Moreel kompas zoek bij verenigingen GGZ-zorgverleners
Net als de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie(NVvP) haastte het Nederlands Instituut van Psychologen(NIP) zich om na de uitzending van Argos/VPRO “Het geheim van de spreekkamer” te reageren. Door te zeggen dat de HONOS-dataverzameling door de Nederlandse Zorgautoriteit(NZa) best wel mag. Dat betwist de actiegroep Vertrouwen in de GGZ. Die gaat daar een rechtszaak over voeren wegens schending van privacy en het medisch beroepsgeheim. Net als de NVvP zegt het NIP dat het OK is, omdat de Autoriteit Persoonsgegevens zegt dat het OK is. Privacy/medisch beroepsgeheim vinden ze zo goed geborgd. Ook de Landelijke Vereniging van Vrijgevestigde Psychologen en Psychotherapeuten(LVVP) deelt dat standpunt, maar die liet zich niet verleiden tot acuut reageren. Daar staat het op 5 juni 2023 op de website. Net als de NVvP komen NIP en LVVP niet met een eigenstandig oordeel.
Kan je je op de AP verlaten?
Het antwoord is kort gezegd: neen. In de eerste plaats komt de AP er vaak niet aan toe om ergens een oordeel over te vellen. Door een beperkt budget heeft ze te weinig man- en slagkracht. En als ze ergens aan begint dan sleept het beoordelingsproces zich nogal eens eindeloos voort. Waarbij de indruk bestaat dat de AP hoopt dat probleem zich tussentijds vanzelf oplost. In de tweede plaats gaat het erom hoe de AP ingeschakeld wordt. Het is bij de HONOS-data zo dat de NZa de AP duidelijk misleid heeft bij de advies aanvraag. Zeer ongebruikelijk deed ze dat in etappes. Waarbij in de laatste etappe de NZa de HONOS-dataverzameling niet in een resumé vermeldde, maar het verstopte ergens in een zin achter in een ruim 90 pagina’s document. In de derde plaats is het verstandig om niet alleen te kijken naar wat de AP schrijft maar ook wat ze NIET schrijft in haar oordeel.
AP noemde medisch beroepsgeheim helemaal niet
Laten we eens teruggaan naar de zeer kritische brief die de AP aan de NZa stuurde op 7 oktober 2022 over de verplichte HONOS-data aanleveringen naar het definitieve oordeel op 14 december 2022.
Als we gaan zoeken op het woord ‘privacy’ komt dat in de eerste brief tien keer voor en in de tweede brief drie keer. De woorden ‘medisch beroepsgeheim’ komen NUL keer voor in beide brieven, waarvan de laatste het definitieve oordeel bevatte. De AP heeft dus NIETS geoordeeld over het medisch beroepsgeheim. In de Woo-stukken (A ,B ,C )die de actiegroep bij de NZa opvroeg komen de woorden ‘medisch beroepsgeheim’ in de ruim 270 pagina’s maar vier keer voor. Daarvan gaat het drie keer om opmerkingen van NZa- medewerkers waarin ze de AP vragen iets over het medisch beroepsgeheim te zeggen.
Goed en kritisch teksten lezen blijft uiterst belangrijk.
Ontbrekend moreel kompas
Van besturen van verenigingen van beroepsbeoefenaren die zeer dicht bij hun cliënt staan met mentale en existentiële vragen zou men een een zeer kritische houding moeten verwachten als het gaat om schendingen van het medisch beroepsgeheim. Die schending speelt buiten kijf bij de verzameling van de HONOS-data door het gepseudonimiseerd centraal verzamelen. Pseudonimisatie vertraagt herleiding tot een persoon, maar sluit dat niet uit. De NZa liet zelf ook op 21 juli 2022 weten dat ze door koppeling aan andere databestanden de data tot een persoon kunnen herleiden. Maar, dat niet zullen doen.
Naar mijn oordeel ontbreekt bij zowel de NVvP, als bij NIP en LVVP het morele kompas de enige juiste koers in dezen te varen. Dat is het afwijzen van de gewraakte dataverzameling door de NZa. En de leden dat standpunt over te brengen.
Bestuurlijke verwevenheid
Zoals ik al eerder op deze website schreef zijn de beroepsverenigingen van GGZ-zorgverleners al vanaf 2015 betrokken bij de ontwikkeling van het zorgprestatiemodel met de NZa. Zij kunnen zich daarom in hun optiek moeilijk of in het geheel niet losmaken van de NZa. De besturen proberen ook de activiteiten van de actiegroep te marginaliseren door de actiegroep niet bij naam te noemen, maar wel te spreken over onrust op sociale media en de pers. En zeggen soms het te betreuren dat er zo weinig vertrouwen is.
Het zal voor de genoemde beroepsverenigingen een bestuurlijk ingewikkelde kwestie worden als de actiegroep de rechtszaak tegen de NZa wint.
W.J. Jongejan, 5 september 2023
Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
Recente reacties