introductie van een bewegende pop. Wat hier als vernieuwing geïntroduceerd wordt is niet anders dan een grappige, maar dure, computer-gadget zonder enige toekomst.

Het kritiekloos schrijven over dit soort gadgets leidt af bij het voeren van het maatschappelijke debat over robotisering.

W.J. Jongejan, huisarts n.p. en docent

De afbeelding bij dit artikel is niet van de beschreven robot