Kwalijke insinuaties raadsleden Maassluis in jeugdzorgdebat
Met stijgende verbazing heb ik 23 januari 2024 een raadscommissie-debat van de gemeente Maassluis gevolgd. Het debat kunt u terugzien via de website van de gemeente Maassluis. Kies keuze 3 De Buys. Vanaf 1 uur 2 min kunt u het zien in deze link. Een debat was het waarin een (steun)raadslid nogmaals duidelijke vragen stelde aan de wethouder die over jeugdzorg gaat. Zulks, omdat eerdere schriftelijke communicatie met de wethouder in de vorm van een achttal vragen tot een uiterst beperkt en nietszeggende beantwoording leidde. Het betrof het willen maken van wijk-/postcode gebonden profielen op basis waarvan men jeugdzorg efficiënt(er) wil inzetten. De vragen werden gesteld door mevr. D. Doremalen van Forum voor Maassluis(FvM). Deze partij heeft overigens niets van doen met Forum voor Democratie). De fractie van Leefbaar Maasluis(LM), bij monde van de heer Gary Bauer, stelde gelijkluidende kritische vragen.
Insinueren
In de vergadering insinueerden raadsleden van vier verschillende partijen dat mevr. van Doremalen’s en de heer Bauer’s inbreng getuigde van fors wantrouwen jegens de wethouder(B&W). Ze zeiden dat Doremalen en Bauer onsamenhangende vragen stelden en dat de vraagstelling abject was. Het betrof de raadsleden van VSP Maassluis, PvdA, GroenLinks en met name D66. Niets is echter minder waar. Met enige kennis van de jeugdzorg/jeugdwet en de juridische kanten van de jeugdzorg is het duidelijk dat de vragen die FvM en LM stelden buitengewoon relevant waren. Het zijn vragen die B&W zich moet stellen alvorens de genoemde dataverzameling te accorderen. Het lijkt erop dat meerdere partijen in de gemeenteraad van Maassluis niet door hebben dat ze simpelweg te weinig verstand hebben van de juridische kant van de jeugdzorg.
GIRFEC-look-alike
Al enige tijd volg ik het jeugdzorgbeleid in de MVS-steden. Dat zijn Maassluis, Vlaardingen en Schiedam. De reden is dat men data-gedreven wil gaan werken in de jeugdzorg. Grote hoeveelheden data wil men verzamelen over jeugdigen in zogenaamde wijk-/postcode gebonden profielen. Het model dat men hanteert is een evidente afgeleide van het Schotse Girfec-model. Girfec staat voor Getting It Right For Every Child. Het model is in Schotland afgeschoten na heftige protesten van ouders en een zaak bij het hooggerechtshof. Binnen het model dat de MVS-steden willen gebruiken staat een kansen-cirkel centraal waarin van elk kind op basis van informatie van scholen, consultatiebureaus etc. scores op diverse terreinen wordt vastgelegd. Scores op basis waarvan men risico’s in kaart wil brengen. Het is een intensieve vorm van datamining bij kinderen.
Wijk-/postcode gebonden profielen
Op basis van die data wil men wijk-gebonden profielen gaan maken. Naar men zegt om de beschikbare jeugdzorg beter te doen aansluiten op de vraag. Wat men echter doet is het profileren van jeugdigen. Dat betekent op wijk- of op postcode-niveau kijken hoe de kinderen scoren binnen een schema met doelen. De gemeente Maassluis zoekt daarbij de rafelranden op van wat mag en niet mag. Profilering betekent dat straks (groepen van) ouders eruit gelicht worden qua kans dat het daarbij mis gaat. Kinderen en vooral ouders zullen dan geacht worden te bewijzen dat ze geen jeugdzorg nodig hebben. Het betekent een omkering van de bewijslast.
Wethouder
Met een hoog spreektempo en in mijn ogen enigszins nerveuze stem ging wethouder Bronsveld die jeugdzorg in haar portefeuille heeft in op de vragen van FvM en LM.
Ze ging in tegenstelling tot de beantwoording in de brief van B&W nu wel tot enige hoogte inhoudelijk in op de kritische vragen. Zij kwam met een verward verhaal over op welke wetsgronden, wetsartikelen uit de Jeugdwet of andere wetten de profilering ging plaatsvinden. Een wetsgrond noemen deed ze niet. Daarnaast zei ze dat er nog geen profielen gemaakt worden. Dat moest nog gaan gebeuren.
Verschuilen achter DPIA
In de vragen die mevr. van Doremalen in eerste en tweede termijn aan de wethouder stelde zat ook een vraag over het wel of niet gedaan hebben van een Data Protection Impact Assessment(DPIA). Dat is een toets die een verwerker moet uitvoeren als het gaat om verzamelingen van (bijzondere) persoonsgegevens. Een DPIA blijkt nog niet uitgevoerd te zijn. De wethouder gaf aan dat de inhoud en uitkomst van die toets niet openbaar zouden zijn omdat daar te lopen risico’s in beschreven zouden staan die men niet wil delen. Tot mijn grote verbazing zei ze ook dat het bepalen op welke wetsgronden/wetsartikelen de profilering eventueel zou mogen plaatsvinden bepaald zouden worden binnen de DPIA. Dat is een volkomen zot standpunt. Op welke wetsgronden/wetsartikelen een dataverzameling zou mogen dient men VOOR een DPIA aan te geven. Als er namelijk geen rechtsgrond is mag de dataverzameling gewoon niet en vindt ook geen DPIA plaats. Door de uitkomst van een DPIA geheim te verklaren zou je nooit te horen krijgen op welke gronden het wel zou mogen.
Verwijzen naar ROGplus?
In Maassluis heeft B&W de uitvoering van de jeugdzorg belegd bij uitvoeringsorganisatie ROGplus waarbij dan het MEVIS-consortium de jeugdhulp levert en de wijk-/postcode-profielen gaat maken. Een getrapte organisatie dus. Wethouder Bronsveld raadde de twee kritische partijen aan met het bestuur van ROGplus in gesprek te gaan over hun zorgen. Terecht bracht mevr. van Doremalen te berde dat het bestuur van ROGplus uit zes wethouders van Maassluis, Vlaardingen en Schiedam bestaat, uit elke gemeente twee. De wethouder verwees dus daarmee naar zichzelf maar dan met een andere pet op. Zij leek dat niet vreemd te vinden.
Vreemde vertoning
Al met al was het een vreemde vertoning. Raadsleden die andere raadsleden van wantrouwen jegens B&W betichtten en het organiseren van een in hun ogen overbodig debat. Terwijl het juist B&W zelve waren die door een uiterst oppervlakkige en absoluut onvoldoende beantwoording van terechte vragen dit over zich afgeroepen hadden. En door een wethouder die niet kan uitleggen op welke wetsgronden/wetsartikelen de dataverzameling zou mogen en dat wil verstoppen achter de muur van een geheim te houden DPIA-uitslag.
Rafelranden
De MVS-gemeenten, met Maassluis als belangrijke representant, zoeken de lelijke rafelranden op van wat betamelijk is ten aanzien van de jeugdzorg. Schermend met het belang van het kind(artikel 3 Kinderrechtenverdrag) gaat men straal voorbij aan het bewaren van de privacy van het kind(artikel 16 Kinderrechtenverdrag). Mevrouw van Doremalen maakte in het debat ook duidelijk dat zowel de Autoriteit Persoonsgegevens, als een hoogleraar privacyrecht, als ook de juristen die bij de SyRI-rechtszaak betrokken waren die ze voor het debat consulteerde haar vertelden dat er geen rechtsgrond voor de wijk-/postcodegebonden profilering bestaat.
Daarnaast propageert Maassluis het beschikkingsvrij/-arm werken in de jeugdzorg. Voor de gemeente makkelijker, maar het zet de betrokken jeugdige en de ouders op voorhand op een juridische achterstand. Op dit moment loopt een Kroonberoep bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. Het ziet er naar uit dat het beschikkingsvrij werken landelijk door het ministerie verboden gaat worden.
W.J. Jongejan, 27 januari 2024
Afbeelding van Mohamed Hassan via Pixabay
Recente reacties